حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی صبح پنجشنبه ۳۰ تیر در سخنانی که از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد اعلام کرد که انتقال نفت خام از گوره به جاسک و پایانه صادراتی مکران یک اقدام راهبردی برای تضمین تداوم صدور نفت ایران است.
خط لوله گوره-جاسک طولانی‌ترین خط لوله انتقال سوخت‌های فسیلی در خاورمیانه به طول تقریبی ۱۰۰۰ کیلومتر است که قادر است علاوه بر نفت ترش، میعانات گازی را نیز از نزدیکی گوره به نزدیکی بندر جاسک منتقل کند. در فاز اول این پروژه این خط لوله می‌تواند روزانه بالغ بر ۳۵۰ هزار بشکه نفت خام را از گوره به جاسک منتقل کند. در فازهای بعدی این پروژه قرار بر این است تا این خط لوله روزانه یک میلیون بشکه نفت خام را منتقل کند. روحانی درباره اهمیت راهبردی این طرح گفت:
« اگر روزی تنگه هرمز به دلیلی بسته می‌شد، صادرات نفت ایران به طور کامل متوقف می‌شد. البته شعاری که ما می‌دادیم که ما در کنار تنگه هرمز هستیم و آبراه در اختیار ما است، کاملاً درست بود اما در روز مبادا مشکل عظیمی برای خود ما به وجود می‌آمد که از این مشکل عبور کردیم.»
پایانه نفتی عمان و دور زدن تحریم‌های نفتی آمریکا
ایران در خرداد گذشته دو میلیون و ۴۷۰ هزار بشکه نفت خام تولید کرده است. شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها میزان صادرات نفت خام ایران در سال ۹۹ را حدود ۳۲۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه و به ارزش حدود ۵ تا ۷ میلیارد دلار تخمین زده‌اند.
بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت اعلام کرد برای اجرایی شدن این طرح قراردادهایی به ارزش یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون دلار با پیمانکاران و تأمین‌کنندگان امضا شده که تاکنون ۹۷۰ میلیون دلار آن پرداخته شده است. بر همین اساس حدود ۸۰ درصد از این طرح به بهره‌برداری رسیده است.
ایران تحت تحریم نفتی و بانکی آمریکا قرار دارد. در دولت ترامپ، ایالات متحده آمریکا اعلام کرده بود که ایران با صدور نفت به ونزوئلا، سوریه و چین تحریم‌های نفتی را دور می‌زند. ایران هم تهدید کرده بود که اگر صدور نفت این کشور به صفر برسد، تنگه هرمز را می‌بندد.
از فروردین سال جاری مذاکرات احیای برجام در وین ادامه دارد. این مذاکرات در پایان دور ششم با مصوبه هسته‌ای مجلس به بن‌بست رسید این احتمال وجود دارد که دولت رئیسی این مذاکرات را از صفر آغاز کند.
مهدی محمدی، مشاور رئیس مجلس شورای اسلامی در امور راهبردی پنجشنبه ۳۰ تیر در مجموعه‌ای از توییت‌ها بخشی از بن‌بست مذاکرات احیای برجام را آشکار کرد. محمدی نوشت:
«آمریکا راهبرد خود را شفاف کرده و بدون تعهد ایران به مذاکرات هسته‌ای، موشکی و منطقه‌ای فراتر از برجام حاضر نیست مذاکرات را نهایی کند.»
و در ادامه افزود:
«آمریکا هیچ تضمینی هم نداده که تحریم‌هایی را که ظاهراً روی کاغذ تعلیق شده‌اند به سرعت به بهانه‌های دیگر وضع نکند یا با بهانه‌هایی مانند FATF جلوی انتفاع واقعی اقتصادی ایران را نگیرد.»
علاوه بر این ظاهراً طرفین درباره تبدیل ارزهای غیردلاری ایران به یورو هم به توافق نرسیده‌اند و به این ترتیب ایران همچنان به هیچ یک از دارایی‌های خود -حاصل از فروش نفت یا غیر آن- دسترسی نخواهد داشت.
امنیتی یا اقتصادی؟
خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) چهارشنبه گذشته نوشته بود خط لوله گوره-جاسک به ایران این امکان را می‌دهد که بازار نفتی خود را مجدداً به دست بیاورد.
شبکه الجزیره یادآوری کرده است که ناو خاک، بزرگ‌ترین شناور نیروی دریایی ارتش در خرداد سال جاری در دریای عمان غرق شد. هنوز به درستی معلوم نیست که این حادثه در اثر خرابکاری اتفاق افتاد و یا صرفاً یک حادثه بود.
برای اینکه پایانه نفتی در دریای عمان به شکل مستمر فعال باشد، می‌بایست چهار مخزن ذخیره نفت در بخش خشکی بندر جاسک به ظرفیت ۲ میلیون بشکه، همواره پر باشند. با ظرفیت کنونی خط لوله گوره-جاسک، تنها کمی بیش از ۱۰ درصد نفت ایران را می‌توان با دور زدن تنگه هرمز صادر کرد. بنابراین می‌توان گفت این پروژه بیش از آنکه اقتصادی باشد یک پروژه امنیتی برای تضمین صدور نفت ایران در دوران تحریم‌ها و تنش‌هاست.