منصور غلامی، وزیر علوم شامگاه سهشنبه ۱۴ بهمن در برنامه ویژه خبری صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران گفت مرکز تحقیقات آموزش عالی با کمک دانشگاهها در دو سال گذشته طرحی را با عنوان «پایش اشتغال دانشآموختگان دانشگاهی» به اجرا درآورده که در آن وضعیت اشتغال فارغالتحصیان سالهای ۹۲ تا ۹۴ بررسی شده است:
«بر اساس آماری که با استفاده از کد ملی فارغالتحصیلان و وضعیت بیمه آنها به دست میآید، در مقاطع کارشناسی اشتغال ۶۰ درصد، در کارشناسی ارشد ۷۵ درصد و در مقطع دکتری ۹۰ درصد شاغل هستند.»
بر اساس آماری که مرکز آمار ایران در پاییز سال جاری ارائه داد، کمتر از نیمی از مجموع ۶۱ میلیون و ۷۴۹ هزار تن از جمعیت بالاتر از ۱۵ سال در ایران به لحاظ مشارکت اقتصادی فعال بوده است. نرخ مشارکت اقتصادی برای این فصل ۴۴,۳ درصد گزارش شده است. در مقابل ۵۵,۷ درصد نیز نه شاغل بوده و نه در جستجوی کار. مبنای آمار پایش اشتغال دانشآموختگان دانشگاهی» درباره نرخ بیماری فارغالتحصیلان دانشگاهی بیمه دانشآموختگان است. وزیر علوم گفت:
«هر دانش آموختهای که بیمه داشته باشد از نظر ما شاغل محسوب میشود. اشتغال فارغالتحصیان سالهای ۹۵، ۹۶ و ۹۷ را در آمار خودمان نداریم اما انتظار داریم که سهم بیکاری بیشتر شود. در سال ۹۹ با توجه به توسعه بخشهای غیر دولتی و رویکرد به سمت فعالیتهای صنعتی انتظار داریم سهم بیکاری کمتر شود.»
بر اساس گزارش مرکز آمار، نرخ بیکاری کل زنان حدود دو برابر نرخ بیکاری مردان است. این شاخص برای مردان بالاتر از ۱۵ سال ۸,۹ درصد و برای زنان ۱۷,۳ درصد گزارش شده است. نرخ مشارکت اقتصادی زنان هم در مقایسه با یکسال قبل کاهش یافته و به ۱۷,۵ درصد در مقابل ۷۱ درصد مردان رسیده است. وزیر علوم درباره نرخ بیکاری فارغالتحصیلان دانشگاهی زن سکوت کرد. بر اساس گزارش مرکز آمار نرخ بیکاری زنان فارغالتحصیل دانشگاهی دو برابر این شاخص در گروه مردان است. نرخ بیکاری زنان این گروه ۲۷,۳ درصد است در حالی که برای مردان ۱۲,۶ درصد و در کل ۱۷,۴ درصد گزارش شده است. غلامی درباره علت بیکاری فارغالتحصیلان دانشگاهی گفت:
«علت بیکاری این است که در تربیت نیروی انسانی و گسترش مراکز آموزش عالی نیاز بازار کار را قرار ندادیم که ضعف است و بر اساس برنامهریزی توسعهای این کار باید انجام میشد. از سوی دیگر این بحث مطرح است که اگر ظرفیت آموزش و داوطلب تحصیل وجود دارد نباید مانع آنها شویم و باید درس بخوانند و نکته سوم شرایط اقتصادی کشور است. بخش اقتصادی کشور باید زمینه اشتغال را در سطوح مختلف مرتبط با تخصص و حتی غیر تخصص داشته باشد. نکته بعدی همخوانی مشاغل با تحصیلات فارغالتحصیان در دانشگاهها است.»
محمود غلامی سپس در ادامه گفتوگو با برنامه ویژه خبری به یکی از مهمترین چالشها اشاره کرد: مدرکگرایی. وزیر علوم گفت با کاهش میزان اشتغال «فضای ذهنی» مدرکگرایی کم شده که یک معنای آن این است که مدرکگرایی به لحاظ اقتصادی کمتر مقرون به صرفه است. غلامی سپس به این نکته نیز اشاره کرد که یکی از دلایل اقبال جوانان به تحصیلات دانشگاهی بیکاری است:
«وقتی اشتغال گسترده در جامعه فراهم شود افراد از روی بیکاری به سمت حضور در دانشگاهها نمیروند. در ارائه خدمات آموزشی برای تحصیل جوانان کشور هیچ محدودیتی نباید ایجاد کنیم چون دانشگاهها متولی تامین شغل فارغالتحصیان خود نیستند هر چند نگران اشتغال آنها و علاقهمند به شاغل شدن آنها هستند. وظیفهی ایجاد شغل برای دانشآموختگان بخش دیگری از جامعه است و صنعت و اقتصاد باید خود را با توجه به شرایط جدید به روز کنند.»