در شرایطی که از شیوع همه‌گیری کرونا تاکنون شیوع ویروس کرونا در ایران به‌شکل قابل کنترل فروکش نکرده است، حمید سوری، رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کرونا یکشنبه ۱۶ خرداد/۶ژوئن نسبت به احتمال بروز موج تازه کووید-۱۹ هشدار داد. حمید سوری در مصاحبه با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفت:
«استعداد بروز پیک‌های بعدی بیماری تا افزایش پوشش واکسیناسیون و عدم گسترش پروتکل‌های بهداشتی همچنان هست، بویژه آنکه هنوز نگرانی درباره واریانت‌های جدید بیماری وجود دارد.»
او به برگزاری انتخابات در ایران اشاره کرد و افزود:
«به طور کلی هر تجمعی می‌تواند خطرناک باشد. اکنون شرایط اپیدمی تابع چند نکته مهم است. بخشی از آن بستگی به سیاست‌گذاری‌ها و ساده‌انگاری در رعایت برخی از آنها همچون آزاد گذاشتن سفرها، عدم رعایت پروتکل‌ها، افزایش پوشش واکسیناسیون، شنایایی طغیان‌های جدید بیماری با واریانت‌های جدید و… دارد و بخشی دیگر نیز مستقیما وابسته به رفتار مردم است. نباید فراموش کنیم تعداد مرگ‌های روزانه ناشی از کرونا چقدر است و باید بدانیم حتی اگر واکسن تزریق کرده باشیم به معنای عدم ابتلا به بیماری نیست بلکه احتمال مرگ و بستری درصورت ابتلا کاهش می‌یابد بنابراین؛ باید رعایت‌ها ادامه داشته باشد.»
با اتکا بر اظهارات مسئولان محلی دست کم در استان هرمزگان خطر بالاگرفتن بحران کرونا و ورود کل استان به وضعیت قرمز وجود دارد. در بسیاری مناطق دیگر نیز گزارش‌ها از شیوع نسخه جهش‌یافته‌های ویروس کرونا در آفریقای جنوبی و هند، و ورود شهرها به وضعیت نارنجی خبر می‌دهند.
وضعیت نارنجی در بیش از ۲۰۰ شهر ایران
وزارت بهداشت در آخرین گزارش خود تعداد شهروندانی را که در فاصله شنبه ۱۵ خرداد تا یکشنبه ۱۶ خرداد به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. پنج هزار و ۶۱۲ نفر اعلام کرد و از مرگ ۱۲۲ بیمار کووید-۱۹ در همین فاصله خبر داد. براین اساس تاکنون دو میلیون و ۹۶۶ هزار و ۳۶۳ نفر در ایران به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند که از این تعداد ۸۱ هزار و ۶۳ نفر جان خود را از دست داده‌اند. ارقامی که به تایید مقام‌های رسمی ایران تنها بخشی از تبعات همه‌گیری را منعکس می‌کنند و آمارهای واقعی تا بیش از سه برابر این ارقام برآورد می‌شوند.
مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت همچنین تایید کرد که ۱۶ شهر ایران در وضعیت قرمز قرار دارند که شهرهای بستک، بندرلنگه، بندرعباس، پارسیان، جاسک، حاجی‌آباد، رودان، قشم و میناب (هرمزگان)، ایرانشهر، چابهار و نیک‌شهر (سیستان و بلوچستان)، امیدیه و هندیجان (خوزستان)، گناباد (خراسان رضوی) و پاوه (کرمانشاه) را شامل می‌شوند. در چنین شرایطی ۲۰۱ شهر ایران نیز در وضعیت ناپایدار نارنجی و ۲۳۱ شهر در وضعیت زرد قرار دارند.
وزارت بهداشت می‌گوید چهار میلیون و ۲۰۳ هزار و ۷۸۴ نفر دوز اول واکسن کرونا و ۶۱۹ هزار و ۷۹۵ نفر دوز دوم را تزریق کرده‌اند.
همزمان از برخی از مناطق ایران خبر می‌رسد که مراکز درمانی واکسیناسیون را تا زمان نامعلومی متوقف کرده‌اند.
توقف «موقت» واکسیناسیون در شیراز
روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز یکشنبه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: با توجه به اتمام محموله‌های دریافتی واکسن تا اطلاع ثانوی واکسیناسیون علیه ویروس کرونا انجام نمی‌شود و واکسیناسیون در استان فارس از ۱۶ خرداد تا اطلاع ثانوی متوقف خواهد شد.
علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا اما یکشنبه گفت:
«تزریق واکسن کرونا در کشور متوقف نشده و تا رسیدن محموله جدید، واکسینه شدن گروه‌های سنی پرخطر ادامه پیدا خواهد کرد».
او در ادامه از تاخیر در واکسیناسیون گروه‌های زیر ۷۰ سال خبر داد و گفت:
«اوایل هفته گذشته قرار بود یک محموله واکسن شامل سه میلیون دوز از یکی از کشورها به دست ما برسد و روند واکسیناسون به خوبی پیش می رفت اما چون آن محموله با تاخیر مواجه خواهد شد، برنامه ما این است که فعلا برای افراد ۷۰ سال به بالا هم دوز اول و هم دوز دوم واکسن انجام شود و تزریق برای گروه‌های سنی جدید به پس از رسیدن واکسن های جدید موکول شده است.»
وضعیت نامشخص دوز دوم
گزارش شهروندان در روزهای گذشته حاکی از آن است که هزاران نفری که با اتکا به آمارهای رسمی در نوبت تزریق دوز دوم قرار دارند، بلاتکلیف مانده‌اند. بسیاری از آنها به‌خصوص کسانی که واکسن سینوفارم چین یا بهارات هند به آنها تزریق شده، می‌گویند پس از اینکه پیامک وزارت ارشاد مبنی بر فرارسیدن موعد تزریق دوز دوم را دریافت کرده‌اند یا مطابق با تاریخی که زمان دریافت دوز اول به آنها داده شده به مراکز اعلام شده مراجعه کرده‌اند اما به آنها گفته شده که واکسنی برای تزریق دوز دوم موجود نیست و مشخص نیست چه زمانی سهمیه جدیدی از واکسن به این مراکز داده شود.
مرکز اطلاع رسانی وزارت بهداشت به فاصله کمی پس از انتشار این اخبار روز چهارشنبه ۱۲ خرداد اطلاعیه‌ای را منتشر و بدون اشاره مستقیم به مسئله کمبود واکسن اعلام کرد تاخیر در دریافت دوز دوم تاثیری در «اثربخشی و ایمنی زایی» واکسن‌ها نخواهد داشت و «افرادی که اولین واکسن کووید ۱۹ را دریافت کرده‌اند تا قبل از دریافت پیامک و یا اطلاعیه وزارت بهداشت از مراجعه به مراکز بهداشتی و درمانی برای دریافت دوز دوم خودداری کنند».
کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو هم پنج‌شنبه از «کسانی که پس از دریافت پیامک به مراکز واکسیناسیون مراجعه کرده‌اند، ولی واکسن موجود نبوده و واکسیناسیون انجام نشده است»، عذرخواهی کرد اما گفت:
«افرادی که در برخی استان‌ها برای دوز دوم مراجعه کرده، اما موفق نشده‌اند باید بدانند به این اینکه اولویت ما تزریق دز اول برای اکثریت است، نباید نگران باشند؛ چراکه این فاصله زمانی تعیین‌شده در واقع بهترین فاصله نیست و حداقل فاصله است؛ به‌طوری‌که بعضی واکسن‌ها را می‌توان تا سه ماه هم بین دو دوز فاصله گذاشت».
به‌رغم تاکید جهانپور براین‌که «جای نگرانی نیست»، چنین شرایطی شامل واکسن‌های سینوفارم و بهارات نمی‌شود. فاصله بین دو نوبت تزریق واکسن‌های سینوفارم و بهارات ۲۸ روز است. در مورد واکسن اسپوتنیک ساخت روسیه این فاصله از ۲۱ روز تا ۹۰ روز پیش‌بینی شده و میان دو دوز واکسن آسترازنکا می‌توان بین چهار تا ۱۲ هفته فاصله قائل شد.
جهانپور روز یکشنبه بار دیگر منکر مشکل در تامین واکسن شد و در توییتر مدعی شد تنها مشکلی که در دولت آینده وجود نخواهد داشت، تأمین واکسن کرونا خواهد بود. او خطاب به نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری نوشت:
«نیازی به خرید واکسن از محل بسته‌های معیشتی و کمک‌های مردمی به اقشار آسیب پذیر و آسیب‌دیده هم نیست. جسارتا به مشکلات دیگر بپردازید.»
این در حالی‌ست که روز شنبه ۷ نامزد شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ به مشکلات ناشی از شیوع کرونا و برنامه مشخصی برای کنترل شرایط همه‌گیری، تبعات اقتصادی و روانی ناشی از آن و شاید مهم‌تر از همه مساله تأمین واکسن اشاره‌ای نکردند.
علیرغم ادعای جهانپور، عاطفه عابدینی، دبیر علمی کمیته کشوری کووید ۱۹ مساله کمبود واکسن‌های وارداتی را تایید کرد و گفت وزارت بهداشت در تامین دوز دوم با مشکل روبه‌روست.
مشکلی که به نظر می‌رسد ایران قصد دارد با جایگزین کردن واکسن‌های داخلی تأییدنشده حل کند. دبیر علمی کمیته کشوری کووید ۱۹ در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا ممکن است در دوز دوم واکسن ایرانی تزریق شود گفته «از نظر علمی شاید بتوانیم از پلتفرم‌های یکسان، واکسن را جایگزین کنیم.»
قرار است وزارت بهداشت فردا دوشنبه درباره دادن مجوز استفاده اضطراری از واکسن کووبرکت و واکسن انستیتو پاستور برای واکسیناسیون عمومی، تصمیم‌گیری کند.
.