اعلام گران شدن بنزین در تاریخ ۲۴ آبان ۱۳۹۸ جرقه‌ای بود برای شعله‌ور شدن اعتراض مردم در سرتاسر کشور، اعتراضی یادآور خیزش دی‌ماه ۱۳۹۶. هر دو خیزش واکنش به فقر و فلاکت و محرومیت بودند، اما شعارهای آنها در محدوده مطالبات معیشتی باقی نماندند: سیاسی بودند و رأس نظام و کلیت آن را هدف قرار دادند.
این دو خیزش در خاطره جمعی باقی مانده‌اند. حکومت در هراس از تکرار اعتراضاتی چون دی و آبان‌ماه است و از هنگام آن اعتراضات تا کنون مدام در پی تحکیم امکان‌های سرکوب است. انتخاب حکومت مقابله است. گرایش به نظامی شدن از جمله برای گزینش رئیس جمهور بعدی قوی‌تر شده است.
در این فاصلهٴ یک‌ساله مشکلاتی که بر زندگی مردم فشار وارد می‌کنند، فزونی گرفته‌اند. همه‌گیری ویروس کرونا فراگیری فلاکت را تشدید کرده است. کرونا مانع تجمع و حضور خیابانی شده و از این نظر با نیروی انتظامی هم‌دست است، اما از طرف دیگر بر نیروی انباشته نارضایتی‌ها به دلیل گسترش بیکاری و فقر افزوده، و ندانم‌کاری و بی‌کفایتی رژیم را آشکارتر کرده است.
زمانه به مناسبت سالگرد اعتراضات آبان مجموعه‌ای از مطالب منتشر کرد که عنوان برخی از آنها را در زیر می‌بینید:
🔻 آبان ۹۸: کدام نهادهای امنیتی و شبه‌نظامی آغازگر خشونت‌ها بودند و مردم را به گلوله بستند؟
فرزاد صیفی‌کاران − آبان ۹۸ شاهد گسترده‌ترین اعتراض‌های مردمی به حکومت جمهوری اسلامی پس از انقلاب ۱۳۵۷ بود؛ اعتراض‌هایی که شمار کشتگان‌اش صدها تن اعلام شده است. چه کسی آغازگر خشونت در جریان اعتراض‌های سراسری آبان بود؟ چه نیروها و نهادهایی در سرکوب اعتراض‌ها نقش داشتند؟ و دست آخر برای کشتن معترضان از چه سلاح‌ها و ابزارهایی استفاده شد؟ پژوهش پیش‌رو درباره خیزش آبان ۹۸، با بررسی بیش از ۱۷۰۰ ویدیو و تصویر منتشرشده و اختصاصی از این اعتراض‌ها و بررسی آنها با کمک کارشناسان و گفت‌وگو با شاهدان عینی تلاش می‌کند پاسخی برای این پرسش‌ها به دست دهد.
🔻 آبان‌ماه و بار گران زندگی روزمره
یاسر آفتابی − آیا مردم به آبانی دیگر می‌اندیشند؟ این گزارش بر پایه گفت‌وگوهایی بعضاً تصادفی با رهگذران در برخی از خیابان‌های شهر تهران و یکی دیگر از شهرها نوشته شده است. برداشت کلی: شاید کرونا انسان‌‌ها را از هم دور کرده باشد و شاید گروه‌های اجتماعی از این ماه تلخ به آرامی گذر کنند، اما این مردم همان هستند که بودند، با باری بردوش که سنگین‌تر از سال گذشته است و زخم‌های تازه‌تر از دیروز.
🔻 اگنس کالامار: مقام‌های ایران از پذیرش مسئولیت کشتار آبان ۹۸ سر باز می‌زنند
گزارش‌گر ویژه سازمان ملل در مورد اعدام‌های فراقضایی و خودسرانه در نشست مجازی مشترکی با چند سازمان مدافع حقوق بشر از جمله سازمان عفو بین‌الملل، دیده‌بان حقوق بشر و آرتیکل ۱۹، با اشاره به عدم مسئولیت‌پذیری مقام‌های حکومتی ایران درباره سرکوب خشونت‌بار معترضان در جریان اعتراضات سراسری آبان ۹۸، خواستار انجام تحقیقات مستقل برای یافتن عاملان و آمران این جنایت شد.
🔻 خیزش آبان در مریوان و چهره‌ی شهر بعد از یک سال
فرزانه امجدی − در سالگرد اعتراضات سراسری آبان ۱۳۹۸، که با تظاهرات علیه آزادسازی نرخ بنزین شروع شد، چهره‌ی برخی از شهرها هنوز هم داغِ سرکوب سال گذشته را بر خود دارند. از جمله شهرهایی که درآبان سال گذشته چندین روزِ خونین را پشت سر گذاشت و هنوز هم آثار ابراز جمعی خشم متراکم توده‌ای در آن بر جای مانده، شهر مریوان در کردستان است.
🔻 اینترنت خاموش، کشتار بی‌صدا؛ عفو بین‌الملل و مستندسازی سرکوب خونین آبان
سازمان عفو بین‌الملل در پژوهشی مشترک با «دانشگاه حرتی» و «پروژه تشخیص و تحلیل قطعی اینترنت» (IODA)، در سالگرد اعتراضات سراسری آبان ۱۳۹۸ می‌گوید سرکوب مرگ‌بار معترضان توسط نیروهای امنیتی «با قطع دسترسی اکثریت شهروندان به اینترنت» همراه بوده و مقامات ایران بدین ترتیب مردم را «در تاریکی تقریبا مطلق اینترنتی» فرو برده‌اند.
🔻 آبان خونین؛ کشتار بی‌صدا در خاموشی اینترنت
همزمان با سالگرد مرگ‌بارترین روز اعتراضات آبان ۹۸ (۲۵ آبان/ ۱۶ نوامبر ۲۰۱۹)، عفو بین‌الملل از وب‌سایتی با عنوان «اینترنت خاموش، کشتار بی‌صدا» رونمایی کرد. گزارش‌های منتشر شده در این وب‌سایت نشان می‌دهند مقام‌های جمهوری اسلامی چگونه سرکوبی مرگ‌بار را که صدها کشته به جا گذاشت، از چشم جهانیان پنهان کردند.
🔻 کلوزآپ – آبان ۹۸ در معالی‌آباد شیراز: مرگ بر خامنه‌ای
نسیم روشنایی − «بنزین گرون‌تر می‌شه، فقیر فقیرتر می‌شه»، «نیروی انتظامی حمایت حمایت»، …. این‌ها نمونه‌هایی از شعارهای مسالمت‌آمیز مردم معترض به گران شدن بنزین بود که روز شنبه ۲۵ آبان ۹۸ در خیابان معالی‌آباد شیراز سر می‌دادند. آنها شانه‌به‌شانه یکدیگر ایستاده و خیابان را بسته بودند. نیروی انتظامی حضور داشت اما تشنجی نبود تا اینکه ناگهان یگان ویژه آمد و به سوی مردم گاز اشک‌آور پرتاب کرد و کلید خشونت را زد. مردم پراکنده شدند و درگیری‌ها آغاز شد. شعارها روز یک‌شنبه به‌تدریج رادیکال‌تر شدند. برخی شعار می‌دادند: «اصلاح‌طلب، اصول‌گرا، دیگه تمومه ماجرا» و «مرگ بر خامنه‌ای، مرگ بر اصل ولایت فقیه». شعاری که کاوه سر می‌داد« مرگ بر خامنه‌ای» بود.
🔻 اعتراض‌های آبان ۹۸: در رشت چه گذشت؟
فرزاد صیفی‌کاران − شهر رشت، مرکز استان گیلان یکی از شهرهایی بود که روز ۲۵ آبان به اعتراض‌های سراسری پیوست و شاهد تجمع گسترده مردم در اعتراض به گرانی بنزین و شرایط معیشتی نامناسب بود. مهدی (نام مستعار) در گفت‌وگو با زمانه به عنوان یک شاهد عینی که خود در این اعتراض‌ها شرکت داشته، تصویری از وقایع آن روزها ارائه می‌دهد.
🔻 تداوم جنبش ضد استبدادی و عدالت‌خواه آبان‌ماه ۱۳۹۸
س. اقبال − خیزش آبان ۱۳۹۸ چه ویژگی‌ای داشت، انگیزه آن چه بود، چه گروه‌های اجتماعی‌ای در آن شرکت کردند و چرا نیروی جنبشی خود را از دست نداده و ادامه خواهد یافت؟
🔻 یک سال پس از جان باختن محمد داستان‌خواه: «مُرد دیگر؛ دنبال چه هستید؟»
فرزاد صیفی‌کاران – محمد خیلی خون‌گرم بود، خیلی جنب و جوش عجیبی داشت. همیشه دوست داشت کار کند، علاقه زیادی به رباتیک داشت. همیشه مقداری سیم و آرمیچر داشت و خودش را با آنها سرگرم می‌کرد و چیزهای مختلف درست می‌کرد. در کوچه همیشه با دوستانش مشغول بازی بود، دوستانش را دور خودش جمع می‌کرد. از زمانی که این اتفاق برای محمد افتاده دیگر بچه‌ها در کوچه جمع نمی‌شوند. می‌گویند مادر محمد صدای ما را می‌شنود و ناراحت می‌شود. محمد همیشه دوست داشت زود بزرگ شود و شروع به کار بکند. عشقش کار کردن بود.
🔻 منطقه‌ای در شورش – معرفی کتاب
شاهین کریمی – منطقه‌ای در شورش، کتابی است متشکل از پنج تک‌نگاری و یک مقدمه برای بازخوانی اعتراضات مردمی اخیر در سودان، الجزایر، عراق، لبنان و ایران.
🔻 برای تمام کشتگان‌مان، خاصه کشتگان آبان‌ماه
دریا فردوسیان ــ جنازه‌ها برای این حکومت همواره مساله بوده‌اند. هرچه باشد، دیگر نمی‌شود به آنها در خیابان شلیک کرد. نمی‌شود آنها را گرفت، زندان کرد، شکنجه کرد و از نو کشت.
🔻 ایستاده بر نعش قانون؛ در واکاوی خشونت آبان ۹۸
ن. ابوعطا – کیفیتی غیرقابل بازشناخت و غیر قابل بازنمایی در آبان ۱۳۹۸ وجود دارد که از معیارهای یک شوریدن ساده‌دلانه و یک سرکوب خشن، پا فراتر می‌گذارد.
🔻 مردم آبان ۱۳۹۸ را چگونه به یاد می‌آورند؟
رضا شکری – وقایع آبان ۱۳۹۸ در حافظه جمعی مردم ایران به چه صورتی ثبت شده است؟ بعد از گذشت یک سال چه نظراتی در مورد آن اعتراضات در جامعه ایران وجود دارد؟
🔻 اعتراضات آبان – هر روز مرگ را به چشم خود می‌بینیم
شهرام موصلچی − این روایت یکی از بستگان مینا شیخی، شهروند کُردی است که ۲۵ آبان سال گذشته، هنگام مشاهده اعتراضات مردمی از پشت‌بام آپارتمان چهار طبقه محل سکونتش در محله خلیج فارس واقع در جنوب غربی تهران، با اصابت سه گلوله به قلبش از سوی نیروهای لباس شخصی، جان باخت.
🔻 فریاد «آبان خونین ۹۸» در ترانه‌های اعتراضی
در گیر و دار ناآرامی‌های آبان ۹۸ برخی از هنرمندان ایرانی تحت تاثیر این رویداد خونین آثاری را خلق کردند. هنرمندانی چون سروش لشکری (هیچکس)، محسن نامجو، هانی نیرو و گروهی دیگر از هنرمندان با خواندن ترانه‌های اعتراضی با معترضان و آسیب‌دیدگان ابراز همدردی کردند.
پرورنده پیشین درباره خیزش آبان ۱۳۹۸
خوب یادمان باشد بالتر از ۱ هفته دسترسی به اینترنت را حکومت ایران قطع کرد و اکنون این طرحهای نت ملی و شبکه ملی کاملن شکست خورده بعلاوه حفره های امنتیتی ایجاد شده در زیر ساختهای ارتباطی مهم ج.ا که دسترسی به اطلاعات را کامان راحت کرده اکنون همین دیروز خود من به راحتی میتونستم هک کنم حالا نکرم … بماند چرا نمیدونم دارن چه کار خنده داری میکنن این وحوش موسوم به جمهوری اسلامی شبکه ملیشون نه تنها شکست خورده با کارهایی که کردن امنیت شبکه هم زیر سوال بردن به این میگن کار ج.ا شبیه جاده ساریش هست و الباقی کارهاش جوهر کلام نت ملی تمام شد نمیتونن
پورشاسب / 01 December 2020