هوموفوبیا – هراس داشتن، نفرت ورزیدن و آزار رساندن به آنکه با همجنس رابطه جنسی دارد، آنکه گرایش جنسی و یا هویت جنسیتیاش با هنجارهای دگرجنسگرایی جور نیست − معضلی است که در همه جا و از جمله در ایران، آن هم به شکلی به نسبت شدید، افراد همجنسگرا، دوجنسگرا، ترنس، و بیناجنسی با آن روبهرو هستند.
زمینهساز اجتناب و انزجار از رسمیت دادن به گرایشهای جنسی و هویتهای جنسیتی کوئیر، انکار انسانیت کسی است که با همجنس رابطه جنسی دارد. فرآیندی که فرد دگرباش بر اساس آن ناانسان انگاشته میشود – تعصبی است که گرچه به انواع غیریتهای طبقهای و مذهبی و فرهنگی پیوند میخورد – اما در بطن آن انکار انسانیت فردی است که به نظر میرسد رفتارهای جنسیاش با هنجارهای عمومی جور نیست. از همین ترسهای بیاساس است که جرمانگاری همجنسگرایی آغاز میشود و سیاستهای ظالمانه و نابرابر علیه دگرباشها حمایت عمومی پیدا میکند. از انکار انسانیت است که قتل همجنسگرایان توجیه میشود.
۱۷ مه و یاد علیرضا فاضلی منفرد
روز جهانی مبارزه با هوموفوبیا در ۱۷ ماه مه در بسیاری از کشورهای جهان در حالی رسمیت یافته که امسال ده روز پیش از این روز، علیرضا فاضلی منفرد یک جوان همجنسگرای اهوازی که ۲۲ سال بیشتر در این جهان زندگی نکرد در روز ۱۶ اردیبهشت در در جاده اهواز-اندیمشک توسط اقوامش به قتل رسید.
سرهنگ یدالله امیری جانشین پلیس استان خوزستان درگفتوگو با رکنا گفت علیرضا توسط قاتل یا قاتلان از ناحیه گردن دچار بریدگی و خونریزی شده و به عبارتی او را سر بریدند. قتل علیرضا، قتلی مبنتی بر جنسیت و گرایش جنسی بوده – قتلی که در زبان جاری به آن قتل «ناموسی» و «حیثیتی» میگویند.
وبینار
زمانه در روز جهانی مبارزه با هموفوبیا، ترنسفوبیا و بایفوبیا برای بررسی رابطه همجنسگراستیزی و انکار انسانیت آنکه با همجنس رابطه دارد، وبیناری با حضور هانا ارسطو، زینب پیغمبرزاده و نیما نیا برگزار کرد.
هانا ارسطو، زن ترنس، مددکار اجتماعی، مشاور و کنشگر حوزه «کوییر» و زنان؛
زینب پیغمبرزاده، پژوهشگر و کنشگر برابری جنسیت؛ و
نیما نیا، کنشگر کوییر است.
مضمون وبینار
افراد کوئیر – به ویژه آنهایی که اجراگری جنسیتی، گرایش جنسی، و یا هویت جنسیتیشان حدس زده میشود و یا شناسایی میشود به شکل مداوم با جنبه هایی از همجنسگراستیزی روبهرو هستند: از فحشهای عادیشده در فرهنگ عمومی علیه همجنسگرایان گرفته تا خشونتهای مدام که موجب میشود افراد حتی در خانوادههایشان هم احساس امنیت نکنند. خشونتهایی که گاهی موجب میشود که افراد کوئیر اظهارات مغرضانه و رویههای تبعیضآمیز را در خانواده خود تجربه کنند و گاهی ترک خانواده کنند؛ خشونتهای که گاهی به قیمت جان انسانهایی مانند علیرضا تمام میشود.
در این وبینار، با توجه به قتل علیرضا فاضلی مفرد، از مهمانهای زمانه پرسیدیم:
- گرایش جنسی به همجنس، اغلب تهدیدی برای دگرجنسگرایی تلقی میشود. این موضوع پذیرش همجنسگرایان (و دوجنسگرایان و افراد ترنس) را دشوار میکند و بنا به زمینههای جغرافیایی و فرهنگی، انسان بودن افراد کوئیر به زیر پرسش میرود. چگونه ناانسانانگاری آنکه با همجنس رابطه دارد در ایران عادی و نهادینه شده است؟
- نگرانی در مورد امنیت جوانانی که هویت جنسیتی کوئیر دارند و یا گرایش جنس به همجنس دارند تا چه حد در خانوادههای ایرانی مطرح است؟
- در پاسخ به ترسهای خانوادها در مورد فرزندان دگرباششان چه میتوان گفت، چه میشود کرد؟
- غیرانسانسازی مداوم با توجه به هویت جنستی و گرایش جنسی در فرهنگ عمومی، در سطح خانواده و در قوانین چه نمودهایی دارد؟
- تعصبهای دیگر – مانند تعصبهای مذهبی، قومی، و تعلقات طبقهای چگونه با موضوع هموفوبیا پیوند میخورد؟
- قوانین و سیاستهای جمهوری اسلامی علیه شهروندانی که با همجنس رابطه جنسی دارند و یا هویت جنسیتی ترنس دارند، چگونه به ناامنی عمومی برای این شهروندان و ترسهای بیاساس علیه آنها دامن میزند؟ قوانین اگر میخواستند حمایت کنند چگونه میبودند؟