کارشناسان سازمان جهانی بهداشت هشدار دادند بیش از آنکه واکسن ضد کرونا اهمیت داشته باشد، واکسیناسیون گسترده در همه کشورهای جهان اهمیت دارد. آن‌ها با یک مثال این موضوع را روشن کردند: کشف یک واکسن مؤثر بر ضد کووید-۱۹ مانند چادری است که کوهنوردان در دامنه اورست برپا کنند. تا فتح قله اما راه زیادی باقی است.
شرکت آمریکایی مدرنا دوشنبه ۱۶ نوامبر /۲۶ آبان اعلام کرد واکسن ضد کرونایی که به دست آورده تا ۹۵ درصد می‌تواند مانع از ابتلا به بیماری کووید-۱۹ شود. شاخص بازارهای سرمایه بلافاصله در واکنش به این خبر رو به افزایش گذاشت. چند ساعت بعد کارشناسان سازمان جهانی بهداشت در یک نشست خبری در ژنو نسبت به خوش‌بینی زودهنگام هشدار دادند. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، ادوارد کلی مدیر خدمات و امنیت سازمان جهانی بهداشت در جمع خبرنگاران در وین گفت:
«ما در جهان چهار میلیون مورد ابتلای جدید به کووید-۱۹ داریم. تا قبل از آنکه واکسن به دست ما برسد هفته‌های مشابه بیشتری مقابلمان قرار دارد.»
مسئولان بهداشتی بارها اعلام کرده‌اند که تهیه یک واکسن مؤثر علیه کووید-۱۹ نخستین گام در مقابله با روند همه‌گیری ویروس کرونا در جهان است. چالش اصلی واکسیناسیون ساکنان کره زمین است. کلی در ادامه سخنانش در ژنو گفت:
«واکسن به تنهایی جان انسان‌ها را نحات نمی‌دهد. این واکسیناسیون است که انسان‌ها را نجات می‌دهد.»
کاترین اوبراین، مدیر بخش ایمن‌سازی، واکسن و زیست‌شناختی سازمان جهانی بهداشت در این نشست خبری کشف یک واکسن مؤثر را با احداث اولین قرارگاه یک تیم کوهنورد برای فتح قله اورست مقایسه کرد:
«وقتی قله فتح شده است که واکسن در اختیار همگان قرار گرفته باشد.»
چالش بزرگ: توزیع عادلانه واکسن در سراسر جهان
هشدارهای سازمان جهانی بهداشت به معنای مخالفت با شرکت‌های تولیدکننده واکسن نیست، بلکه بخشی از واقعیت‌های میدانی را بازتاب می‌دهد. پیش از این شرکت دارویی فایزر اعلام کرده بود که به واکسنی دست پیدا کرده که تا ۹۰ درصد می‌تواند از ابتلا به کووید-۱۹ پیشگیری کند. تدروس آدهانوم، رئیس سازمان جهانی بهداشت در نشستی در مقر این سازمان در ژنو با صراحت اعلام کرد که واکسن به تنهایی همه‌گیری ویروس کرونا را به پایان نمی‌رساند. سومیا سوامیناتان، دانشمند ارشد سازمان جهانی بهداشت درباره دستاوردهای اخیر دو شرکت دارویی گفت:
«این دستاوردها امیدبخش‌اند. اما فقط چند ماه آزمایش می‌توانند تضمین کنند که این واکسن‌ها در درازمدت سلامت مردم را به مخاطره نمی‌اندازند.»
اوبراین، مدیر بخش ایمن‌سازی، واکسن و زیست‌شناختی سازمان جهانی بهداشت یادآوری کرد که حمل و نقل هر دو واکسن چالش بسیار بزرگی است. واکسن ضد کرونای شرکت فایزر می‌بایست در دمای منفی ۷۰ درجه سانتی‌گراد انبار شود. در غیر این صورت خاصیت خود را از دست می‌دهد. واکسن مدرنا را می‌توان در دمای یخجال نگهداری کرد، با این حال به گفته اوبراین حمل این واکسن‌ها به مناطق دورافتاده جهان به سادگی میسر نیست. علاوه بر این به دو نوبت واکسیناسیون برای رسیدن به ایمنی مطلوب علیه ویروس کرونا نیاز است.
برای توزیع عادلانه واکسن ضد کرونا در جهان ۱۵۰ کشور از جمله ایران توافق‌نامه‌ای با اتحادیه بین‌المللی واکسن موسوم به «کواکس» امضاء کرده‌اند. هدف از این توافق‌نامه این است که تا پایان سال آینده دو میلیارد دوز واکسن ضد کرونا به طور عادلانه در اختیار کشورهای عضو کواکس قرار گیرد.
بر اساس پژوهش دانشگاه دوک کشورهای ثروتمند و کشورهایی با درآمد متوسط از هم اکنون سه میلیارد و ۸۰۰ میلیون دوز واکسن ضد کرونا را پیش‌خرید کرده‌اند با این چشم‌انداز که در آینده نزدیک این مقدار را به پنج میلیارد دوز افزایش دهند.
پیامد این پیش‌خریدها این است که کشورهای ثروتمند و مرفه می‌توانند واکسن را در اختیار جمعیت خود قرار دهند در حالی‌که میلیاردها نفر از ساکنان زمین از واکسن ضد کرونا بی‌بهره می‌مانند. بر همین اساس این احتمال وجود دارد که کشورهای فقیر می‌بایست تا سال ۲۰۲۴ در انتظار واکسن ضد کرونا بمانند.
بیشتر بخوانید: