پژوهشی جدید هشدار می‌دهد که ۱۹ کشور در سرتاسر جهان، از جمله ایران، در معرض خطر کمبود اکسیژن برای رسیدگی به وضعیت بیماران مبتلا به کووید‌ـ۱۹ قرار دارند.
«دفتر روزنامه‌نگاری تحقیقی» در پژوهش جدید خود با استفاده از آمار موسسات غیردولتی جهانی و نیز آمار واکسیناسیون در کشورهای مختلف می‌نویسد:
«تا ماه جاری میلادی [۲۵ مه ۲۰۲۱] ۱۹ کشور در سرتاسر جهان از جمله آرژانتین، کلمبیا، ایران، نپال، فیلیپین، مالزی، تایلند، پاکستان، کاستا ریکا و آفریقایی جنوبی، به طور روزانه برای بیماران کرونایی به ۵۰ هزار متر مکعب اکسیژن نیاز دارند. میزان اکسیژن مورد نیاز از اواسط ماه مارس تا اواسط ماه مه به طور چشم‌گیری افزایش پیدا کرده است.»
به طور کلی، نیاز به اکسیژن پزشکی برای درمان بیماران کووید‌ـ ۱۹ در کشورهای با درآمد متوسط یا پایین در دو ماه اخیر بیش از دو برابر افزایش نشان داده است.
بنا به این گزارش، در تمام کشورهای ذکرشده، کمتر از یک دهم جمعیت دوز واکسن دریافت کرده اند.
ترکیب نیاز قابل توجه و هردم‌افزاینده به اکسیژن با نرخ پایین واکسیناسیون باعث شده که کشورهایی همچون ایران، به نوشته دفتر روزنامه‌نگاری تحقیقی، «به‌غایت آسیب‌پذیر» باشند.
به گفته لیت گرینسلید، هماهنگ‌کننده سازمان «ائتلافِ هر نفس مهم است» (Every Breath Counts Coalition)، اغلب کشورهای با درآمد پایین یا متوسط حتی پیش از آغاز همه‌گیری کرونا نیز با کمبود اکسیژن پزشکی رویارو بوده اند. با بروز همه‌گیری، نظام‌های بهداشتی این کشورها اکنون در آستانه فروپاشی قرار دارند.
«ائتلاف هر نفس مهم است»، نخستین ائتلاف بین بخش‌های خصوصی و دولتی در مقیاسی جهانی با هدف حمایت از دولت‌ها جهت پایان دادن به مرگ‌های ناشی از ذات الریه تا ۲۰۳۰ است.
گرینسلید با انتقاد از پاسخ دولت‌ها به همه‌گیری کووید‌ـ ۱۹ می‌گوید:
«وضعیت سال گذشته و نیز وضعیت در ژانویه سال جاری در برزیل و پرو باید همه ما را از خواب بیدار می‌کرد. اما جهان از خواب بیدار نشد. ما باید پیشاپیش می‌دانستیم که پس از مشاهده آنچه در آمریکای لاتین رخ داد، وضعیت مشابهی در هند ایجاد خواهد شد. و حالا که به وضعیت آسیا می‌نگریم، باید بدانیم وضعیت مشابهی در آفریقا نیز می‌تواند رخ دهد».
ماه گذشته هند صحنه یکی از مرگبارترین موج‌های همه‌گیری ویروس جدید کرونا بود. صحنه‌های دلخراشی از خفگی بیماران به خاطر کمبود اکسیژن پزشکی منتشر شد.
بنا به پژوهش دفتر روزنامه‌نگاری تحقیقی، هند در اواسط ماه مه به ۱۵,۵ میلیون متر مکعب اکسیژن اضافه در روز نیاز پیدا کرده بود که ۱۴ بار بیشتر از نیاز این کشور در اواسط مارس بود.
وضعیت سال گذشته و نیز وضعیت در ژانویه سال جاری در برزیل و پرو باید همه ما را از خواب بیدار می‌کرد. اما جهان از خواب بیدار نشد.
هند صادرات اکسیژن پزشکی را ممنوع کرده. بسیاری از همسایگان این کشور همچون پاکستان و نپال و بنگلادش و میانمار به اکسیژن وارداتی از هند وابسته هستند.
وضعیت ایران
سعید نمکی وزیر بهداشت ایران تا کنون بارها نسبت به مشکل کمبود دستگاه‌های اکسیژن‌ساز هشدار داده است.
نادر توکلی معاون درمان ستاد مقابله با کرونا در تهران سال گذشته هشدار داده بود: «شدت گرفتن انتقال ویروس در این مدت، باعث شده بیمارستان‌ها با مشکلات عدیده ای مواجه شوند که کمبود اکسیژن و دستگاه‌های اکسیژن ساز، از جمله همین مشکلات است.» او جمعه ۱۷ اردیبهشت نیز گفت که کمبودهای مقطعی در حوزه اکسیژن وجود دارد.
بسیاری از مقام‌های بهداشتی ایران می‌گفتند که سال گذشته به دلیل مواجهه با کمبود اکسیژن در بیمارستان‌ها راهکارهایی از جمله ذخیره کردن اکسیژن مایع و افزایش دستگاه‌های اکسیژن‌ساز «با کمک خیرین و دولت» پی گرفته شده است.
اما اردیبهشت سال جاری تسنیم گزارش داد که بار دیگر پس از تعطیلات عید در بسیاری مناطق به ویژه استان‌های شمالی بیمارستان‌ها با کمبود اکسیژن مواجه شدند. همان زمان عباسعلی درستی معاون بهداشتی رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز نیز نسبت به کمبود اکسیژن هشدار داد.
با وجود این، ایران طبق گزارش دفتر روزنامه‌نگاری تحقیقی در میان ۱۹ کشوری است که می‌تواند با کمبود خطرناک اکسیژن روبرو شود. اکنون قطعی برق نیز به مشکلات افزوده.
حسین کرمانپور، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری دولتی دانشجویان ایران (ایسنا) توضیح داده که «بسیاری از بیمارستان‌ها در دوره همه‌گیری کرونا به ویژه در اوج پیک‌ها با کمبود اکسیژن مواجه می‌شدند که با کمک خیرین و دولت مقداری این مشکل رفع شد اما دیگر فکر نمی‌کردیم که با وجود اینکه اکسیژن فراهم شده، یک روز برق هم قطع می‌شود.»
علیرضا زالی فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران نیز درباره قطع برق گفته است: « تعداد قابل توجهی از بیماران نیازمند استفاده از دستگاه‌های اکسیژن ساز هستند که این موضوع فشار مضاعفی را به بیمارستان‌ها تحمیل می‌کند.»
قطعی برق دستگاه‌های اکسیژن‌ساز خانگی و بیمارستانی را از کار می‌اندازد. در بیمارستان، حتی با وجود برق اضطراری، غلظت اکسیژن این دستگاه پایین می‌آید.