محکوم کردن اعدام روح‌الله زم از سوی افراد، نهادها و سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بشری و دولت‌های مختلف ادامه دارد و با این حال جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا می‌گوید اعدام این روزنامه‌نگار خواست اروپا برای احیای توافق هسته‌ای (برجام) را تغییر نخواهد داد.
روح‌الله زم در جلسه دادگاه
در یکی از آخرین واکنش‌ها، انجمن قلم آمریکا اجرای حکم اعدام روح‌الله زم را محکوم کرد اما روزنامه کیهان چاپ تهران که مدیریت آن با حسین شریعتمداری، نماینده علی خامنه‌ای است، در شماره امروز سه‌شنبه ۲۵ آذر خود با انتشار گزارشی اجرای حکم اعدام روح‌الله زم را «پیامی به اروپا» توصیف و با تکرار اتهام «جاسوسی» درباره این زندانی سیاسی، از دولت‌های اروپایی به دلیل واکنش‌هایشان انتقاد کرد.
کیهان در گزارش خود درباره اعدام مدیر سایت خبری و کانال تلگرامی آمدنیوز نوشت:
«در عرف بین‌الملل، حمایت از جاسوسان بازداشتی در یک کشور، حامیان آنها را زیر علامت سوال می‌برد و بنابراین دولت‌ها اغلب از پذیرش مسئولیت طفره می‌روند و دخالت خود در جاسوسی را انکار می‌کنند. اما برخی دولت‌های اروپایی پس از اعدام روح‌الله زم سرشبکه باند آمدنیوز، به محکوم کردن این اقدام پرداختند.»
این گزارش علت اقدام کشورهای اروپایی در محکوم کردن اعدام زم را «پایین آمدن هزینه جاسوسی و اقدام علیه امنیت ملی در ایران» در سال‌های اخیر قلمداد و در ادامه تأکید کرده از آنجایی که برخی متهمان پس از تحمل چند سال حبس، در جریان مبادله زندانیان میان ایران و کشورهای خارجی آزاد می‌شدند، بنابراین «سرویس‌های جاسوسی انگلیس و فرانسه و آلمان»، به سوژه‌های خود اطمینان می‌دادند که خطری آنها را تهدید نمی‌کند و به نوعی مورد حمایت هستند.
کیهان اعدام روح‌الله زم را «قطع کردن این زنجیره توهمی» خواند و آن را نشانه آغاز «دوره جدیدی» در برخورد با زندانیان سیاسی متهم به جاسوسی دانست.
به گزارش وب‌سایت پولیتیکو اما جوزف بورل روز دوشنبه ۱۴ دسامبر/۲۴ آذر در یک کنفرانس خبری در برلین گفت:
«ما نشست کمیسیون مشترک برجام را ۱۶ دسامبر برگزار می‌کنیم. نمایندگان دولت‌های اروپایی تصمیم گرفتند در فروم اقتصادی شرکت نکنند و این همایش به تعویق افتاده است و در شرایط کنونی برگزار نخواهد شد اما من فکر نمی‌کنم لازم باشد ما هم تاریخ نشست کمیسیون مشترک برجام را تغییر دهیم. ما همچنان به تلاش برای احیای برجام ادامه خواهیم داد.»
در این کنفرانس خبری هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان نیز اعلام کرد که از سخنان بورل حمایت می‌کند:
«ما همراه دیگر کشورهای اروپایی مواضع خود درباره تحولات اخیر در ایران و اعدام [روح‌الله زم] را به وضوح اعلام کرده‌ایم: ما مخالف مجازات اعدام هستیم. همچنان بر مواضع خود درباره حقوق بشر هستیم؛ همچنین حقوق بشر در ایران».
اجرای حکم اعدام روح‌الله زم در سحرگاه روز شنبه ۲۲ آذر ماه اما موجی از محکومیت‌های جهانی را به دنبال داشت. در تازه‌ترین واکنش‌ها، جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران و اگنس کالامار، گزارشگر ویژه اعدام‌های فراقضایی، شتاب‌زده و خودسرانه، اعدام این زندانی سیاسی را محکوم کردند.
این دو کارشناس مستقل حقوق بشر سازمان ملل، روز دوشنبه ۲۴ آذر/ ۱۴ دسامبر با انتشار بیانیه‌ای مشترک، اعدام روح‌الله زم را «بی‌رحمانه» خوانده و اجرای این حکم غیر‌انسانی را نقض جدی تعهدات بین‌المللی از سوی جمهوری اسلامی ایران توصیف کردند.
جاوید رحمان و آگنس کالامار در این بیانیه اعلام کردند:
«گزارش‌های مربوط به بازداشت، رفتار با او در هنگام بازداشت، روند بررسی قضایی پرونده او و همچنین دلایل هدف قرار گرفتن او توسط مقام‌های ایرانی، نقض جدی تعهدات ایران تحت کنوانسیون بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی از جمله حق آزادی عقیده و بیان و حق حیات است.»
بر پایه اعلام این دو کارشناس مستقل حقوق بشر سازمان ملل، روح‌الله زم تنها به دلیل ابراز عقاید و ارائه اطلاعاتی در «آمدنیوز» که مخالف نظرات رسمی جمهوری اسلامی بود، اعدام شده است:
«نگرانی‌های جدی و موثق وجود دارد که دادرسی قضایی علیه آقای زم از جمله پخش اعتراف اجباری ادعایی وی در هنگام بازداشت، حق دادرسی منصفانه را نقض می‌کند. اعدام وی سلب خودسرانه حق حیات است. ما اقدامات حکومت ایران را به شدت محکوم می‌کنیم.»
جاوید رحمان و اگنس کالامار در پایان بیانیه مشترک خود خواستار «پایان دادن استفاده سیستماتیک از روند قضایی» توسط حکومت ایران برای صدور احکام اعدام و بازداشت خودسرانه علیه مدافعان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران و سایر مخالفان سیاسی شدند.
روح‌الله زم متولد پنجم مرداد ۱۳۵۷ در تهران و فرزند محمدعلی زم، از روحانیون نزدیک به حکومت جمهوری اسلامی، روز ۲۲ مهر ماه ۱۳۹۸ در شرایطی نامشخص از عراق ربوده و به ایران برده شد. او در طول دوران بازداشت و در جریان برگزاری جلسات دادگاه از بسیاری از حقوق اساسی خود از جمله حق دسترسی به وکیل انتخابی محروم ماند.
خبرگزاری‌های حکومتی از جمله تسنیم، فارس و صداوسیما، بامداد روز شنبه ۲۲ آذر از به دار آویخته شدن او خبر دادند.
- در همین زمینه: روح الله زم را اعدام کردند
اما در ادامه واکنش‌های جهانی به اعدام این زندانی سیاسی، میشل باشله، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد هم با انتشار بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن اعدام روح‌الله زم در ایران، اعلام کرد که از اجرای این حکم «وحشت زده» شده است.
او در بیانیه خود پرونده زم را نمونه‌ای از روند شکنجه متهمان با هدف اعتراف‌گیری اجباری و پخش تلویزیونی این اعترافات در ایران توصیف کرد و از مقامات ایران خواست تا «فورا» به استفاده فزاینده از مجازات اعدام و طرح اتهامات «مبهم» در ارتباط با امنیت ملی که به سطحی «هشدارآمیز» رسیده است، پایان دهند.
میشل باشله همچنین تأکید کرد که روند رسیدگی به اتهام‌های بسیاری از کنشگران و معترضان به سیاست‌های حکومتی در قوه قضاییه ایران با معیارهای بین‌المللی یک فرایند قضایی منصفانه، همخوانی ندارد.
هم‌زمان با صدور این بیانیه از سوی کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، پیتر استانو، سخنگوی دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت‌و‌گو با آژانس خبری «یورونیوز»، علت تعلیق نشست اقتصادی اروپا با ایران را که قرار بود ۲۴ آذر ماه/ ۱۴ دسامبر برگزار شود، «وقوع اتفاق نامبارک و اسف‌بار اعدام روح‌الله زم» در روز شنبه اعلام کرد.
یک روز بعد از انتشار خبر اعدام روح‌الله زم در ایران، شورای برگزاری نشست اقتصادی اروپا با ایران در اطلاعیه‌ای بدون اشاره به موضوع اعدام این زندانی سیاسی، از به تعویق افتادن نشست این شورا با ایران خبر داد.
سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه اروپا اما در ادامه گفته‌های خود از برگزاری «یک جلسه مجازی» بین ایران و سه کشور اروپایی در روز چهارشنبه آینده خبر داده و گفته محور اصلی در این نشست مجازی، برجام و نحوه زنده نگاه داشتن و برقرارماندن این توافق خواهد بود.
در رابطه با اجرای حکم اعدام روح‌الله زم اما حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران روز دوشنبه ۲۴ آذر در یک نشست مطبوعاتی اعدام این زندانی سیاسی را بر روابط ایران با کشورهای اروپایی بی‌تأثیر دانست:
«جمهوری اسلامی ایران قوه قضاییه دارد که مستقل است و دادگاهش حکم صادر می‌کند و این که حالا چنین حکمی برای گروهی باعث خشنودی باشد یا برای گروهی باعث ناخشنودی، برای ما مهم نیست.»
او گفت:
«تصور نمی‌کنم این اعدام اختلالی در روابط با اروپا ایجاد کند.»
روحانی همچنین در ادامه گفته‌های خود از کشورهای اروپایی برای نشان دادن «حساسیت زیاد» درباره اجرای حکم اعدام روح‌الله زم انتقاد کرد.
از سوی دیگر اما ماریا آرنا، رئیس کمیسیون حقوق بشر پارلمان اروپا با صدور یک بیانیه مطبوعاتی، اعدام روح‌الله زم، روزنامه‌نگار ایرانی را «یک عمل خشونت‌آمیز و وحشتناک» توصیف کرد که به گفته او نه تنها غیر‌قابل قبول است، بلکه «کاملاً شنیع و نفرت انگیز» است.
او روز اعدام روح‌الله زم را «یک روز سیاه و اندوهگین» برای همه مدافعان آزادی‌های اساسی و اولیه در ایران و دیگر کشورهای جهان خواند و اعلام کرد:
«هیچ کشوری بدون داشتن ارزش‌های انسانی و عدالت نمی‌تواند ملتی قدرتمند و پیشرفته باشد. به همین ترتیب، ایدئولوژی‌ها و سیستم‌های سیاسی که به کرامت انسانی و زندگی انسانی احترام نمی‌گذارند، مستحق شدیدترین محکومیت جامعه جهانی هستند.»
ماریا آرنا در بیانیه خود به خانواده و دوستان روح‌الله زم صمیمانه تسلیت گفت و با آنها اعلام همبستگی و هم‌دردی کرد.
- در همین زمینه