تلویزیون ملی سوئد (SVT) در گزارشی که در سایت این رسانه منتشر شده، ابراهیم رئیسی (عضو هیأت مرگ)، رئیس جمهوری منتخب نظام جمهوری اسلامی را مرتبط با پرونده حمید نوری دانسته است که بناست به زودی به اتهام جنایت علیه بشریت در دادگاهی در سوئد محاکمه شود.
حمید نوری قرار است از تاریخ سه‌شنبه ۱۰ اوت ۲۰۲۱/ ۱۹ مرداد ۱۴۰۰ به اتهام قتل، جرایم سنگین و نقض قوانین بین‌المللی در دادگاه استکهلم محاکمه شود.
این محاکمه تا آوریل سال آینده ادامه خواهد داشت.
بنا بود دادگاه نوری با نام مستعار عباسی، متهم به دست داشتن در کشتار زندانیان سیاسی در دهه ۶۰ و مشخصاً سال ۱۳۶۷، در تاریخ هشتم ژوئن ۲۰۲۱/ ۱۸ خرداد ۱۴۰۰ برگزار شود که به درخواست وکیل او و با موافقت دادستان و دادگاه به مدت دو ماه به تعویق افتاد.
اما اسوت (تلویزیون ملی سوئد) از قول ایرج مصداقی، فعال سیاسی و جان به در برده از اعدام‌های ۶۷ که از شاکیان پرونده حمید نوری و مقیم سوئد است، نوشته است:
«رئیسی در شورایی [هیأت مرگ] نشست که تصمیم می‌گرفت چه کسی باید بمیرد و چه کسی می‌تواند زنده بماند.»
در این گزارش ابراهیم رئیسی به تأکید از مسئولان اعدام هزاران زندانی سیاسی در ایران طی چند ماه در سال ۱۹۸۸ خوانده شده است:
«ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری جدید ایران، مردی است که در هنگام اعدام‌ها مسئول بود. سوئد پرونده‌ای را در زمینه نقض قوانین بین‌المللی و قتل، علیه مردی [حمید نوری] که از سال ۲۰۱۹ در بازداشت است، ثبت کرد.»
اسوت با اشاره به زمان رسیدگی به پرونده نوری (پایان تابستان)، این دادگاه را یکی از مهمترین دادگاه‌های بین‌المللی دانسته که قرار است در سوئد برگزار شود:
«تشکیل پرونده این مرد ۶۰ ساله [حمید نوری] که سال ۲۰۱۹ در فرودگاه آرلاندا (استکهلم) دستگیر شد، چندین ماه به طول انجامیده است. ده‌ها شاکی برای حضور در این دادگاه از سراسر جهان به سوئد خواهند رفت و انتظار می‌رود دادگاه چندین ماه طول بکشد.»
پیش از این سازمان دیده‌‌بان ایران خبر داد که پلیس سوئد نزدیک به چهار هزار و ۵۰۰ صفحه سند علیه نوری جمع‌آوری کرده است و شهادت شاکیان و شاهدان، از جمله این اسناد هستند:
«پرونده نوری در حدود ۱۰۰ شاهد و شاکی دارد. دادستان هنوز کیفرخواست علیه نوری صادر نکرده است اما به نظر می‌رسد که اتهامات مطرح شده نهایی هستند و نوری با این اتهامات محاکمه خواهد شد.»
قرار بازداشت موقت حمید نوری از زمان بازداشتش در سال ۲۰۱۹ هر چهار هفته یک بار تمدید شد. به دلیل اتهام‌های خاص وارد شده به نوری، او در انفرادی و در شرایط خاص نگهداری می‌شود.
او بعدازظهر روز شنبه ۹ نوامبر ۲۰۱۹/ ۱۸ آبان ۱۳۹۸ در فرودگاه آرلاندا در پایتخت کشور سوئد بازداشت شد. نخستین جلسه رسیدگی به شکایت علیه این متهم پنج روز پس از بازداشتش برگزار شد. او با ویزای یک‌ساله ایتالیا به اروپا رفته بود.
بر اساس آنچه دادستانی سوئد اعلام کرده، اتهام حمید نوری «نقض قوانین بین‌المللی از طریق جنایت علیه بشریت و قتل» به دلیل شرکت در کشتار زندانیان سیاسی در سال ۶۷ در ایران است.
زندانیان سیاسی سال‌های ۶۰ در ایران حمید نوری را به یاد می‌آورند و می‌گویند او با نام مستعار «عباسی»، دادیار زندان گوهردشت بوده است.
بر اساس شهادت برخی از این زندانیان از جمله ایرج مصداقی، او با ناصریان -نام مستعار محمد مقیسه که ریاست شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب را در اختیار داشت- کار می‌کرده است.
در بخش دیگری از گزارش تلویزیون ملی سوئد هم حمید نوری مردی معرفی شده است که به ظن نقض جدی قوانین بین‌المللی و قتل در روزهای سرنوشت‌ساز ۲۸ ژوییه تا ۳۱ آگوست ۱۹۸۸ در بازداشت است. در این بازه زمانی تعداد بی‌شماری زن، مرد و -بر اساس اطلاعات سازمان عفو بین‌الملل- کودک به شکل‌های مختلف از جمله آویزان کردن از چرثقیل یا اعدام در زندان، کشته شدند.
اسوت با اشاره به این موضوع پرسیده است که این مرد ۶۰ ساله که تقریباً دو سال است در استکهلم در حبس است و قرار بازداشت او مکرر تمدید شده، چه ارتباطی با ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری تازه ایران دارد؟
ایرج مصداقی در پاسخ به این پرسش گفته است:
«ابراهیم رئیسی، رئیس او بود.»
مصداقی در دوره‌ای که هزاران نفر (رقم دقیق آن هرگز مشخص نشده است) در چند هفته در سال ۶۷ در زندان‌های ایران اعدام شدند، در زندان گوهردشت کرج در حبس بود. او که حدود ۳۰ سال است در سوئد زندگی می‌کند، اطلاعاتی درباره زمانی که دوستان و آشنایانش را یکی‌یکی برای اعدام بردند، جمع‌آوری کرده که به نگارش چند کتاب منتهی شده است. مصداقی نقشی کلیدی در تشکیل پرونده علیه حمید نوری داشته که همواره انجام هر گونه تخلف و داشتن نقش در اعدام‌های ۶۷ را انکار می‌کند.
او به اسوت گفته است:
«رئیسی در شورایی بود که تصمیم می‌گرفت چه کسی مجاز به زندگی‌ست و چه کسی باید بمیرد. صادقانه بگویم، من خوشحالم که او اکنون رئیس جمهوری شده است زیرا این به جهان خارج نشان می‌دهد که ما در مورد چه رژیمی در ایران صحبت می‌کنیم: رژیم جنایتکاران.»
تلویزیون ملی سوئد در بخش دیگری از گزارش خود به فایل صوتی منتشر شده از جلسه حسینعلی منتظری، قائم مقام بنیانگذار جمهوری اسلامی از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸ (قائم مقام رهبری) با هیأت مرگ اشاره کرده است که در آن به طور مشخص از ابراهیم رئیسی یاد می‌شود:
«پنج سال پیش و در آگوست سال ۲۰۱۶، یک فایل صوتی از جلسه‌ای در سال ۱۹۸۸ منتشر شد که در آن به وضوح از ابراهیم رئیسی به عنوان یکی از چهار عامل اصلی اعدام‌ها نام برده می‌شود.»
منتظری در این جلسه خطاب به حاضران می‌گوید که نامشان را به عنوان جنایتکاران در تاریخ خواهند نوشت.
او در همین جلسه نسبت به اعدام زنان هم اعتراض می‌کند و پاسخ می‌شنود که «در مورد دخترها» در مواردی کار به التماس می‌کشیده و از زندانی می‌خواسته‌اند تا دو خط بنویسد و برگردد زندان که این اتفاق نمی‌افتاده است:
«ما به این هم اکتفا می‌کردیم که اگر این می‌نوشت که چون سازمان منافقین دارد با این نظام مبارزه می‌کند و اینجانب اگر چه اعتقاد به این نظام ندارم (این را هم به او می‌گفتیم که بنویسد)، ولی چون اعتقاد به مبارزه با نظام هم ندارم، لذا … از سازمان جدا شدم. به این هم ما اکتفا می‌کردیم.»
اعضای هیأت مرگ اما در صحبت‌هایشان بر اعدام ۲۰۰ زندانی که از بند عمومی به سلول انفرادی منتقل شده‌اند، در «ماه محرم» پافشاری می‌کنند و می‌گویند که نمی‌شود این زندانیان را دوباره به بند برگرداند.
در شرحی که همراه با فایل صوتی صحبت‌های منتظری منتشر شد، آمده است که این فایل چون «دانستن حق مردم است»، منتشر می‌شود و پیش‌تر هم اسناد مکتوب مربوط به اعدام‌های تابستان ۱۳۶۷ ارائه شده است:
«آیت‌الله منتظری پس از اطلاع از این اعدام‌ها و در جهت توقف آن، علاوه بر نگارش دو نامه به آیت‌الله خمینی، در تاریخ ۲۴ مرداد ۱۳۶۷ دیداری با آقایان حسینعلی نیری (حاکم شرع)، مرتضی اشراقی (دادستان)، ابراهیم رئیسی (معاون دادستان) و مصطفی پورمحمدی (نماینده اطلاعات در اوین) داشتند که شرح آن در پیوست شماره ۱۵۵ کتاب خاطرات آمده است. اینک فایل صوتی این دیدار با امانتدارى و بدون هیچ ویرایشی برای اولین بار منتشر مى‌گردد.»
ابراهیم رئیسی اما در نخستین نشست خبری‌اش به عنوان «رئیس جمهوری منتخب» برای اولین بار مسئولیت کشتار ۶۷ را به عهده گرفت و گفت که باید از او تقدیر شود.
دوشنبه ۳۱ خرداد اسد بیگ، خبرنگار شبکه خبری الجزیره از رئیسی پرسید او به سبب مشارکتش در اعدام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ تحت تحریم‌های ایالات متحده آمریکا قرار گرفته و بر اساس شکایت عفو بین‌الملل از او با اتهام جنایت علیه بشریت روبه‌روست. اکنون این مسائل چه تاثیری بر تعامل او با سایر رهبران جهان می‌گذارد و او چگونه می‌خواهد به سفرهای خارجی برود؟
مترجم اعدام‌های سال ۶۷ و جنایت علیه بشریت را ترجمه نکرد. رئیسی برای اولین بار مسئولیت کشتار را به عهده گرفت و خواهان آن شد که برای دفاع از «امنیت مردم» مورد تشویق قرار بگیرد:
«از ابتدای مسئولیت به عنوان یک حقوقدان همواره مدافع حقوق مردم بودم و به حقوق بشر تعهد داشتم. ما امروز در جایگاه مدعی هستیم. تمام اقداماتی که انجام دادم مقابله با کسانی بوده که دست به اقدامات داعشی و ضدامنیت زدند. امروز کسانی که نقض حقوق بشر می‌کنند باید در دنیا پاسخگو باشند اگر یک قاضی و حقوقدان از مردم جامعه حمایت کرده باید تشویق شود زیرا امنیت مردم را حفظ کرده است و من افتخارم این است.»
به دنبال انتشار خبر کسب بالاترین آراء ریاست جمهوری از سوی ابراهیم رئیسی، اگنس کالامار، دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای اعلام کرد:
«اینکه ابراهیم رئیسی به جای محاکمه به خاطر جنایات علیه بشریت از جمله قتل، ناپدیدسازی قهری و شکنجه، به مقام ریاست جمهوری رسیده است نمودی فجیع از سلطه مطلق مصونیت در ایران است.»
درباره ترکیب ابراهیم رئیسی (عضو هیئت مرگ) بنگرید به این اطلاعیه تحریریه زمانه
دیر کردند. موضوع جنبه سیاسی که می یابد سر و صدا می‌شود یا اگر هست بیشتر می‌شود.
کیان / 23 June 2021