در حالی‌که یک سال از سرنگون شدن هواپیمای اوکراینی به‌دست سپاه پاسداران می‌گذرد هنوز ابعاد آن مشخص نشده و مسئولان همچنان وعده رسیدگی می‌دهند. حسن روحانی در آخرین اظهارنظر خود وعده محاکمه عاملان این رویداد را داد .

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران – نشست خبری دوشنبه ۲۴ آذر ۱۳۹۹ – عکس از احمد معینی جم، خبرگزاری ایرنا

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، چهارشنبه ۱۷ دی، یک روز قبل از سالگرد سرنگون شدن هواپیمای مسافربری اوکراینی، در جلسه هیأت دولت از این رویداد اظهار تأسف کرد و گفت:

«شب در آسمان هواپیمایی به خطا مورد هدف قرار گرفت و سرنگون شد و عزیزان ما همه‌شان جان به جان آفرین تسلیم کردند. این موضوع خیلی برایمان سخت بود.»

روحانی بار دیگر حرف‌های قبلی خود و دیگر مسئولان حکومتی مبنی بر این‌که «قضیه برایمان روشن نبود» و بعد که معلوم شد «چیزی از مردم پنهان نماند» را تکرار کرد.

یک سال پیش در ۱۸ دی‌ماه یک هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۳۷ متعلق به شرکت هواپیمایی اوکراین با ۱۶۷ مسافر و ۹ خدمه، ساعاتی پس از حملات موشکی ایران به پایگاه‌های آمریکا در خاک عراق و اندکی پس از برخاستن از فرودگاه تهران، هدف دست‌کم دو موشک سامانه جنگی نیروی هوافضای سپاه پاسداران قرار گرفت و سرنگون شد.

مقامات جمهوری اسلامی پس از سه روز کتمان حقیقت ماجرا، در نهایت روز ۲۱ دی‌ماه به شلیک موشک پدافندی سپاه پاسداران به سوی این هواپیما اعتراف کردند. از آن زمان هیچ اقدامی از سوی مسئولان جمهوری اسلامی درباره روشن شدن ماجرا انجام نشده و تنها گفته شده که چند نفر در این رابطه بازداشت شده‌اند، بدون آن‌که معلوم شود این افراد چه کسانی هستند. اوکراین و کانادا نیز به‌عنوان طرف‌های مقابل بارها نسبت به تأخیر جمهوری اسلامی در ارائه گزارشی روشن ابراز نگرانی و تأسف کرده‌اند.

حسن روحانی در ادامه سخنان خود گفت:

«ما همان روز هم گفتیم که مسببین باید در یک دادگاه عادلانه محاکمه شوند و امروز هم بر این موضوع اصرار داریم که حتماً قوه قضائیه این کار را انجام می‌دهد و همه عاملان را محاکمه می‌کنند. اگر قصور، اشتباه، هماهنگی و ناهماهنگی بوده همه زوایای مسأله باید روشن شود و مردم از آن مطلع شوند که چه‌طور بوده است.»

«همدردی» با بازماندگان قربانیان

در آستانه سالگرد سقوط هواپیمای اوکراینی مسئولان جمهوری اسلامی تلاش می‌کنند تا خود را همدرد بازماندگان قربانیان نشان دهند و برخی از جمله علی ربیعی، سخنگوی دولت از آن به‌عنوان «فاجعه تلخ ملی» یاد می‌کنند.

ربیعی روز گذشته، در نشست خبری خود گفت:

«در این یک سال تلخی این فاجعه را هیچ‌گاه فراموش نکردیم. هنوز تلخی و سایه این مصیبت بر روح و روان ما سنگینی می‌کند. با این حال در این یک سال دولت مطالبه روشن شدن ابعاد این موضوع را با تمام توان پیگیری کرده است و همچنان دنبال خواهد کرد.»

در روزهای اخیر شهرداری تهران نیز در سطح شهر بیلبوردهای یادمان قربانیان سقوط هواپیمای اوکراینی را نصب کرده است. محمدرضا جوادی یگانه، معاون فرهنگی شهرداری تهران در این‌باره در شبکه‌های اجتماعی نوشت:

«کشته شدن جمعی از هموطنان ما در این حادثه، اندوه بزرگ و فراموش‌ نشدنی است. شهرداری تهران یاد و خاطره کشته‌شدگان این حادثه را در سالگرد آن گرامی می‌دارد. از یادمان نخواهید رفت.»

انجمن خانواده‌های جان‌باختگان سقوط هواپیمای اوکراینی پیش از این با انتشار بیانیه‌ای نسبت به اقدامات جمهوری اسلامی برای تصاحب مراسم سالگرد کشته‌شدگان هواپیمای اوکراینی هشدار داده و گفته بود: «قاتل نمی‌تواند صاحب عزا باشد».

حامد اسماعیلیون، سخنگوی خانواده‌ جان‌باختگان نیز گفته بود:

«ما از شما نه بنای یادبود می‌خواهیم، نه اسم خیابان… ما فقط از شما می‌خواهیم دهان‌تان را ببندید.»

تنها اقدام دولت

حسن روحانی در جلسه هیأت دولت به تنها اقدامی که دولت در این زمینه انجام داده است اشاره کرد و گفت:

«هیأت دولت خسارات را تصویب کرده تا پرداخت شود و در این موضوع تابعیت را هم در نظر نگرفته و برای همه به‌طور مساوی ۱۵۰ هزار دلار خسارات مدنظر قرار گرفته شده که این پول پرداخت خواهد شد. در این شرایط سخت بود اما ۳۰ میلیون دلار در اختیار قرار داده شده تا خسارات پرداخت شود البته نه این‌که این موضوع تأثیری در این محاکمه بگذارد چرا که محاکمه عاملان باید با دقت انجام شود.»

روحانی درباره اقدامات دیگر افزود:

«درباره‌ هواپیما هم با اوکراین مذاکره را ادامه می‌دهیم. مقصران هم حتماً در دادگاه محاکمه خواهند شد.»

هیأت دولت ۱۰ دی‌ماه تصویب کرد که مبلغ ۱۵۰ هزار دلار یا معادل یورویی آن به خانواده‌ها و بازماندگان هر یک از جان‌باختگان سرنگونی هواپیمای اوکراینی در اسرع وقت فراهم و پرداخت شود. اما کانادا و اوکراین این تصمیم دولت ایران را رد کرده و اعلام کردند که میزان غرامت باید در جریان مذاکره و پس از تعیین تکلیف این فاجعه و محاکمه عاملان آن مشخص شود.

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در هفته‌های اخیر بارها وعده داد که «امروز یا فردا» گزارش فنی سرنگونی هواپیمای اوکراینی و یا پرونده کیفری آن به‌شکل رسمی ارسال خواهد شد اما هنوز خبری از این گزارش‌ها نیست.

اوکراین نیز اعلام کرده که هنوز گزارشی دریافت نکرده است. یوگنی ینین، معاون وزیر امور خارجه اوکراین چندی پیش در این‌باره گفت:

«مشکل این است که ما بارها از ایران شنیده‌ایم که گزارش آماده و ترجمه آن در حال اتمام است. طی دو ماه گذشته من هر هفته این حرف‌ها را شنیده‌ام.»

بیشتر بخوانید: