گرمای هوا در خوزستان به ۵۰ درجه رسیده، همزمان با همهگیری نسخه دلتای ویروس کرونا از نوار جنوبی ایران و ورود کشور به موج پنجم همهگیری، شیب کرونا در استان خوزستان نیز دوباره صعودی شده و از شنبه گذشته تاکنون تعدادی از شهرستان‌ها برای چندمین بار به‌دلیل هجوم توده هوای گرم و دمای بالاتر از ۴۹ درجه تعطیل شدند. در همان حال ساکنان چهارگوشه این استان نفت‌خیز با بحران کم‌آبی مواجه‌اند.
بخش نیسان، یکی از بخش‌های شهرستان هویزه در استان خوزستان با ۲۵ روستا، حدود ۱۰ هزار نفر جمعیت دارد. رودخانه‌های کرخه و نیسان (از انشعابات کرخه) در منتهی‌الیه مصب هورالعظیم از این بخش می‌گذرند. به گزارش همشهری، از هفته گذشته آب آشامیدنی ۱۴ روستای بخش نیسان و بخش مرکزی شهرستان هویزه به‌طور متناوب قطع می‌شود.
منصور سیلاوی، بخشدار نیسان در مصاحبه با همشهری اعلام کرد به‌سبب بحران کم‌آبی تأسیسات آبرسانی از مدار خارج شده است:
«به‌علت کم شدن آب رودخانه نیسان، دو تاسیسات آبرسانی از مدار خارج شده است. بنابراین مجبور شدیم روستاها را با ۶ تانکر آبرسانی کنیم. با رهاسازی مقداری آب از سد کرخه، ۳-۲ روزی آب به روستاها رسید، اما از روز چهارشنبه با کاهش دوباره آب رودخانه، آب روستاها مجددا قطع یا با افت فشار زیادی مواجه شده است.»
شرکت‌های نفتی به تعهدات اجتماعی خود عمل نمی‌کنند
کرخه منبع تامین آب آشامیدنی ۱۲ روستا و رود نیسان هم تامین‌کننده آب آشامیدنی حدود ۱۵ روستای بخش نیسان، ۲۵ روستای بخش مرکزی هویزه و تعدادی از روستاهای شهرستان دشت آزادگان است. رود کرخه اما در تابستان سال جاری روبه خشکی گذاشته است. سیلاوی در ادامه مصاحبه با همشهری افزود:
«برق روستاها هم مرتب قطع می‌شود اما با توجه به گرمای هوا و همهگیری کرونا، تحمل بی‌آبی دشوارتر است. اکنون دیگر همه مسئولان از بی‌آبی بخش نیسان مطلع هستند، اما مشکل هنوز حل نشده است. ما روزی دو بار با تانکر برای روستاها آب می‌فرستیم اما اغلب اهالی، دامدار هستند و این تانکرهای ارسالی کفاف آب دامداران روستاها را نمی‌دهد.»
روستاهای بزرگ بخش نیسان بعد از جنگ متروکه شدند و اهالی جنگ‌زده آن حاشیه‌نشین اهواز شدند. در این میان شرکت‌های نفتی هم به تعهد خود عمل نمی‌کنند. سیلاوی با اشاره به این موضوع به همشهری گفت:
«بیش از ۶۳ شرکت نفتی در این بخش مستقر هستند اما به جز تعداد معدودی از شرکت‌ها، متأسفانه مابقی به مسئولیت اجتماعی خود در قبال منطقه و برای آبرسانی به روستاها کمکی نکرده‌اند.»
بخش دهدز در شهرستان ایذه با ۱۰۰ روستا در فاصله پنج کیلومتری سدهای کارون ۳ و کارون ۴ قرار دارد و با این حال همواره با بحران آب روبه‌روست. با وقوع خشکسالی این بحران تشدید شده است.
رشید کیانی، یکی از اعضای شورای روستای قلعه سرد در بخش دهدز در مصاحبه با همشهری گفت:
« شش روز است که مردم روستا بدون آب هستند و تانکر آبرسانی هر شش روز یک‌بار برای اهالی آب می‌آورد. مادری را سراغ دارم که دو روز است نتوانسته نوزاد خود را با آب تمیز کند و بشوید، معلوم است که این نوزاد بیمار می‌شود و قارچ می‌زند.»
روستای قلعه سرد در کوهستان زاگرس در مرز خوزستان و چهارمحال قرار دارد که دارای ۵۰۰ خانوار است. ساکنان روستا که به سبب وقوع خشکسالی از کشاورزی محروم شده‌اندبا دامداری روزگار می‌گذرانند. کیانی در ادامه افزود:
«برای آشامیدن، آب می‌خریم. دو چشمه برای دام‌ها داشتیم که خشک شده‌اند، درحالی‌که در این روستا ۱۰ هزار راس دام سبک و سنگین داریم که حالا نمی‌دانیم آب‌شان را چگونه تامین کنیم.»
کشاورزی تعطیل شده، دامداران به آب نیاز دارند
شمال خوزستان هم با این که در محاصره سدهای بزرگ است، اما دست کمی از دیگر نقاط استان ندارد.
مرکز خوزستان هم با وجود رودخانه کارون دچار بحران کم‌آبی است. اعتراض اهالی غیزانیه تابستان سال گذشته خبرساز شده بود. همچنان تعداد زیادی از ۸۰ روستای این بخش یا بی‌آب هستند و یا روزی چند ساعت آب می‌گیرند. خالد بالدی، دهیار روستای «أبو کبریه» در بخش غیزانیه به همشهری گفت:
«آب این روستا همیشه قطع است. زیرا در انتهای خط آبرسانی هستیم و ماهی یک ساعت هم آب به ما نمی‌رسد. هرچه تلاش کردیم و به مسئولان بخشداری و آبفا گفتیم تاکنون خبری از آب نشده است؛ اگرچه بعد از سال‌ها برای روستا لوله‌گذاری کرده‌اند. چون قبلا برای روستا تانکرهای آب می‌فرستادند، اما بعد از لوله‌گذاری همین هم از ما دریغ شده است. قیمت هر تانکر آب ۲۰۰ هزار تومان است که اهالی پول جمع می‌کنند و هر چند گاه یک تانکر آب می‌خرند و مخازن خانه‌های خود را پُر می‌کنند.»
بخش غیزانیه قطب تاسیسات نفتی خوزستان است و بزرگ‌ترین شرکت‌های نفتی را در خود جای داده. روستای «أبو کبریه» ۴۰۰ خانوار جمعیت دارد و این روستا نیز مانند دیگران، شغل اصلی مردم دامداری و کشاورزی دیم است. با کاهش بارندگی زراعت تعطیل شده. دیگر نمی‌توانند کشت کنند. دام‌ها هم اکنون بی‌آب مانده‌اند. در این میان سدسازی‌ها و طرح‌های انتقال آب هم دیگر رمقی برای رودخانه کارون نگذاشته‌اند. حالا روستاهای جنوب خوزستان در انتهای رود کارون هم از آب آشامیدنی محروم هستند. مسلم خزایی از اهالی روستای «أبو بریم» دهستان منیوحی در آبادان به همشهری گفت:
«فشار آب خیلی کم است و همین آب هم آنقدر شور است که حتی برای دام‌ها قابل استفاده نیست. مجبوریم آب آشامیدنی را بخریم. برای دام‌ها هم باید ساعت پنج صبح حوض‌ها را پر کنم؛ چون فقط در این ساعت اندک آبی در لوله‌ها می‌آید.»
آب شور، محصول خرما را بی‌استفاده کرده است
دهستان منیوحی در بخش اروندکنار و ساحل اروندرود در جنوب خوزستان قرار دارد. در این مکان رودخانه کارون به خلیج‌فارس می‌پیوندد. اروندکنار با بیش از یک میلیون نخل، یکی از مراکز تولید خرماست اما در تابستان به‌سبب پیشروی آب دریا و شور شدن رودخانه خرماها غیر قابل استفاده شده است. خزایی در ادامه مصاحبه با همشهری گفت:
«آب اروندرود به قدری شور است که مجبور شدیم نهرهایی که به نخلستان‌ها آب می‌دهد را مسدود کنیم. به‌خاطر همین آب شور، امسال خرماها کیفیت ندارند و بزرگ نشده‌اند. ما مرزدار هستیم، ولی بدون آب مگر می‌توانیم اینجا بمانیم و زندگی کنیم؟ ما چیزی از مسئولان نمی‌خواهیم؛ حتی این گرانی‌ها را هم تحمل می‌کنیم و فقط آب می‌خواهیم.»
تأثیر سدسازی‌های بی‌رویه و طرح‌های انتقال آب از سرشاخه رودخانه‌های خوزستان، بحران خشکسالی در این استان نفت‌خیز را ماندگار کرده است. خوزستان به‌دلیل اینکه در پایین دست حوضه‌های آبی قرار دارد با خشکی بیشتری مواجه است. همزمان با افزایش دمای هوا، در پیک‌های گرما، برق قطع می‌شود و فشار آب در شهرهای استان نیز کاهش پیدا می‌کند.