نمایش قدرت با زیردریایی‌ها: مروری بر آخرین تحلیل‌ها از تنش‌ ایران و آمریکا

در روزهای گذشته مجموعه‌ای از تهدیدها، هشدارها و تحرک‌ها، احتمال افزایش تنش‌ها بین تهران و واشنگتن را افزایش داده است. نگرانی اصلی از تنش نظامی در سالگرد ترور قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس است که ۳ ژانویه / ۱۳ دی ۱۳۹۸ در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی بغداد در حمله هوایی آمریکا کشته شد.

در زیر خلاصه تحلیل‌هایی از دو نشریه آمریکایی بلومبرگ و وال‌استریت ژورنال درباره رویدادهای چند روز گذشته را مرور خواهیم کرد. نویسندگان وال‌استریت ژورنال ارسال تسلیحات و تجهیزات نظامی پیشرفته برای بازداشتن ایران را «هدر دادن پول مالیات‌دهنده‌های آمریکایی» توصیف می‌کنند و ستون‌نویس بلومبرگ نیز می‌نویسد که رژیم ایران به دنبال جنگ نیست و پاسخ ندادن آن پس از کشته شدن سلیمانی گواهی بر این انتخاب استراتژیک تهران است.

👇🏽 خلاصه‌ای از رویدادهای تنش‌آلود یک ماه گذشته:
👈🏽 ۷ آذر ــ ترور محسن فخری‌زاده، یک چهره اصلی برنامه هسته‌ای ایران
👈🏽 ۱۲ آذر ــ تصویب طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» در مجلس و تأیید آن در شورای نگهبان:  در این قانون بازسازی تاسیسات هسته‌ای، افزایش میزان غنی‌سازی اورانیوم و ذخیره اورانیوم غنی‌شده و همچنین کاهش سطح دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تاسیسات هسته‌ای و به طور خلاصه خروج از برجام پیش‌بینی شده است.
👈🏽 ۲۰ آذر – پرواز بمب‌افکن‌های آمریکایی بر فراز خلیج فارس: برای دومین بار در سه هفته اخیر بمب‌افکن‌های بی‌ـ۵۲ نیروی هوایی آمریکا، پروازهای دور خود را در نزدیکی فضای هوایی ایران انجام ‌دادند. چند کشور عربی نیز در این عملیات شرکت داشتند. آمریکا گفت این اقدام برای جلوگیری از حملات احتمالی ایران انجام می‌شود.
👈🏽 یکی از روزهای هفته گذشته ــ عبور زیردریایی اسرائیل از کانال سوئز با موافقت مصر. به گزارش رسانه دولتی کان اسرائیل، این زیردریایی «در نمایش قدرت علیه ایران» آشکارا از کانال سوئز عبور کرد و روی سطح آب آمد درحالی‌که رو به سمت ایران داشت.
👈🏽 ۲۶ آذر ــ علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با خانواده سلیمانی و اعضای ستاد بزرگداشت او گفت: «آمران و قاتلان سردار سلیمانی باید انتقام پس دهند و این انتقام در هر زمانی که ممکن باشد قطعی است».
👈🏽 ۳۰ آذر ــ حمله راکتی به سفارت آمریکا در بغداد: این حمله با هشت راکت، خسارت‌هایی به تأسیسات محل اصابت آنها وارد کرد اما تلفات جانی به همراه نداشت. مایک پومپئو وزیر خارجه ایالات متحده مسئولیت آن را متوجه ایران و گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت‌اش دانست.
👈🏽 ۳۰ آذر ــ ژنرال کنت مک‌کنزی، فرمانده سنت‌کام ایالات متحده در یک مصاحبه تلفنی از یک محل نامعلوم در منطقه با شماری از روزنامه‌نگاران، به ایران هشدار داد که در صورت حمله تهران در سالگرد کشته شدن سلیمانی، واشنگتن پاسخ خواهد داد.
👈🏽 ۱ دی ــ عبور زیردریایی اتمی یو اس اس جورجیا از تنگه هرمز: نیروی هوایی آمریکا در اطلاعیه‌ای کم‌سابقه با اعلام ورود این زیردریایی به خلیج فارس از قابلیت‌های موشکی و عملیاتی آن سخن گفت.
👈🏽 ۲ دی ــ علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در دیدار با حمدالله محب، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری افغانستان گفت که جمهوری اسلامی «مصمم است» از «آمران و عاملان این جنایت تاریخی» انتقام بگیرد.

ایران از بمب‌افکن‌های بی‌ـ۵۲ و ناوهای هواپیمابر نمی‌هراسد ــ کترین ویلبارگر و داستین واکر

نویسندگان روزنامه آمریکایی «وال‌استریت‌ژورنال» در ستونی به دورنمای افزایش تنش‌ها با ایران اشاره می‌کنند اما با انتقاد از ارسال تجهیزات و تسلیحات پیشرفته آمریکا به خاورمیانه می‌گویند دفع خطر روسیه و چین در اولویت قرار دارد.

ویلبارگر و واکر با اشاره به پرواز بمب‌افکن‌های بی‌ـ۵۲ بر فراز خلیج فارس و اعزام ناو هواپیمابر و زیردریایی اتمی به این منطقه می‌نویسند:

«این همان کار همیشگی است و باید متوقف شود. ارسال پیشرفته‌ترین و گران‌قیمت‌ترین نیروهای متعارف آمریکایی به خاورمیانه در پاسخ به تمام تحریکات بالقوه، روش موثر یا پایداری برای بازدارندگی در قبال رفتار بد ایران نیست. ادامه‌دادن این رویکرد دلارهای مالیات‌دهنده‌ها را هدر می‌دهد، آمادگی ارتش را تحلیل می‌برد، و ایالات متحده را از نیروهای آماده‌اش که برای رقابت و مقابله با چین و روسیه لازم دارد، محروم می‌کند».

به باور نویسندگان، ایران طی سال‌ها آموخته که توان مقابله با ارتش آمریکا را ندارد و اعزام نیروهای آمریکایی به منطقه به بخشی از محاسبات استراتژیک جمهوری اسلامی بدل شده است.

نویسندگان وال استریت ژورنال با اشاره به کاهش نیروهای آمریکایی در عراق و افغانستان و فرارسیدن سالگرد ترور قاسم سلیمانی و نزدیک‌ترشدن زمان ورود بایدن به کاخ سفید می‌نویسند «نگرانی از اقدامات تحریک‌آمیز ایران کار درستی است» اما به باور آنها پنتاگون باید به تقویت استحکامات دفاعی در مقرهای نظامی این کشور در منطقه بپردازد:

«موارد اخیر اعزام نیروهای آمریکایی به خاورمیانه موجب بازدارندگی بیشتر علیه ایران یا اطمینان بخشیدن دوباره به شرکای منطقه‌ای نمی‌شود».

ایران به دنبال جنگ نیست ــ الی لیک

الی لیک در ستونی برای نشریه «بلومبرگ» استدلال می‌کند که جمهوری اسلامی به دنبال آغاز جنگ با ایالات متحده نیست. او با اشاره به ترور سلیمانی و وعده ایران برای گرفتن «انتقام سخت»، واکنش جمهوری اسلامی از زمان کشته شدن فرمانده پیشین سپاه قدس تا کنون را «نسبتاً خاموش» توصیف می‌کند و می‌نویسد:

«دلیلش این است که رژیم به دنبال تقابل آشکار با قوی‌ترین ارتش جهان نیست، حتی اکنون که ارتش آمریکا برای هر اقدام احتمالی ایران و گروه‌های نیابتی‌اش آماده می‌شود».

این ایده را مک‌کنزی در گفت‌و‌گوی تلفنی با خبرنگاران یکشنبه ۳۰ آذر چنین تصدیق کرده بود: «مسأله پیچیده‌ای است. در یک سطح، ایرانی‌ها به دنبال تقابل عمده با ایالات متحده نیستند، دنبال جنگ نیستند». هرچند خود او بر میل جمهوری اسلامی به انتقام‌گرفتن ترور سلیمانی نیز تأکید داشت.

به گفته فرمانده سنت‌کام ایالات متحده، کشته شدن سلیمانی به بروز شکاف در میان گروه‌های نیابتی در عراق انجامیده و باعث شده که «توانایی ایران برای راهبری قدرتمندانه این نیروها تضعیف شود». او همچنین از کاهش هر چه بیشتر حمله‌های شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در ماه‌های اخیر خبر داده.

الی لیک با استفاده از سخنان مک‌کنزی به سراغ سیاست جو بایدن در قبال ایران می‌رود و می‌نویسد:

«اغلب اعضای حزب بایدن تصمیم دونالد ترامپ برای کشتن سلیمانی در ژانویه را تحریک‌کننده خواندند و محکوم کردند. خود بایدن در “فارن افیرز” نوشت که کشته شدن سلیمانی “یک بازیگر خطرناک را از بین برد اما دورنمای چرخه هردم‌فزاینده‌ای از خشونت در منطقه را به وجود آورد”. آیا بایدن تلاش می‌کند تا از این چرخه تنش‌زدایی کند ــ و آیا تلاش‌اش ثمر خواهد داد؟ نظرگاه مک‌کنزی آموزنده است. به گفته او، رهبران ایران هرگز به “توانایی پاسخ‌گویی” آمریکا به حمله‌هایشان شک نداشتند. برعکس، رژیم به “اراده ما برای پاسخ‌گویی” شک داشت و حمله به سلیمانی این اراده را نشان داد».

ستون‌نویس بلومبرگ می‌نویسد که ایران از بهار ۲۰۱۹ حمله‌ها علیه متحدان ایالات متحده را افزایش داد و ترامپ از هراس آغاز جنگی نو در منطقه به آنها پاسخ قطعی نمی‌داد تا ژانویه ۲۰۲۰. و پس از حمله به سلیمانی نیز بر خلاف نگرانی‌ها، جنگ جدیدی آغاز نشد.

برای نویسنده بلومبرگ، این مسأله آموزه‌ای ارزشمند برای بایدن به همراه دارد.

در همین زمینه:

زیردریایی اتمی آمریکا از تنگه هرمز عبور کرد

ترور فخری‌زاده و آینده برجام: مروری بر تحلیل‌ها از شرق و جنوب آسیا