هنوز چند هفته‌ای از سال جدید میلادی سپری نشده اما چندین پژوهش هشدارآمیز درباره روند تخریب طبیعت به دست بشر و تغییرات اقلیمی ناشی از گرمایش زمین، نگرانی‌ها از فاجعه اقلیمی پیش‌رو را افزایش داده‌اند.

بنا به گزارش گروهی از دانشمندان دانمارکی، افزایش سطح آب دریاها بر اثر گرمایش زمین تا پایان این قرن می‌تواند به حد فاجعه‌بار ۱,۳۵ متر برسد. بدترین سناریوی مدل مورد استفاده دانشمندان پنل اقلیمی ملل متحد حداکثر افزایش سطح آب دریاها را ۱,۱ متر در نظر گرفته بود.

بنا به یافته‌های پژوهشگران انستیتو نیلز بور دانشگاه کپنهاگ دانمارک، افزایش سطح دریاها سریع‌تر و بیش‌تر از پیش‌بینی‌های قبلی است.

این پژوهش که در ژورنال «علوم اقیانوس» منتشر شده، نشان می‌دهد مدل مورد استفاده دانشمندان پنل اقلیمی به حد کافی حساس نبوده است.

پژوهشگران با استفاده از داده‌های تاریخی درباره افزایش سطح آب دریاها به این نتیجه رسیده‌اند که مدل مورد استفاده دانشمندان پنل اقلیمی ملل متحد ۲۵ سانتیمتر افزایش ممکن سطح آب دریاها در صورت ادامه روند کنونی انتشار گازهای گلخانه‌ای در بدترین سناریوی گرمایش زمین را از قلم انداخته است.

۸ مه ۲۰۲۰ نیز بیش از ۱۰۰ دانشمند اقلیمی اذعان کردند افزایش سطح دریاها سریع‌تر از پیش‌بینی دانشمندان پنل ملل متحد رخ می‌دهد.

هم‌اکنون سالانه دست‌کم ۴ میلیمتر به سطح آب دریاها افزوده می‌شود اما این نرخ در سال‌ها و دهه‌های آینده به دلیل گرمایش زمین افزایش خواهد یافت.

نمایی از افزایش سطح آب دریاها در طی قرن حاضر ــ عکس: Shutterstock

با افزایش سطح آب دریاها در طی این قرن چالش‌های بسیاری رخ خواهد داد، به‌ویژه اینکه حیات ساکنان مناطق ساحلی پست به خطر خواهد افتاد.

۳۰ درصد جمعیت انسان‌ها در چنین مناطقی زندگی می‌کنند.

چالش‌های دیگر عبارتند از: افزایش پدیده‌های حاد اقلیمی همچون سیلاب‌های عظیم و افزایش تخریب زیرساخت‌های نزدیک به ساحل‌ها و نفوذ آب شور به فاضلاب‌ها و خودداری کردن شرکت‌های بیمه از ارائه بیمه سیل و …

در هر صورت،‌ شهرهای همچون اسکندریه مصر، ونیز ایتالیا، بانکوک تایلند، نیویورک ایالات متحده در میان بسیاری شهر بزرگ خواهند بود که باید خود را برای عواقب افزایش سطح آب دریاها آماده کنند.

کشور کم‌ارتفاعی همچون هلند که با سدسازی جلوی وقوع سیلاب‌ها را گرفته، با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد.

اگرچه هدف توافق پاریس نگه داشتن حد گرمایش تا حداکثر دو درجه سانتیگراد (با حد مطلوب ۱,۵ درجه) است، با سیاست‌های کنونی ممکن است جهان در انتهای قرن تا بیش از سه درجه سانتیگراد گرم‌تر از حد متوسط آن پیش از انقلاب صنعتی شود.

در این صورت شماری از جزیره‌های پست به طور کلی ناپدید خواهند شد، و کشوری همچون مجمع‌الجزایر مالدیو یا جزایر سلیمان و نیز بخش‌های زیادی از بنگلادش از بین می‌روند.

به علاوه، کلان‌شهری همچون اوزاکا در ژاپن زیر آب ناپدید می‌شود و میلیون‌ها تن وادار به ترک قسمت‌های عظیم سیل‌زده در کلان‌شهرهایی همچون اسکندریه مصر و ریو دژانیرو برزیل و شانگهای چین و میامی ایالات متحده خواهند شد.

علیرضا مساح، دانشیار و پژوهشگر تغییرات اقلیمی در پردیس ابوریحان دانشگاه تهران درباره تأثیر افزایش آب دریاها بر ایران سه سال پیش نسبت به سرنوشت جزیره‌های جنوبی ایران هشدار داد و گفت که هرگونه تغییری در ارتفاع سطح آب اقیانوس‌ها وضعیت جزایر مسکونی کیش، قشم، ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک، خارک، هرمز، مینو، هنگام، هندرابی، فارسی، لاوان و … و همچنین انبوهی از جزایر فعلاً غیرمسکونی را در خلیج‌فارس و دریای عمان تغییر خواهد داد.

او همان زمان به «خبرآنلاین» گفته بود هنوز هیچ تحقیقی درباره سرنوشت این جزیره‌ها با تغییرات اقلیمیِ در حال رخ دادن انجام نشده است.

هرگونه تغییری در ارتفاع سطح آب اقیانوس‌ها وضعیت جزایر مسکونی کیش، قشم، ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک، خارک، هرمز، مینو، هنگام، هندرابی، فارسی، لاوان و … و همچنین انبوهی از جزایر فعلاً غیرمسکونی را در خلیج‌فارس و دریای عمان تغییر خواهد داد.

سازمان ملل در ۲۰۱۹ هشدار داده بود که افزایش سطح آب دریاها به جابه‌جایی نزدیک به ۳۰۰ میلیون تن خواهد انجامید.

در ماه نخست ۲۰۲۱ چندین گزارش هشداردهنده دیگر نیز در رابطه با تغییرات اقلیمی منتشر شد. بر اساس آنها، نرخ ذوب شدن یخچال‌های طبیعی و یخ‌های قطبی بسیار سریع‌تر از پیش‌بینی‌هاست (عاملی مهم در افزایش سطح آب دریاها) و جهان به طور بی‌سابقه‌ای از ابتدای ظهور انسان متمدن تا کنون داغ شده است.