با آغاز فصل گرم، خاموشی‌ها و قطعی پیاپی برق زندگی ایرانی‌ها در مناطق مختلفی از کشور را مختل کرده است. به گفته پرویز محمدنژاد، رییس کمیته نیروی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، خاموشی‌ها همچنان ادامه خواهد داشت.
قطع برق موضوع آخرین نظرسنجی زمانه بود که از جمعه ۲۸ مه / ۷ خرداد تا دوشنبه ۷ ژوئن/ ۱۷ خرداد برگزار شد.
در این نظرسنجی از اعضای پنل نظرسنجی زمانه و دیگر مخاطبان پرسیده شد که
- آیا قطع برق زندگی و کسب‌و‌کار و سلامت آنها را تحت تأثیر قرار داده است؟
- آیا با استخراج بیت‌کوین به قیمت قطعی برق موافق‌اند؟
- و مقصر اصلی را چه عاملی می‌دانند: خشکسالی یا سوء مدیریت؟
۹۳۹ نفر در نظرسنجی شرکت کردند که از میان آنان ۷۱۷ نفر به سوالات پاسخ کامل داند. حدود ۸۴ درصد پاسخ‌دهندگان ساکن ایران بودند که از بین آنها ۹۰,۵ درصد با مشکل قطعی برق در روزهای اخیر دست و پنجه نرم کرده‌اند.
قطعی برق تا کنون دردسرهای زیادی ایجاد کرده است. صاحبان کارگاه‌های تولیدی می‌گویند ساعت‌های طولانی خط تولید را تعطیل کرده‌اند. واحدهای خدماتی، به‌ویژه آن گروهی که فعالیت‌شان به اینترنت وابسته است، هم وضعیتی مشابه داشتند. در درون خانه‌ها هم دانش‌آموزانی که باید در آزمون‌های آنلاین شرکت می‌کردند، کارکنانی که مشمول دور کاری شده بودند و بسیاری دیگر برای پیش‌بردن کارهای روزانه با مشکل غیرمترقبه قطعی برق روبرو شدند.
وزارت نیرو در هفته‌های گذشته با انتشار اطلاعیه‌هایی از شهروندان خواسته است که به دلیل کاهش بارندگی و کمبود ذخایر آب در سدها در مصرف برق و آب صرفه‌جویی کنند.
قطعی برق اعلام‌نشده
رسانه‌های دولتی مدتی است جدول قطعی برق در شهرهای بزرگ و یا استان ایران از جمله تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، خراسان شمالی، سمنان، چهارمحال و بختیاری، مرکزی و … اعلام می‌کنند، اما همه چیز مطابق برنامه‌های اعلام شده پیش نمی‌رود. ۷۲ درصد پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی (از میان کسانی که خاموشی را تجربه کرده‌اند) گفته‌اند قطعی‌ها مطابق برنامه نیست.
| درصد | |
|---|---|
| قطعی‌ها مطابق برنامه است | ۱۸ |
| قطعی‌ها غیرمترفبه و خارج از برنامه است | ۷۲ |
خود شرکت توزیع برق، همزمان با اعلام برنامه زمان‌مندی قطع برق، در اطلاعیه خود تصریح کرده که برنامه اعمال خاموشی‌ها کاملاً احتمالی است.
قطعی برق اعلام‌نشده اعتراض برخی از مقام‌های سازمان نظام پزشکی را به دنبال داشته است؛ به ویژه برای بیماران کرونایی که زیر دستگاه اکسیژن قرار دارند. شماری از شطرنج‌بازان بزرگ ایرانی نیز به خاطر قطعی برق در مسابقات آسیایی بخت پیروزی را از دست دادند.
رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی، ابوالفضل روغنی با بیان اینکه «جگر صنعت زیر دندان وزارت نیرو است» از وزارت نیرو به خاطر اقدام به قطع برق بدون اطلاع به واحدهای صنعتی انتقاد کرده است. به گفته او، طبق ماده ۴ و ۵ قانون حمایت از تولید، هر موقع قرار بر تصمیمی در مورد صنعت باشد باید با این بخش هماهنگ شود. گفته می‌شود قطعی غیرمترقبه برق خسارات زیادی به صنایع آلومینیوم، شیشه، فولاد مواد مذاب و… وارد کرده است.
بنابرآنچه پاسخ‌دهندگان نظرسنجی زمانه گفته‌اند قطعی برق تنها مشکل ساکنان شهرهای بزرگ نیست. حدود ۴۲ درصد ساکنان شهرهای کوچک و ۷۳ درصد ساکنان مناطق روستایی (از جمعیت آماری نظرسنجی زمانه) از ابتدای سال ۱۴۰۰ با قطعی برق مواجه بوده‌اند. البته این قطع برقی ضرروتاً به صورت مکرر و پیوسته نبوده است.
پیامدهای قطعی برق
خاموشی‌های اخیر به کسب و کار، سلامت و تحصیل شهروندان آسیب زده است. این ورای مشکلات روزمره‌ای است که نبود برق خاصه در فصل گرما ایجاد می‌کند.
قطعی برق بر کسب و کار و تحصیل ۴۳,۵ درصد پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی زمانه «به شدت» تاثیر گذاشته است. (از میان کسانی قطعی برق را در روزهای اخیر تجربه کرده‌اند). ۴۰,۵ درصد نیز گفته‌اند خاموشی «تا حدی» بر کار و تحصیل آنها اثر سوء گذاشته است.
| آیا قطعی برق بر کسب‌و‌کار یا تحصیل شما تأثیر سوء گذاشته است؟ | درصد |
|---|---|
| بله، به شدت | ۴۳.۵ |
| بله، تا حدی | ۴۰.۵ |
| خیر | ۱۰.۵ |
| هنوز معلوم نیست | ۵.۵ |
۱۶.۵ درصد نیز (از میان کسانی قطعی برق را در روزهای اخیر تجربه کرده‌اند) گفته‌اند خود یا یکی از اعضای خانواده‌تان به دلیل قطعی برق دچار مشکل سلامتی شده‌اند.
چه کسی مقصر است؟
مقام‌های وزارت نیرو علت کمبود برق و خاموشی‌های گسترده را در زمستان گذشته کمبود گاز و در روزهای اخیر گرمای شدید، خشکسالی و استخراج رمزارزها اعلام کرده‌اند.
«تولید برق ایران در سال‌های ۹۷، ۹۸ و ۹۹ بسیار کم بود و تبعات این موضوع خود را در سال ۱۴۰۰ نشان داده و در سال ۱۴۰۱ نیز شاهد پیامدهای آن خواهیم بود.» این سخن پرویز محمدنژاد، رییس کمیته نیروی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی است.
برق کم تولید می‌شود و البته به گفته مسئولان نیرو، میزان مصرف در نسبت با آن بالاست.
مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق ایران دوم خرداد اعلام کرد که مصرف برق در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته هشت هزار و ۵۰۰ مگاوات افزایش یافته است.
مخاطبان زمانه به این پرسش پاسخ دادند که: چه کسی مقصر قطعی‌هاست؟ طبیعت، جامعه یا حکومت؟
۸۹.۵ درصد پاسخ‌دهندگان معتقدند که حکومت و سیاست‌های مدیریتی و اقتصادی آن نقش «خیلی زیادی» در خاموش برق دارند. ارزیابی مخاطبان زمانه را از سهم طبیعیت، جامعه و حکومت در قطعی برق در سه جدول زیر ببینید.
| سهم طبیعت- خشکسالی و کمبود برق آبی | درصد |
|---|---|
| خیلی کم | ۳۵ |
| تا حدی | ۴۶.۵ |
| خیلی زیاد | ۱۸.۵ |
| سهم جامعه-مصرف بی‌رویه | درصد |
|---|---|
| خیلی کم | ۳۴ |
| تا حدی | ۴۶.۵ |
| خیلی زیاد | ۱۹.۵ |
| سهم حکومت- سیاست‌های مدیریتی و اقتصادی | درصد |
|---|---|
| خیلی کم | ۳.۵ |
| تا حدی | ۷ |
| خیلی زیاد | ۸۹.۵ |
پرسش مشابهی را از مخاطبان زمانه در توییتر پرسیدیم که توزیع نظرات به شرح زیر است:
در اینستاگرام ۹۱ درصد مخاطبان زمانه «سوء مدیریت» را مقصر قطعی برق دانسته‌اند. در مقابل، تنها ۹ درصد به «خشکسالی» رای داده‌اند.
بسیاری افزایش مصرف برق را به مراکز و مزرعه استخراج رمزارز بیت‌کوین نسبت می‌دهند. رویترز گزارش داده است که جمهوری اسلامی در یک سال گذشته حدود ۱میلیارد دلار منابع ارزی از طریق استخراج بیت‌کوین به دست آورده است. گفته می‌شود حکومت ایران از این کار برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌کند.
از مخاطبان زمانه پرسیدیم: اگر استخراج رمزارز بیت‌کوین یک دلیل اصلی قطع برق امسال باشد، کدام گزینه به نظر شما نزدیک‌تر است؟
و این پاسخ مخاطبان:
| درصد | |
|---|---|
| حکومت چاره‌ای جز استخراج بیت‌کوین برای دورزدن تحریم‌ها ندارد | ۱۵ |
| به جای استخراج بیت‌کوین، حکومت بای هر چه سریع‌تر مذاکر ه و تحریم‌ها را لغو کند | ۳۸ |
| چه در شرایط تحریم و چه جز آن، استخراج بیت‌کوین سیاست غلطی است | ۳۵ |
| نظری ندارم | ۱۲ |
در اینستاگرام در پاسخ به پرسشی مشابه مخاطبان زمانه چنین گفته‌اند:
حدود نیمی از پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی زمانه فکر می‌کنند باید استخراج رمزارزها متوقف شود.
در مورد راهکارهای تامین برق نیز از مخاطبان زمانه پرسیدیم:
۷۷ درصد معتقدند که برای تامین برق باید استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و سبز همچون انرژی خورشیدی و آبی و بادی در دستور کار قرار گیرد.
| کدام راهکار اولویت دارد | درصد |
|---|---|
| استفاده از نیروگاه‌های سوخت‌های فسیلی | ۹.۵ |
| استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و سبز (انرژی خورشیدی و آبی و بادی) | ۷۷ |
| استفاده از نیروگاه‌های اتمی تولید برق | ۲۳.۵ |
| اصلاح الگوی مصرف در میان شهروندان | ۲۸.۵ |
| اصلاح الگوی مصرف در صنعت و کشاورزی | ۳۶.۵ |
| قطع صادرات برق به کشورهای همسایه همچون عراق و افغانستان، پاکستان و ترکیه | ۳۸ |
| توقف استخراج رمزارزها | ۴۷ |
نظرسنجی‌های آینده
پنل نظرسنجی زمانه همزمان با روز جهانی آزادی مطبوعات سال گذشته (سوم مه) راه‌اندازی شد. زمانه تاکنون ۲۹ نظرسنجی برگزار کرده است.
رساندن صدای شما بدون کم‌و‌کاست در مورد مسئله‌های اساسی کشور وظیفه ماست و پنل نظرسنجی زمانه در همین راستا راه‌اندازی شده است. به همین دلیل از شما خواهش می‌کنیم که برای شرکت در نظرسنجی‌های آینده و نیز برای پیشنهاد موضوعات مورد نظرتان برای نظرسنجی در پنل ما عضو شوید. برای عضویت در پنل کافی است به چند سوال در این لینک پاسخ دهید. اطلاعات شما به صورت امن و ناشناس ذخیره خواهند شد و در اختیار هیچ طرف دیگری قرار نخواهد گرفت. پس از عضویت در پنل، در هر نظرسنجی ایمیلی با لینک آن برای شما فرستاده خواهد شد.
توضیحات بیشتر در: به پنل نظرسنجی “زمانه” بپیوندید
برای ارتباط با پنل نظرسنجی از این ایمیل استفاده کنید:
یکی از موضوعاتی که می تواند در آینده مطرح شود : ضرورت تشکیل پارلمان در تبعید است . پارلمانی فراگیز شامل همه نیروهای برانداز . تشکیل چنین پارلمانی می تواند سرعت عبور از نظام تباه ولایی را افزایش دهد و هم از اغتشاش پس از سقوط جلوگیری نماید .
کیوان / 14 June 2021