اعضای آسهآن پس از سهروز اجلاس اضطراری در جاکارتا برای رسیدگی به بحران میانمار، با صدور بیانیهای پنج مادهای خواستار گفتگوی سازنده و توقف خشونت شدند و از همه طرفهای درگیر در این کشور خواستند «نهایت خویشتنداری» را بهخرج دهند.
میانمار یکی از ده عضو آسهان است و از این کشور تنها مینگ آونگ هلاینگ، ژنرال ارشد ارتش میانمار و رهبر کودتاگران از طرف این کشور به اجلاس روز شنبه ۲۴ آوریل/۴ اردیبهشت دعوت شده بود. در بیانیه منتشر شده آمده است:
«[همه] طرفها باید جستجوی راهحلی صلحآمیز در جهت منافع مردم را آغاز کنند».
بیانیه آسهآن همچنین میافزاید:
«یک فرستاده ویژه رئیس آسهآن با کمک دبیرکل این سازمان میانجیگری در روند گفتوگو را تسهیل میکند».
اعضا همچنین اعلام کردند به میانمار کمکهای بشردوستانه ارائه خواهند کرد و فرستاده ویژه و نماینده آسهآن برای دیدار با همه طرفهای مربوطه از میانمار بازدید خواهند کرد.
روز شنبه، جوکو ویدودو، رئیس جمهوری اندونزی ،پس از گفتوگو با مین آنگ هلاینگ و مقامهای ارشد کشورهای جنوب شرقی آسیا گفت: «ارتش میانمار باید دموکراسی را بازگرداند و دست از ارتکاب به خشونت علیه شهروندان بردارد.»
ویدودو گفت:
«اولین موردی که ارتش میانمار باید به آن متعهد شود، این است که استفاده از خشونت را متوقف کند و همزمان همه طرفها باید برای کاهش تنشهای موجود به خشونت متوسل نشوند. خشونت باید متوقف شده و دموکراسی، ثبات و صلح در میانمار احیا شود».
او همچنین خواستار آزادی زندانیان سیاسی شد و از نظامیان خواست اجازه دهند فرستاده ویژه آسهآن بهجهت «فشار آوردن به طرفها برای گفتوگو» وارد میانمار شود.
لی هسین لونگ، نخست وزیر سنگاپور هم از ارتش میانمار خواست وین مینت، رئیس جمهوری سرنگون شده این کشور و آنگ سان سوچی، رهبر دموکراسی خواهان را که پیروز انتخابات شده بود و هماکنون در حبس خانگی است، آزاد كند.
اعتراض دولت موازی «وحدت ملی» به عدم حضور در اجلاس آسهآن
دولت موازی وحدت ملی میانمار (NUG) که به تازگی تشکیل شده و چهرههای دموکراسیخواه، بازماندگان دولت آنگ سان سوچی و نمایندگان گروههای مسلح قومی را دربرمیگیرد، شنبه اعلام کرد از اخبار «دلگرم کننده» مبنی بر اجماع میان رهبران آسهآن در مورد مقابله با بحران میانمار، استقبال می کند، اما «بعید بهنظر میرسد اجلاسی که مردم میانمار را مستثنی میکند ولی مین آنگ هلاینگ قاتل را میپذیرد، مفید باشد».
«دکتر ساسا»، سخنگو و وزیر تعاون بین الملل دولت موازی در بیانیه ای گفت: دولت تازه تأسیس وحدت ملی «در انتظار اقدامات محکم آسهآن برای پیگیری تصمیمات گرفتهشده و بازگرداندن دموکراسی و آزادی به مردم ما است».
دولت وحدت ملی از دولت نظامی نیز خواست «قتل غیرنظامیان را متوقف کند» و ضمن آزادکردن بیش از ۳ هزار زندانی سیاسی، قدرت را به «دولت منتخب دموکراتیک» کشور بازگرداند.
این «دولت» خود را مرجع قانونی در میانمار میداند اما با اینحال برخلاف رهبر کودتا، به جلسه روز شنبه آسهآن دعوت نشد.
گردهمایی رهبران آسهآن در جاکارتا اولین تلاش هماهنگ بین المللی برای کاهش بحران کشور فقیر میانمار است. آسهآن پس از کودتا هم بیانیهای صادر کرده بود اما بدون اینکه صریحاً تصرف قدرت توسط نظامیان را محکوم کند، خواستار «پیگیری گفتوگو، آشتی و بازگشت به حالت عادی مطابق با منافع و خواست مردم میانمار» شده بود. پس از محکومیت کودتا از سوی کشورهای غربی، آسهآن تلاش کرد تا موضع محکمتری بگیرد با اینحال همچنان رویکردی «غیرمقابلهای» را دنبال میکند.
ادامه اعتراضها به حضور رهبر کودتا در اجلاس آسهآن
رتنو مارسودی، وزیر امور خارجه اندونزی گفته رهبران همه کشورهای آسهآن با مین مونگ هلاینگ ملاقات کردند اما از خطاب قراردادن او بهعنوان رئیس دولت میانمار خودداری کردهاند.
با اینحال حضور ژنرال هلاینگ در مذاکرات جاکارتا خشم فعالان، گروههای حقوق بشری و دولت موازی «وحدت ملی» را برانگیخته است.
نزدیک به ۲۰ معترض در جاکارتا در اعتراض به حضور رهبر کودتا دراجلاس آسهآن تجمع کرده و با کوبیدن بر ظرفها و در دستداشتن پلاکاردهایی که بر آنها نوشته شده بود «دموکراسی برای میانمار» و «ما در برابر کودتای نظامی ایستادهایم» اعتراض خود را نشان دادند.
چندین تجمع اعتراضی هم در شهرهای اصلی میانمار برگزار شد. در مرکز تجاری یانگون، برخی از ساکنان با خرد کردن گلدان های سفالی زعفرانیرنگ که در فرهنگ این کشور نمادی از قطع رابطه با مردگان محسوب میشود، یک مراسم خاکسپاری هجوآمیز را برای رهبر کودتا ترتیب دادند.
سازمان عفو بین الملل هم پیش از اجلاس، از اندونزی و سایر کشورهای آسهآن خواسته بود که از مین اونگ هلاینگ در مورد «ادعاهای معتبر مبنی بر مسئولیتش در جنایات علیه بشریت در میانمار» تحقیق کنند.
عفو بین الملل گفت:
«بحرانی که توسط ارتش قاتل و غیرپشیمان میانمار ایجاد شده این کشور را در برگرفته و پسلرزههای شدید آن کل منطقه را متاثر خواهد کرد».
عفو بینالملل همچنین خواستار اتحاد منطقهای برای اخراج میانمار شده است با این وجود آسهآن تاکنون از موضعگیری مستقیم در مورد امور داخلی اعضا خودداری کرده است.