در حالیکه ایران روز جمعه ۲۷ فروردین / ۱۶ آوریل اعلام کرد که غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم را آغاز کرده، رویترز بهنقل از یک مقام اتحادیه اروپا که نام او منتشر نشده، نوشته است که تیمهای مذاکرهکننده ایران و آمریکا به کشورهای متبوع خود بازمیگردند تا بحثهای برگزارشده در نشست کمیسیون مشترک برجام برای احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ مورد بررسی قرار دهند.
این مقام اروپایی گفت: «من فکر میکنم که دو هیئت مهم به کشورهای خود میروند تا دستورالعملهای دقیقتری دریافت کنند و سپس مذاکرات را از سر خواهیم گرفت اما نمیدانم در چه تاریخی.»
اتحادیه اروپا ریاست نشستهای کمیسیون مشترک برجام را بر عهده دارد که در آن آمریکا و ایران در تماس مستقیم نیستند.
این مقام اروپایی گفت مذاکرهکنندگان نشبت به هفته گذشته به توافق احتمالی نزدیکتر شدهاند اما خرابکاری در تأسیسات نطنز و تصمیم ایران برای غنیسازی ۶۰ درصدی مذاکرات را «پیچیدهتر» کرده است.
او ضمن محکوم کردن واقعه نطنز گفت: «ما تصمیم داریم به غنیسازی ۶۰ درصدی ایران رسیدگی کنیم. بدیهی است که این مسئله مذاکره را تسهیل نمیکند.»
علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی روز جمعه اعلام کردند که ایران غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم را آغاز کرده است.
صالحی در یک گفتوگوی تلویزیونی گفت: «چهارشنبه دستور راهاندازی ۶۰ درصد را دادیم و ۴۰ دقیقه بامداد امروز (جمعه) محصول ۶۰ درصد را گرفتیم. محصولی که الان میگیریم حدود ۹ گرم در ساعت است. دارند روی چیدمان زنجیرهها کار میکنند که تولید ۶۰ درصد ما کمتر میشود و ممکن است به ۵ تا ۶ گرم برسد. اما با این دو زنجیره همزمان ۲۰ درصد تولید میکنیم.»
ایران تصمیم خود را برای غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم را بهعنوان واکنش به خرابکاری در تأسیسات هستهای نطنز که به اسرائیل نسبت میدهد انجام داده است با این حال جمهوری اسلامی قبل از نیز از راهاندازی سانتریفیوژهای پیشرفته IR-6 خبر داده بود.
بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه مشترکی تصمیم ایران برای غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم را «خطرناک» توصیف کردند. کاخ سفید نیز اعلام کرد که این اقدام جدی بودن ایران در مذاکرات هستهای و تأکید بر ضرورت بازگشت به برجام را زیر سئوال میبرد.
بر اساس برجام، ایران مجاز است اورانیوم با غلظت ۳,۷ درصد را تا سقف ۲۰۲ کیلوگرم در اختیار داشته باشد. همچنین طبق توافق هستهای، جمهوری اسلامی تنها حق انباشت اورانیوم غنیشده با سانتریفیوژهای نسل اول IR1 را دارد و تنها این دستگاهها هستند که اجازه دارند در سایت زیرزمینی نطنز فعالیت کنند.
پیتر استانو، سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه در واکنش به آغاز غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم در ایران گفت: «چنین تحولاتی نگرانکننده است و هیچ توجیه معقول و نظامی از سوی ایران وجود ندارد. اما به همین دلیل است که درگیر مذاکرات وین هستیم تا اطمینان حاصل کنیم که از این گامها به عقب بر میگردیم، ایران به اجرای تعهداتش در توافق برجام بازمیگردد و راهی پیدا کنیم که تمام طرفها به طور کامل به برجام پایبند باشد و تحریمهای آمریکا رفع شود.»
روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی به نقل از دیپلماتهای غربی نوشته است که با آغاز مذاکرات کمیسیون مشترک برجام به نظر میرسد ایران موضع ملایمتری گرفته است.
فارین پالیسی، نشریه آمریکایی نیز روز گذشته پنجشنبه ۲۶ فروردین / ۱۵ آوریل به نقل از منابع آگاه نوشت رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران احتمالاً طرحی را به ایران پیشنهاد خواهد داد که به ازای کاهش برخی تحریمها، تهران به تعهدات برجامی خود بازگردد.
بهگفته این منابع آمریکا تحریمها را زمانی کاهش خواهد داد که ایران از میزان غنیسازی اورانیوم را کاهش دهد.