روزنامه خراسان، روز شنبه هشتم آذرماه با انتشار گزارشی از «خودکشی دلخراش» یک دختر نوجوان در مرکز خانه سلامت مشهد، تحت نظر اداره بهزیستی این شهر خبر داده و نوشته این خودکشی از طریق «حلق آویز کردن» صورت گرفته است.
بهدنبال انتشار خبر این خودکشی، حمیدرضا پور یوسف، مدیر کل بهزیستی استان خراسان رضوی اعلام کرده که «برای مشوش نشدن افکار عمومی»، از توضیح درباره جزییات درباره این رویداد، خودداری خواهد کرد.
اگر کسی فکر خودکشی داشت، چه باید بکند؟
خودکشی قابل پیشگیری و کنترل است، نشانهها و تظاهرهای هشداردهنده خودکشی را باید شناخت.
فردی که ایده، فکر و وسوسه خودکشی دارد میباید آن را با افراد حرفهای و کادر پزشکی مطرح و مشاوره و کمک بگیرد. فردی که قصد خودکشی دارد نشانههائی از خود بروزمیدهد، توجه به این نشانهها میتواند سبب پیشگیری از بروز بسیاری از خودکشیها شود، برخی از مهمترین نشانهها اینها هستند:
– بازتاب نومیدی و افسردگی درگفتار، نوشتار و سایر کارهائی که انجام میدهد (مثل نقاشی، متنهائی که مینویسد و…)
– دور نگه داشتن خود از خانواده و دوستان یا کاهش فعالیت و از دست دادن انگیزه در رابطه با دیدار افراد خانواده و دوستان.
– کاهش شور و شادی، و نوسان در خُلق و خوی، تغییر از حالت شاد و پرتحرک به حالت اندوه و کم حرفی، خجالتی و گوشه گیر شدن، از دست دادن تمرکز.
– بیتوجهی به هر آنچه در اطراف می گذرد، بی توجهی به لباس و نظافت و ظاهر شخصی، بخشیدن پول و وسائل شخصی.
– درباره خودکشی و مرگ حرف زدن، و تمایل به مرگ و مُردن نشان دادن و تهدید به انجام عملِ خودکشی.
– شاهد خودکشی و اعدام بودن.
– تغییر درعادت خوردن (بیاشتهایی یا پُر خوری) و خوابیدن (کم خوابی و خوابیدن بیش از اندازه )، و شکایت از احساس بیماری، سردرد، درد مبهم در نقاط مختلف بدن بدون علت فیزیکی و جسمی، احساس خستگی مفرط.
– خود را سرزنش کردن، فرافکنی گفتار و رفتار خود به دیگران.
– افزایش اضطراب، علائم جسمی اضطراب ( تپش قلب، لرزش دست، سرخی گونهها و…)
– رفتارهای پرخاشگرانه و خصمانه، و رفتارهای خطرناک همچون رانندگی بی ملاحظه و با سرعت ، رفتار مخرب و غیبت های مکرر از مدرسه و…
– قربانی کودک آزاری روانی، جسمی و جنسی در خانه، محله و مدرسه و جامعه بودن و داشتن ِخاطرات بد از دوران کودکی.
– طلاق، اعتیاد، بیکاری
توجه داشته باشید، فصلها و مناسبتها، جشنها و اعیاد درمیان افسردهها ایده و فکر خودکشی را سبب میشوند، و غروبها و برخی از زمانهای روز.
برای پیشگیری از خودکشی طرح و شناسایی علمی و عملی راههای پیشگیری و کنترل ضروریست:
ـ آموزش و برنامهریزی مبتنی بر تامین بهداشت روانی
ــ مداخله روانی و اجتماعی در بحرانهای فردی، خانوادگی و اجتماعی افرادی که نشانههای خودکشی در آنها دیده میشود.
ــ نهادهای آموزشی و پرورشی، و بهداشتی وظیفه دارند راهکارهایی برای شناخت افراد مستعد به خودکشی و کمک به آنها آموزش دهند.
ــ تلاش در کاهش عوامل تنشزای محیطی، خانوادگی، تحصیلی. آموزش اقدامهای بهداشت روانی از راههای گوناگون به ویژه از طریق رسانههای گروهی. و آموزش خانواده و اطرافیان و آشناسازی آنها با علایم و دگرگونیهای رفتاری فرد قبل از خودکشی.
ــ مشاوره، راهنمایی و حمایت فرد و روان درمانی
ــ همبستگی اجتماعی و کاهش فشار اجتماعی
– از بین بردن انزوای خانوادگی و اجتماعی
ــ توجه و رعایت حقوق فردی، خانوادگی و اجتماعی زنان
ــ توجه و مراقبت از فردی که در خطر اقدام به خودکشیست. کنترل و مراقبت میباید با برنامه و سنجیده باشد.
ــ کسی را به خاطر داشتن وسوسه، ایده و افکار خودکشی نمیباید سرزنش کرد.
ــ تشخیص سریع، بستری کردن یا درمان باید به موقع و کامل و با دقت در دادن میزان دارو باشد.
بهگفته پوریوسف، کلیات موضوع از این قرار است که یک دختر ۱۵ ساله که پدر او در زندان بوده و مادرش اعتیاد داشته است، در پارک توسط ماموران نیروی انتظامی دستگیر شده و با حکم قضایی به مرکز نگهداری دختران در معرض آسیب بهزیستی منتقل شده است که بهدنبال این اقدام، این دختر نوجوان شامگاه پنج شنبه، ششم آذرماه، خودکشی کرده است.
او در ادامه گفته: «این دختر افسردگی داشته و هفته گذشته توسط روان پزشک ویزیت شده است و اقداماتی که برای یک دختر افسرده باید انجام شود قطعا انجام شده اما در گزارش روان پزشک مواردی دال بر احتمال خودکشی فرد گزارش نشده است و مراقبان نیز علایمی گزارش نکردهاند.»
مدیر کل بهزیستی خراسان رضوی همچنین تأکید کرده که اگر او یا پرسنل اداره بهزیستی مشهد در این رویداد مقصر باشند، پاسخگو خواهند بود.
از سوی دیگر، روزنامه خراسان همچنین از ورود نیره عابدین زاده، معاون معاون دادستان عمومی و انقلاب مشهد به پرونده خودکشی این دختر ۱۵ ساله خبر داده است.
عابدین زاده، مسئولان بهزیستی مشهد را مسئول و مقصر مرگ این دختر نوجوان دانسته و در همین رابطه گفته:
«اطلاعاتی که وجود دارد بر اساس آن چیزی است که بهزیستی استان در اختیار ما گذاشته و چون خود بهزیستی در ماجرا مسئول و مقصر است اظهارات آنها برای ما دلیل تلقی نمیشود، باید در دادستانی بررسی کافی را انجام دهیم و نتیجه تحقیقات را مشخص کنیم.»
او گفته: «متاسفانه این اتفاق به این دلیل رخ داده که این دختر خانواده موثری نداشته و در اردیبهشت امسال به مراکز بهزیستی معرفی میشود. طبق تحقیقاتی که انجام شده است، بچهها با هم هماهنگ میکنند و یک نفر تمارض به حالت تهوع و بدحالی میکند تا به یک قسمت جلب نظر شود و طبق اطلاعات ما هیچ کس قرصی نخورده و اقدام به خودکشی نکرده است و شبیهسازی ساختگی به صورت نمایش و شبیهسازی اتفاق افتاده تا نظرات به یک سمت جلب شود و «ساجده» بتواند کار خودش را انجام دهد و در سرویس بهداشتی مرکز خانه سلامت با روسری، خودش را حلق آویز کند و به نظر من این تبانی آن قدر برنامه ریزی شده بوده که مسئول مرکز باید متوجه میشد که ممکن است ساجده خودکشی کند.»
بهگفته عابدین زاده، کسی که خود را حلق آویز کند که به همین راحتی فوت نمیکند، زمان میبرد، ممکن است سر و صدایی داشته باشد و همه اینها ناشی از ضعف در سیستم عملکردی است که باید بررسی شود و پاسخگو باشند:
«همه مسئولان بهزیستی از صدر تا ذیل در این باره مسئولیت دارند و باید پاسخگو باشند، مگر این که بتوانند عدم تقصیرشان را اثبات کنند.»
کشور ایران در سالهای گذشته بهدلیل قرار گرفتن جایگاه دوم رتبهبندی شاخص فلاکت در جهان و رتبه اول خاورمیانه، با افزایش بیسابقه آمار خودکشی در میان همه گروههای سنی از جمله در بین نوجوانان مواجه بوده است.
مشکلات اقتصادی، بیماریهای روانی، آسیبهای اجتماعی همچون اعتیاد، خفقان سیاسی و فشارهای ناشی از محدودیتهای اجتماعی و فرهنگی از جمله دلایل اصلی خودکشی در ایران به شمار میآیند.
دفتر سلامت وزارت بهداشت ایران اما در اواسط شهریورماه ۱۳۹۸ اعلام کرد آمار خودکشی در ایران هر سال بیش از پنج درصد افزایش مییابد.
مریم عباسینژاد، مدیر برنامه پیشگیری از خودکشی دفتر سلامت روان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با اشاره به روند افزایشی آمار خودکشی در ایران گفته بود:
«حدود ۷۵ درصد از اقدام به خودکشی در گروه سنی ۱۵ تا ۳۴ سال، ۵۰ درصد متأهل و ۵۳ درصد موارد اقدام به خودکشی دارای تحصیلات زیر دیپلم هستند. همچنین حدود ۷۳ درصد از موارد اقدام به خودکشی ساکن مناطق شهری و حاشیه شهر، ۳۳ درصد خانهدار، ۱۱ درصد دانشآموز و هشت درصد بیکار هستند و روش اقدام ۸۲ درصد از افراد با استفاده از دارو بوده است.»
بهگفته او، تنها در سال ۱۳۹۷ دستکم ۱۰۰ هزار مورد اقدام به خودکشی در کشور ثبت شده است.
در همین زمینه: