برخی از مقامهای ستاد مقابله با کرونا پیش از این پیشبینی کرده بودند شدت همهگیری و میزان مراجعه به بیمارستانها تا ماه خرداد به پایینترین میزان در موج چهارم برسد.
اما به گفته کارشناسان در هفتههای اخیر نشستهای انتخاباتی و تجمعهایی که برای ثبت نام نامزدها صورت گرفته به پایین نیامدن ارقام مرتبط با کرونا منجر شده و ادامه این روند ممکن است استانهای ایران را با آنچه آنها موج پنجم کرونا میخوانند، درگیر کند.
نادر توکلی، معاون درمان ستاد مقابله با کرونای تهران تأکید کرده است که شیوع بیماری در تهران بالاست و همچنان روزانه بیش از هزار نفر بستری شده و ۸۵ فوتی ثبت میشود. او وضعیت تهران را «شکننده» توصیف کرده است.
علیرضا رییسی، سخنگوی ستاد مقابله با کرونا هم شامگاه شنبه ۲۵ اردیبهشت/۱۵ مه در یک مصاحبه تلویزیونی گفت بهرغم روند نزولی همهگیری کرونا در ایران و خروج اکثر استانها از وضعیت قرمز، موج چهارم کووید-۱۹در ایران تمام نشده است. رئیسی درباره وضع فعلی همهگیری گفت:
«هنوز نمیتوانیم بگوییم که خیز چهارم کرونا تمام شده است. در آغاز خیز چهارم وقتی نمودارها را نگاه میکردیم، میدیدیم که به صورت آسانسوری بالا میرود و نمیدانستیم انتهایش کجاست. در اکثر استانهای ما قلهای که ایجاد شد، نسبت به موجهای قبلی ارتفاع بسیار بلندتری داشت. اکنون در شاخه نزولی آن قلهها هستیم، اما نکته این است که میگوییم اکثر شهرهای ما نارنجی است، یعنی از حدی که باید، پایینتر نیامده و کوچکترین غفلت باعث میشود که ۲۶۳ شهر نارنجی ما مجددا قرمز شوند و این شاخه نزولی یکجا متوقف شده و خدایی نکرده سینوسی شود».
علیرضا رییسی در ادامه سخنانش خبر منتشر شده از سوی مسئولان وزارت بهداشت مبنی بر گمشدن بخشی از واکسنهای وارداتی را تکذیب کرد و تزریق واکسن فایزر به مسئولان جمهوری اسلامی را «شایعه» خواند. او گفت: «حتی اگر واکسن فایزر وارد شده باشد، اصلا ارزش ندارد. زیرا زنجیره سرد آن رعایت نشده است».
سخنگوی ستاد مقابله با کرونا در اظهارنظری جالب توجه افزود: «شاید فایزر واکسن خوبی باشد، اما مانند سایر واکسنها است. باید توجه کرد که بهترین واکسن اولین واکسنی است که به دستتان میرسد.»
خطر تشدید ابتلا به ویروس جهشیافته در استانهای جنوبی و شرقی، و سایه انتخابات بر وضعیت همهگیری
سخنگوی ستاد مقابله با کرونا تشدید شیوع ویروس جهشیافته کرونا در استانهای جنوبی و شرقی بهویژه بوشهر، خوزستان، خراسان جنوبی، کرونا و سیستان و بلوچستان را خطر پیشرو خواند و از شناسایی بالغ بر ۶۰ مورد ابتلا به نسخههای جهشیافته هندی و بریتانیایی ویروس کرونا در استانهای جنوبی و شرقی ایران خبر داد. او گفت شروع فصل انتخابات که نزدیک به یک ماه دیگر برگزار خواهد شد خطر دیگریست که ممکن است همهگیری را تشدید کند و افزود: «تبلیغات و تجمعات میتوانند مشکلزا باشد».
روزنامه همشهری نیز یکشنبه ۲۶ اردیبهشت/۱۶ مه نوشت علیرضا رئیسی «شروع مسافرتها با پایانماه رمضان، تمام شدن سال تحصیلی و تجمعاتی که پیش از برگزاری انتخابات شکل میگیرد» را سه عامل نگرانکننده خوانده و از نامزدهای انتخاباتی و طرفدارانشان خواسته در فضای بسته تجمع نکنند:
«هرگونه تجمع کنترل نشده و در فضای بسته با تراکم بالا و بدون تهویه، باعث شیوع بیشتر بیماری میشود. تا جای ممکن از تجمعات بزرگ جلوگیری و از فضای باز و فضای مجازی و صدا و سیما برای تبلیغات استفاده کنیم. کشور در وضعیت نسبتا پایداری قرار دارد، بیتوجهیها دوباره منجر به شکلگیری موج پنجم میشود.»
مسعود مردانی، عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا هم یکشنبه در مصاحبه با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) هشدار داد که اگر دستورالعملهای بهداشتی رعایت نشود، موج پنجم همهگیری کرونا در ایران آغاز خواهد شد. او وضعیت همهگیری کرونا در ایران را «شکننده» خواند و گفت:
«احتمالا تا یک ماه آینده همین وضعیت را داشته و شاهد مرگ و میرهای سه رقمی خواهیم بود. مراجعات بیماران مبتلا به کرونا به بیمارستانها کماکان زیاد است، اما با توجه به میزان آن ها در اوج و پیک اپیدمی، اکنون مقداری بین ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش یافته است.»
این مقام مسئول افزود:
«در حال حاضر شاهدیم که اکثریت شهرها از وضعیت قرمز به نارنجی تبدیل شدهاند و با این شرایط همه دوباره فکر میکنند، کرونا تمام شده است و مجددا همه به خیابانها آمده و تجمعات و عدم رعایت پروتکلها از سر گرفته میشود. در حالی که باید هشدار داد که این اقدام درست نیست. در غیر این صورت اگر رعایت پروتکلها اتفاق نیفتد، موج پنجم کرونا در کشور آغاز خواهد شد.»
مردانی هم نسبت به چشمانداز ایران در روزهای مانده به برگزاری انتخابات سراسری ابراز نگرانی کرد و گفت: «توصیه ما همواره این بوده است که در شرایط شیوع کرونا تجمع خطرناک است. از نظر ما هیچ گونه تجمعی در این مرحله به خصوص در مناطقی که سربسته باشد، توصیه نمیشود. در نتیجه از مسئولانی که در زمینه انتخابات ریاست جمهوری فعالیت میکنند، میخواهیم که برای سلامت مردم مروج سلامت بوده و پروتکلهای بهداشتی را در انتخابات در نظر گرفته و حتی از فضای مجازی استفاده کنند.»
حسین اشتری، فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی یکشنبه برگزاری هرگونه تجمع انتخاباتی تا پیش از آغاز تبلیغات نامزدها را ممنوع اعلام کرد اما بهنظر میرسد در مورد تجمعهای تبلیغاتی ستادهای انتخاباتی به صورت کلی منعی وجود نخواهد داشت.
انتقاد از رویکرد شکستخورده و ناموثر وزارت بهداشت
محمدرضا هاشمیان، متخصص عفونی بیمارستان مسیحدانشوری هم در مصاحبه با همشهری از سیاست رنگبندی شهرها که به گفته او راه را برای افزایش مسافرتها و کمرنگشدن رعایت پروتکلها باز کرده، به شدت انتقاد کرد و گفت:
«وزارت بهداشت باید خیلی سریعتر وارد میدان میشد و روی ماجرای انتخابات کار میکرد. نباید چند روز مانده به انتخابات بیایند بگویند که این مسائل رعایت شود و بعد که بیماری شدت گرفت بگویند که ما قبلا اعلام کرده بودیم! وزارت بهداشت باید از همین حالا چارچوب رعایت پروتکلها را مشخص کند. نباید فراموش کرد که شیوع کرونا در ایران بعد از برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی آغاز شد. خود برگزاری انتخابات شاید مشکل خاصی پیش نیاورد، اما قبل از آن تجمعات زیادی شکل گرفته بود و حتی چند نفر از نامزدها هم بر اثر ابتلا به این بیماری جانشان را از دست دادند و خیلیهای دیگر هم مبتلا شدند».
او افزود: «زمانیکه ما تا پیک چهارم پیش رفتهایم قطعا به پیکهای بعدی هم میرسیم و برگزاری مراسم پیش از انتخابات هم به وقوع آن سرعت میبخشد. ائتلافها، کمپینها و نشستها در حال برگزاری است. در این شرایط حتی نیروهای حمایتی و انتظامی هم در معرض خطر ابتلا قرار دارند. این در شرایطی است که هنوز خیلی از این افراد هم واکسینه نشدهاند و خطر ابتلا بسیار بالاست.»
در همین رابطه حسین کرمانپور، مدیر روابطعمومی سازمان نظامپزشکی و مدیر اورژانس بیمارستان سینا نیز گفته هرچند وزارت بهداشت قرار است پروتکلهای ویژهای را برای روزهای مانده به برگزاری انتخابات اعلام کند، برگزاری نشستهای انتخاباتی و سازوکارهای عملی برپایی انتخابات، خطر وقوع پیک پنجم را تشدید میکند. او هم هشدار داد:
«قطعا بعد از انتخابات، ما با یک پیک جدید مواجه خواهیم شد، پیک فعلی بهدلیل سفرهای نوروزی و خریدهای پیش از عید اتفاق افتاد و از اواخر فروردین ماه نتیجه آن مشخص شد. حدود ۲۷ روز پس از هر رویداد تجمعی، شاهد تبعات آن با افزایش آمار مرگها و مبتلایان میشویم. همه این اتفاقات هم بهدلیل خلأهای قانونی رخ میدهد».
بهزعم مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی دولت و ستاد ملی مقابله با کرونا برای حفظ وضعیت پایدار در شهرهای آبی «هیچ دستورالعملی ندارند» و بدون داشتن توانایی نظارت موثر بر اجرای پروتکلهای پیشگیرانه از اعمال سختگیری بیشتر خودداری کردهاند. رویکردی که به گفته او به تجمعهای گسترده در شبهای احیا و مراسم عید فطر منجر شده و احتمالا با برگزاری نشستهای انتخاباتی «وضعیت بدی را رقم خواهد زد».