در زمینه اثر بخشی واکسن گاه سوءتفاهم و برداشت‌های نادرستی پیش میآید. آیا وقتی موضوع به زبان عدد و رقم بیان شود، مشکل حل می‌شود؟ از درصد اثربخشی واکسن چه برداشتی درست است؟
فرض کنید ۱۰۰ نفر به بیماری کووید-۱۹ مبتلا هستند. وقتی می‌گوییم اثر بخشی واکسنی «۹۰ درصد» است یعنی اگر این افراد واکسن می‌زدند به طور متوسط فقط ۱۰ نفر آن‌ها مبتلا به بیماری کووید-۱۹ می‌شدند.
اثربخشی واکسن به این معنا است که خطر ابتلا به طور نسبی پایین میآید.
وقتی می‌گوییم واکسنی ۹۰ درصد اثربخشی دارد یعنی هر چقدر که خطر ابتلا پیش از زدن واکسن بود بعد از تزریق آن تا ۹۰ درصد کاهش خواهد یافت و توجه کنید که این تصور که در صورت تزریق واکسن تنها ۱۰ درصد شانس ابتلا دارید نادرست است- زیرا شانس ابتلا بسیار کمتر از ۱۰ درصد خواهد بود.
پژوهشگران میزان اثربخشی را با مقایسه ارقام موارد جدید ابتلا بین دو گروه از افراد واکسینه شده و واکسینه نشده تخمین می‌زنند و برای این در مرحله آزمایش واکسن از روش « کنترل تصادفی» استفاده می‌کنند.
روش تخمین زدن به این صورت است: ابتدا در مورد تمام داوطلبان تزریق صورت می‌گیرد. اما به صورت تصادفی به گروهی واکسن واقعی و به تعدادی نیز واکسن‌نما تزریق می‌شود. داوطلبان نمی‌دانند که ایا واکسن واقعی دریافت کرده اند یا واکسن نما.
در آزمایش‌های بالینی واکسن فایزر- بیونتک از میان ۲۲ هزار نفری که واکسن واقعی دریافت کردند، ۸ نفر بیمار شدند ( یعنی خطر بیمار شدن ۴ صدم درصد بود) برای مقایسه۱۶۲ نفر واکسن از ۲۲ هزار نفری که واکسن غیر واقعی زده بودند بیمار شدند. از نسبت ۸ مورد به ۱۶۲مورد رقم ۵ درصد بدست آمد که در حقیقت پایه‌ای است برای آن‌که اثرپذیری واکسن را ۹۵ درصد بدانند.
واکسن آکسفورد آسترازنکا اثر پذیری ۷۰ درصد دارد.
دوره آزمایش‌های بالینی واکسن تنها شانس مبتلا نشدن را اندازه‌گیری می‌کند و اثرپذیری برای جلوگیری از موارد شدید بیماری یا مرگ را شامل نمی‌شود.
بر اساس نتیجه‌گیری‌های کمیته مشترک واکسیناسیون و ایمن‌سازی یک واحد از واکسن معمولا درجه حفاظتی بالایی دارد و برای اثرپذیری حداکثری واحد دوم را حداکثر تا ۱۲ هفته بعد می توان تزریق کرد. هر چند این نتیجه گیری بحث برانگیز شده و قرار است مطالعات بیشتری در این زمینه صورت بگیرد.
هنوز روشن نیست که تزریق واکسن تا چه اندازه خطر ابتلای بدون علایم را کاهش می‌دهد، به همین دلیل افرادی که واکسن زده‌اند هنوز می‌توانند ناقل بیماری باشند.
برای این‌که آیا کسی ناقل بیماری است یا نه باید تست کرد.
واکسیناسیون در گستره جهان
فهرست و روند پیشرفت واکسن‌های کرونا توسط سازمان جهانی بهداشت به طور مرتب گزارش می‌شود.
با گذشت بیش از یک سال از همه‌گیری ویروس کرونا در سراسر جهان نزدیک به ۱۱۰ میلیون نفر به کووید-۱۹ مبتلا شده و حدود ۲ و نیم میلیون نفر بر اثر ابتلا به این بیماری جان باخته‌اند.
برای پایان دادن به یک پاندمی، ویروس باید نه در سطح محلی و کشوری بلکه در سراسر جهان از بین برود. اگر مردم به تعداد کافی ( یا از طریق ابتلا یا از راه واکسیناسیون) در برابر کرونا ایمنی پیدا کنند می‌توان انتظار بازگشت به زندگی عادی را داشت. برای ایمنی عمومی نسبی دست‌کم بین ۵۵ تا ۸۰ درصد جمعیت باید ایمنی داشته باشد.
تا کنون بیش از ۱۹۳ میلیون واحد واکسن کرونا در ۸۷ کشور جهان به مردم تزریق شده است. نرخ واکسیناسیون بر اساس آخرین ارقامی که خبرگزاری بلومبرگ منتشر کرده ۶ میلیون و ۴۷۰ هزار واحد واکسن در روز است.
با گذشت بیش از یک سال از همه‌گیری ویروس کرونا در سراسر جهان نزدیک به ۱۱۰ میلیون نفر به کووید-۱۹ مبتلا شده و حدود ۲ و نیم میلیون نفر بر اثر ابتلا به این بیماری جان باخته‌اند.
در همین زمینه: