در ابتدای آخرین برنامه سخنرانی نامزدهای انتخاباتی ریاست جمهوری (برنامه‌ای که تلویزیون ایران نام مناظره را بر آن گذاشته است)، یک سوال مشترک از نامزدها پرسیده شد. سوال مشترک این بود که دولت آنان چه رویکردی درباره اولویت‌ها و دغدغه‌های مردم خواهد داشت و مجری برنامه از نامزدها خواست تا تصویری کلی از دولت خود ارائه کنند و بگویند که توجه به کدام دغدغه‌ها برایشان اصلی است و اولویت دارد.
مجری برنامه ادعا کرد مرکز تحقیقات صدا و سیما با کمک اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌های مختلف، نظرسنجی‌ها و پیمایش‌هایی انجام داده و دغدغه‌هایی را که بیشتر از همه تکرار شده‌اند، بیان می‌کند.
من می‌خواهم به عنوان یک مدرس روش تحقیق این نکته را مطرح کنم که برای انجام این تحقیق نیازی به حضور اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌های مختلف نبوده است. بزرگ‌نمایی صدا و سیما در انجام تحقیق و تأکید مجری برنامه با استفاده از تُن صدا و میمیک صورت قانع کننده نیست اما نکته‌ای که در این یادداشت می‌خواهم به آن اشاره کنم، معطوف به این موضوع نیست. مسأله من توجه صدا و سیما و نامزدهای انتخاب به گروه‌های در حاشیه و اقلیت است.
با منطق دسته‌بندی اقلیت‌ها با توجه به اقلیت‌های زبانی، دینی، جنسی، قومی، غیرحاکم بودن، تعداد کمتر و حس متفاوت داشتن، می‌خواهم میزان و چگونگی توجه صدا وسیما و نامزدها را به مسائل و مشکلات زنان، کودکان، سالمندان، معلولان، متفکران، روشنفکران، معترضان، اقلیت‌های قومی، جنسی، دینی و زبانی را بررسی کنم.
صدا و سیما هفت مورد را به عنوان نتیجه نظرسنجی‌ها و پیمایش‌های متعدد درباره دغدغه‌های مردم بیان کرده است که عبارتند از: گرانی و نرخ بالای تورم، عدالت و کاهش فاصله طبقاتی، رکود اقتصادی و کسادی کسب و کارها، شفافیت، مقابله با فساد اقتصادی و رانت‌خواری، ساماندهی یارانه‌های پنهان و آشکار، بیکاری و به ویژه اشتغال فارغ‌التحصیلان، تأمین مسکن.
در هیچ کدام از این موارد به مسائل و مشکلات گروه‌های در حاشیه و اقلیت‌ها اشاره نشده است.
همان‌طور که گفته شد در ابتدای این برنامه بنا بود نامزدها تصویری از دولت خود ارائه کنند.
در جدول زیر می‌بینیم که در آخرین «مناظره» هر کدام از نامزدها در این بخش چه گفته‌هایی درباره اقلیت‌ها و گروه‌های در حاشیه داشته‌اند. اهمیت این گفته‌ها در این است که قرار بود در این بخش نامزدها تصویری از دولت خود ارائه کنند و بگویند اولویتشان برای حل «دغدغه مردم» چه موردی است.
| نام نامزد | رویکرد درباره اقلیت‌ها |
| سعید جلیلی | صحبتی نکرد |
| محسن رضایی | صحبتی نکرد |
| علیرضا زاکانی | صحبتی نکرد |
| ابراهیم رئیسی | صحبتی نکرد |
| امیرحسین قاضی زاده | صحبتی نکرد |
| محسن مهرعلیزاده | – امروز صدا‌و‌سیما نماینده اقلیت اقلیت هم نیست- چرا کوچکترین مشکل اجتماعی در اسرع وقت به بحران تبدیل می‌شود؟ … مسأله بنزین و آبان ۹۸ |
| عبدالناصر همتی | – روزی چند نفر برای داروهای خاص دارند از بین می‌روند … |
همان‌طور که در جدول بالا می‌بینید پنج نفر از نامزدهای ریاست جمهوری درباره گروه‌های اقلیت صحبتی نکردند. دو نفر از نامزدها نیز سه جمله درباره این مسائل صحبت کردند.
همتی به مسأله تأمین دارو برای بیماری‌های خاص اشاره کرد. این موضوع در زیر مجموعه بحث تحریم‌ها و ضرورت ارتباط‌های بین‌المللی مطرح شد.
او در این بحث عملکرد دونالد ترامپ و تندروهای داخلی را باعث مشکلاتی دانست که یکی از آنها تأمین دارو برای بیماری‌های خاص است. اما همتی اشاره‌ای نکرد که این تندورهای داخلی چه کسانی هستند. آیا می‌توان بدون توجه به رویکرد و سخنان علی خامنه‌ای درباره تحریم‌ها، نامزدهای کنونی را که به اصولگرایان نزدیک هستند تنها مقصران تحریم‌ها دانست؟ و این که آیا تشکر از علی خامنه‌ای در بحث برجام با انتقاد از تندورها دو موضوع قابل جمع هستند که در سخنان عبدالناصر همتی به آنها اشاره شد.
همتی به گونه‌ای از تندورهایی انتقاد می‌کند که به نظرشان تحریم مشکلی به وجود نیاورده و از علی خامنه‌ای در بحث برجام تشکر می‌کند، گویی خامنه‌ای خود در سخنان مختلف جدی یا همراه با استهزا اشاره نکرده که تحریم‌ها مشکلی به وجود نمی‌آورند و آنها را بی‌ارزش خوانده است.
محسن مهرعلیزاده نیز به صدا و سیما انتقاد کرد که نماینده اقلیتِ اقلیت هم نیست. او این جمله را با اشاره به سانسور چهره‌های دارای قدرت در نظام جمهوری اسلامی مانند روح‌الله خمینی، محمدخاتمی، محمد بهشتی، محمود طالقانی و … مطرح کرد.
روح‌الله خمینی سال‌ها رهبر جمهوری اسلامی بوده است و به این ترتیب نسبت دادن گفته‌های او به اقلیت امروز جامعه نمی‌تواند گفته قابل استنادی باشد.
در جمله دیگر مهرعلیزاده عبارت «مسأله بنزین و آبان ۹۸» را به کار برد. او نگفت که به نظرش در اعتراض‌هایی که در آبان ۹۸ رخ داد چه گذشت و فقط نام بحران را بر این اعتراض‌ها گذاشت.
اما نامزدهای متعلق به گروه اصولگرایان در ایران سخنان خود هیچ صحبتی درباره اقلیت‌ها نکردند.
به نظر می‌رسد همتی و مهرعلیزاده هم با محافظه‌کاری می‌خواهند آینده پُست‌های خود در ساختار قدرت در جمهوری اسلامی را از دست ندهند و برای همین اگرچه گاهی ظاهرا همسو با گروه‌های اقلیت صحبت می‌کنند، اما این همراهی تا جایی‌ست که به هسته حذف کننده از قدرت هم خیلی بَر نخورد و مسائل تنها به شکلی کلی و مبهم مطرح شوند.
از سوی دیگر با تحلیل سخنان نامزدهای ریاست جمهوری دو مسأله قابل طرح است:
اول اینکه به نظر می‌رسد ذهنیت عمومی مردم کمتر با گروه‌های اقلیت درگیر است. این ذهنیت دغدغه‌های روزمره زندگی این گروه‌ها را یا نمی‌شناسد یا فکر می‌کند هیچ وقت مسأله آنها نبوده و نخواهد شد.
دیگر نکته تعریف نامزدها و توجه کلامی آنها به چند گروه شناخته شده از اقلیت‌هاست. گویی نامزدهایی هم که اظهار توجه به گروه‌های اقلیت می‌کنند فقط به زنان و اقلیت‌های مذهبی و زبانی اشاره می‌کنند. یعنی حتی اقلیت‌های دینی هم از غایبین این توجه‌ها هستند.
کارنامه نامزدهای ریاست جمهوری زمانی که قرار بود از اولویت‌های خود برای رفع دغدغه‌های مردم و شناخت این دغدغه‌های صحبت کنند نشان داد که شناخت، طرح و رسیدگی به گروه‌های اقلیت و در حاشیه جایی در این برنامه‌ها ندارد.
البته گاهی نامزدها در قسمت‌های دیگر این سه قسمت مصاحبه و سخنرانی، زمانی که هیجان زده و خشمگین می‌شدند، در تقابل با یکدیگر سخنانی در دفاع از زنان، معترضان و اقلیت‌های دینی، قومی و زبانی بیان کرده‌اند که می‌توان تصور کرد در پایان این غلیان احساسات و امیال، فراموش می‌شوند.