ایرانیکا جامع‌ترین و بزرگترین دانشنامه در مورد ایران و روایتی از چندین هزار سال تاریخ، زبان و فرهنگ است که با کوشش صدها پژوهشگر و به همت احسان یارشاطر، استاد پرآوازه ایران شناسی و ادبیات فارسی حدود ۴ دهه پیش کار خود را آغاز کرد.
پس از مرگ احسان یارشاطر اختلافات میان بنیاد دانشنامه ایرانیکا(EIF ) و مرکز احسان یارشاطر در دانشگاه کلمبیا بالاگرفت. نتیجه این اختلافات اختلال در کار تولید محتوا و انتشار مطالب و طرح دو دعوای حقوقی بر سر حق کپی‌رایت در دادگاهی در نیویورک بود.
آخرین روزهای اردیبهشت سال گذشته بود که سایت ایرانیکا برای چند ساعتی از دسترس خارج شد. هر چند این قطعی ظاهرا هیچ ارتباطی به اختلافات نداشت و دلایل فنی داشت، اما موجب هراس پژوهشگران حوزه ایران‌شناسی شد. نگرانی این بود که آیا این قطعی مقدمه‌ای است برای پایان دسترسی رایگان به دانشنامه.
گزارش‌های زمانه
زمانه به سراغ این ماجرا رفت و در مجموعه گزارش‌هایی از آنچه در مرکز احسان یارشاطر در دانشگاه کلمبیا و بنیاد دانشنامه ایرانیکا می‌گذرد نوشتیم. همچنین جزییات دعوای حقوقی ، نظرات افرادی که درگیر این ماجرا بودند و نیز نامه‌ای از احسان یارشاطر را که به نوعی پیش‌بینی آینده بود، برای اولین بار در زمانه منتشر کردیم.
دعوای حقوقی همچنان ادامه دارد و زمانه به اطلاع‌رسانی ادامه خواهد داد. آنچه روشن است نگرانی مخاطبان ایرانیکا دسترسی آزاد و رایگان به دانشنامه و نگرانی پژوهشگران در خطر بودن آینده ایرانیکا است. در این سلسله گزارش‌ها سعی کردیم تا پاسخ این دو نگرانی را بیابیم.
گزارش‌ها به ترتیب زمانی از جدید به قدیم مرتب شده اند و همزمان با تحولات جدید این پرونده به روز خواهد شد.
ایرانیکا گنجینه‌ای ارزشمند در مورد ایران و مطالعات ایران‌شناسی به حساب می‌آید. بسیاری از کاربران آن ایران شناسان و پژوهشگران غیر فارسی زبان هستند. از این هم این رو درباره در سایت انگلیسی زمانه هم گزارشگری کرده‌ایم. خلاصه‌ای از سلسله گزارش های ایرانیکا و همچنین ترجمه انگلیسی (خلاصه شده) مصاحبه با عباس امانت در مورد ایرانیکا در پایان این پرونده آمده است.
وب سایت جدیدی برای دانشنامه ایرانیکا
وب‌سایت جدید دانشنامه ایرانیکا توسط «مرکز مطالعات ایرانی احسان یارشاطر در دانشگاه کلمبیا» راه اندازی شده و استفاده آن برای عموم آزاد است.
گفت‌وگو با عباس امانت: ناگفته‌‌هایی از دانشنامه ایرانیکا (فارسی) (English)
دعوای حقوقی بین بنیاد دانشنامه ایرانیکا و دانشگاه کلمبیا، جامعه پژوهشگران مطالعات ایرانی را نگران کرده. گفت‌و‌گوی با عباس امانت، استاد تاریخ و مطالعات بین‌الملل
آیا اختلافات بر سر ایرانیکا به پایان رسیده است؟ (فارسی) (English)
دعوای حقوقی میان دانشگاه کلمبیا و بنیاد دانشنامه ایرانیکا همچنان ادامه دارد و چنانچه رییس هیات مدیره بنیاد می‌گوید هنوز اول راه است.
حکم دادگاه نیویورک در مورد پرونده دانشنامه ایرانیکا
دادگاه حوزه جنوبی نیویورک، درخواست بنیاد دانشنامه ایرانیکا (EIF) را برای جلوگیری از انتشار ایرانیکا توسط مرکز احسان یارشاطر رد کرد.
در هیأت مدیره بنیاد دانشنامه ایرانیکا چه می‌گذرد؟ (بخش سوم)
دو شکایت حقوقی در ارتباط با حق کپی‌رایت و علامت تجارتی ایرانیکا در دادگاهی در نیویورک درجریان است و آینده این بزرگترین پروژه جمعی ایران‌شناسی را به خطر انداخته است.
ایرانیکا در چنگال دعوای حقوقی (بخش دوم)
ایرانیکا، میراث دکتر احسان یارشاطر اینک در چنگال یک دعوای حقوقی است، دانشگاه کلمبیا علیه بنیاد دانشنامه شکایت کرده و بنیاد علیه دانشگاه، اهمیت این دعوای حقوقی چیست؟ هزینه آن چقدر است و از کجا تامین می‌شود؟
در ایرانیکا چه می‌گذرد؟ (بخش نخست)
در آخرین روزهای ژوئیه (اوایل مرداد ۱۳۹۹) دو اتفاق در مورد ایرانیکا رخ داد که شاید سرنوشت ایرانیکا و نحوه دسترسی به آن را برای همیشه تغییر دهد.
احتمال پایان استفاده رایگان از دانشنامه آنلاین ایرانیکا
سایت دانشنامه ایرانیکا، بزرگترین دانشنامه مربوط به ایران روز (۳۰ اردیبهشت) برای ساعاتی از دسترس خارج بود. مخاطبان ایرانیکا نگرانند که شاید این قطعی چندساعته مقدمه‌ای برای پایان یافتن همیشگی دسترسی آزاد به مطالب این بزرگترین دانشنامه آنلاین فارسی باشد.
گزارش و مصاحبه در مورد ایرانیکا به انگلیسی
Encyclopedia Iranica “A real tour de force” is in Peril (English)
Untold Stories from Encyclopaedia Iranica: Interview with Abbas Amanat (English)