یکشنبه ۳۰ خرداد / ۲۰ ژوئن، همزمان با پیروزی ابراهیم رئیسی (عضو هیأت مرگ) در سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران دور ششم مذاکرات احیای برجام در وین پایان یافت و تیمهای مذاکرهکننده برای مشورت و دریافت رهنمودهای لازم به پایتختهای سیاسی خود بازگشتند. همه اسناد توافق در شش دور مذاکرات آماده شده اما این بدان معنی نیست که موانع از سر راه برداشته شدهاند. علاوه بر شناسایی تحریمهایی که میبایست در ازای بازگشت ایران به تعهداتش لغو شوند، تضمین توافق از سوی آمریکا همچنان مطرح است.
به گزارش خبرگزاری رویترز ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا بامداد سهشنبه ۱۳ ژوئیه/۲۲ تیر گفت:
«ما برای هفتمین دور مذاکرات احیای توافق هستهای ضربالاجل تعیین نمیکنیم، اما فقط تهران میتواند تعیین کند که این مذاکرات مجدداً آغاز شوند.»
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ادامه افزود:
«ما آگاهیم که گذشت زمان و پیشرفتهای هستهای ایران، در دیدگاه ما در مورد بازگشت نهایی به برجام تاثیر خواهد داشت.»
آژانس بینالمللی انرژی اتمی سهشنبه ۶ ژوئیه/ ۱۵ تیر گزارش داد که ایران قصد دارد در تأسیسات هستهای اصفهان اورانیوم فلزی با غنای ۲۰ درصد تولید کند. این اقدام ایران را به تولید بمب اتم یک گام نزدیکتر میکند. قدرتهای غربی خواهان بازگشت ایران به تعهداتش در قبال برجام به سطح قبل از خروج آمریکا از توافق هستهایاند.
پایان مذاکرات وین نزدیک است
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران دوشنبه ۲۱ تیر در یک نشست خبری در تهران در جمع خبرنگاران اعلام کرد که پایان مذاکرات وین نزدیک است. خطیبزاده گفت:
«به پایان مذاکرات وین نزدیک شدهایم. برخی موضوعات حلنشده کماکان باقی است، ولی آنچه که اهمیت دارد این است که وزن موضوعات حلشده خیلی بیشتر از مسائل حلنشده است.»
دولت رئیسی (عضو هیأت مرگ) هنوز آغاز به کار نکرده و درباره احیای برجام نیز ظاهراً نظام به تصمیم نرسیده است. خطیبزاده درباره روند کنونی تصمیم سازی در تهران گفت:
«مواضع ما از ابتدای مذاکرات هیچگونه تغییری نکرده است و خواهان رفع تحریمها و همینطور راستیآزمایی آنها و سپس ازسرگیری اجرای تعهدات از سوی کشورمان هستیم. از سوی دیگر آمریکا بهعنوان ناقض برجام میبایست تضمین های لازم را بدهد. ما در مذاکرات وین، چارچوب منافع ملی، صرفا اهداف مشخص شده از سوی مسئولین عالیه نظام نظام را دنبال میکنیم.»
روز گذشته بیست و دومین و آخرین گزارش وزارت امور خارجه ایران در ۲۱۳ صفحه و ۱۴ بند درباره روند احیای برجام و آخرین وضعیت مذاکرات وین با پیوستهای مختلف به مجلس شورای اسلامی تسلیم شد. وزارت امور خارجه در بند ۱۳ این گزارش یادآوری کرده است که شش دور مذاکرات وین منطبق با سیاست قطعی «نظام» که علی خامنهای در فروردین سال جاری اعلام کرد انجام شده است. در این گزارش گفته شده است: «بر اساس چارچوبی که تاکنون در مذاکرات وین به دست آمده است در صورت حصول توافق و بازگشت آمریکا به برجام همه تحریمهایی که طبق برجام رفع شده بودند مجدداً رفع خواهند شد. علاوه بر این، کلیه تحریمهای ترامپ که در صورت استمرار عضویت آمریکا در برجام نمیتوانستند و به بهانههای دیگر رفع شوند، آنها هم رفع میشوند.»
محمد جواد ظریف در بخشی از مقدمه این گزارش تلویحاً سرمایهگذاری خارجی را ضامن توافق دانسته است:
«اگر به عوض مناقشه و مجادله بر سر اینکه برجام پیروزی قطعی بود و یا شکست کامل ــ که حتماً هیچ یک نبود ــ همگی کوشیده بودیم بیشترین منفعت را از برجام ببریم، چه بسا شرایط بهگونهای دیگر رقم خورده بود. اگر از ابتدا در پی استفاده حداکثری از هر میزان دستاورد برجام ــ حتی در بدترین نگرشها ــ بودیم و مقدار بیشتری سرمایه خارجی جذب کرده و تعداد بیشتری از شرکتها از همه نقاط جهان را به کشور کشانده بودیم، تحریم ایران و اعمال فشار حداکثری بسیار دشوارتر میشد.»