دستکم ۳۸ مورد از ۲۶۷ حکم اعدام اجرا شده در سال ۲۰۲۰ و بیش از سه هزار و ۶۱۹ اعدام از سال ۲۰۱۰ بر اساس احکام صادر شده از سوی دادگاههای انقلاب اجرا شدهاند.
این آمار در سیزدهمین گزارش سالانه اعدام در ایران آمده است که از سوی سازمان حقوق بشر ایران ارائه شده. این سازمان با پشتیبانی سازمان «با هم علیه مجازات اعدام» (ECPM)، به ارزیابی و تجزیه و تحلیل روند مجازات اعدام در سال ۲۰۲۰ در جمهوری اسلامی پرداخته است. بر اساس این گزارش، با وجود همهگیری بیماری کووید-۱۹، مقامهای جمهوری اسلامی مانند سالهای گذشته به اجرای احکام اعدام ادامه دادهاند.
به گفته محمود امیری مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، مقامهای جمهوری اسلامی از مجازات مرگ برای هراسافکنی در میان مردم استفاده میکنند تا قدرت را حفظ کنند:
«اعتراضات سالهای اخیر نشان داد که نه تنها احساس ترس در میان مردم رنگ باخته، بلکه خشم آنها را نسبت به اعدامها برانگیخته است. ما از جنبش رو به رشدِ مبارزه با اعدام که در سال گذشته در شبکههای اجتماعی اوج گرفته، استقبال میکنیم.»
اما بر اساس گزارش سازمان حقوق بشر ایران در سال ۲۰۲۰ ایران تنها کشوری بوده است که اعدام کودک-مجرمان در آن ادامه یافته. همچنین مجازات اعدام برای سرکوب معترضان، اقلیتهای اتنیکی و روزنامهنگاران به کار گرفته شده است.
از سوی دیگر کارزارهای آنلاین و آفلاین در مخالفت با مجازات اعدام گسترش یافته است:
«در سال ۲۰۲۰ ما شاهد کارزار گسترده #اعدام_نکنید در شبکههای مجازی بودیم که میلیونها تن را به خود جذب کرد. در همین سال میزان بخشش در جرایم قتل عمد و ترجیح آن به قصاص، به طرز قابل توجهی افزایش یافت.»
اما در سال ۲۰۲۰ دستکم ۲۶۷ نفر در ایران اعدام شدند. این آمار در سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۱۸ به ترتیب ۲۸۰ نفر و ۲۷۳ نفر بوده است.
بر اساس گزارش سازمان حقوق بشر ایران ۹۱ مورد از اعدامها (۳۴ درصد) از سوی منابع رسمی اعلام شدهاند. در سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ به ترتیب اعدام ۹۳ نفر (۳۴ درصد) و ۸۴ نفر (۳۰ درصد) از سوی منابع رسمی اعلام شده بود.
از سوی دیگر تقریبا ۶۶ درصد از اعدامهای شمارش شده در گزارش سازمان حقوق بشر در مورد اعدامهای سال ۲۰۲۰ (۱۷۶ مورد اعدام)، رسماً اعلام نشدهاند.
جزییات ارائه شده در گزارش سازمان حقوق بشر ایران درباره اعدامهای سال ۲۰۲۰ نشان میدهد که دستکم ۲۱۱ مورد اعدام (۷۹ درصد از کل اعدامها) با اتهام قتل عمد اجرا شده است:
«دستکم ۲۵ نفر (۱۰ درصد از کل) با اتهام مرتبط با مواد مخدر اعدام شدهاند و یک اعدام در ملاء عام اجرا شده است؛ کمترین میزان در ۱۵ سال اخیر.»
بر اساس این گزارش دستکم چهار کودک-مجرم در میان اعدامشدگان بودهاند، دستکم ۹ زن اعدام شدهاند و دو مورد اعدام در ارتباط با اعتراضات سراسری صورت گرفته است. یک مورد اعدام بر اساس اتهامات مربوط به راهاندازی کانال خبری-سیاسی در رسانههای اجتماعی صورت گرفته است و یک مورد اعدام به دلیل مصرف نوشیدنیهای الکلی بوده است.
از سوی دیگر اما در سال ۲۰۲۰ دستکم ۶۶۲ زندانی محکوم به قصاص، بخشیده شدهاند. این آمار در سال ۲۰۱۹، ۳۷۴ مورد بوده است. مقایسه این آمارها نشان میدهد که در سال ۲۰۲۰ بخشش افزایش چشمگیری نسبت به سالهای گذشته داشته است.