مهمترین تحول مرتبط با انرژیهای نو در سال ۲۰۲۰ همارایی بزرگ شرکتهای جهانی فعال در حوزه انرژیهای نو در شهر دبی بود. اکسپو ۲۰۲۰ به موضوع انرژیهای تجدیدپذیر اختصاص داشت که به خاطر همه‌گیری جهانی ویروس جدید کرونا به تاخیر افتاده بود؛ سرآغازی تازه و گامی مهم برای تعریف تازه‌ای از صادرات انرژی که با منبع تجدید پذیر تولید می‌شود: از تجارت برق آفتابی در مراکش و امارات تا افتتاح بزرگترین نیروگاه خورشیدی در خاورمیانه و شمال آفریقا.
همه‌گیری جهانی نشان می‌دهد که برخی از وقایع کاملاً از عهده پیش‌بینی و کنترل ما خارج است. ما هرگز تصورش را هم نمی‌کردیم که بشکه نفت به ۳۷ دلار کاهش یابد.
نیکولا آرمارولی شیمیدان موفق ایتالیایی که در حوزه انرژی کارهای تحقیقاتی زیادی انجام داده است به تازگی کتاب کوچک اما بسیار پرنکته‌ای منتشر کرده است به نام «اضطرار انرژی». او در این کتابش توضیح می‌دهد که زمان در حال ازدست‌رفتن است اما کماکان زمان و هزینه اندکی در جهان برای دستیابی به منابع نو و پایدار انرژی صرف شده است.
پروفسور آرنالدو سالهاست برای دسترسی به ماده‌ای مناسب برای ساخت باتری‌های خورشیدی با بازده بالا و ماندگاری مناسب کار می‌کند و خودش می‌گوید بیش از دوسال است که از ماشین برقی بدون مشکل خاصی استفاده می‌کند و معتقد است همه‌گیری باید انگاره‌های فکر ما را برای نگاهمان به سیاره تغییر دهد.
هزینه حقیقی تولید انرژی با منابع فسیلی
جهان امروز بدون حتی یک روز دسترسی به برق هم غیر قابل تصور است. تمام ابزار حیات و رفاه و تولید و تولد ما در تمام سیاره به انرژی برق وابسته است و این زمانی ترسناک‌تر می‌شود که بدانیم اساساً امروز جهان هنوز با سوخت‌های فسیلی کار می کند. نفت، زغال‌سنگ و متان ۸۰ درصد از انرژی اولیه ما را تأمین می‌کنند؛ و این معادل ۱۷ میلیارد تن در سال سوخت فسیلی است: ۹ میلیارد تن زغال سنگ ، ۵ میلیارد تن نفت و ۳ میلیارد تن گاز. این منابع انرژی فسیلی به درجات و روشهای مختلف بیشترین سهم را در تولید آلاینده‌ها دارند و عاملان اصلی تغییرات اقلیمی در سیاره سبز ما هستند.
هر روز که می‌گذرد، فناوری و تحقیقات کارایی استفاده از انرژیهای فسیلی و روشهای استخراج آن را بهبود می‌بخشد، اما واضح است که ما در مورد منابع محدودی صحبت می‌کنیم، که در دوره‌های میلیون‌ساله زمین‌شناسی جمع شده و صدها برابر سریعتر مصرف می‌شود.
احتراق فسیل‌ها مقدار زیادی دی‌اکسیدکربن را در هوا آزاد می‌کند، گازی که مسئول نیمی از اثر گازهای گلخانه‌ای است. از آغاز دوره صنعتی تا امروز، دی اکسید کربن از ۲۹۰ به ۴۱۰ واحد در میلیون رسیده است و میتوانیم بگوییم کره زمین کمی بیش از یک درجه گرمترشده است. تحقیقات هم نشان می‌دهد که سرعت این تغییر بسیار بیشتر از تخمین ما خواهد بود و تا سال ۲۱۰۰ حداقل دو تا سه درجه درجه حرارت متوسط زمین گرم‌تر خواهد شد. به دلیل ذوب شدن یخ‌های قطبی و انبساط حرارتی آب، سطح دریا حدود یک متر بالا می‌رود و شهرهای بزرگ و میراث هنری جهانی مانند ونیز را با مشکل جدی روبرو می‌کند. بسیاری ازمناطق مسکونی حاشیه رودها و سواحل جزء پرجمعیت‌ترین شهرهای جهان هستند و از طرفی امروز کشو‌رهایی مانند هند و اندوزی و فیلیپین که سهم مهمی در تولید مواد غذایی آسیا و حتی جهان را به عهده دارند، بیش از هر زمان دیگر گرفتار سیل و طوفان هستند.
بنابراین بهایی که امروز برای انرژی فسیلی پرداخت می‌شود و به خاطر در دسترس بودن و یارانه‌های جهانی و قدرت نفوذ شرکتهای چندملیتی انرژی بسیار کم به نظر می‌رسد، در حقیقت هزینه زیادی را به تمام ساکنان زمین تحمیل می‌کند.
خورشید مهمترین منبع انرژی پاک
نه فقط متغیر بودن بازار انرژیهای فسیلی در پندمی جهانی که افزایش مصرف انرژی و تمرین موفق بسیاری از کشو‌رهای اتحادیه اروپا در تامین بخشی از این پیک مصرف از طریق انرژی خورشیدی دریچه‌هایی تازه ای در این حوزه گشوده است.
زمین به یک سیستم انرژی باز دسترسی نامحدود دارد. واقعیت این است که مقدار زیادی از نور خورشید به ما می‌رسد. شاید به این فکر کرده باشید که وابستگی حیات ما در زمین به خورشید تصادفی نیست، که تکامل بیولوژیکی فتوسنتز و چرخه کربن در اقیانوس‌ها و جنگلها به خورشید تصادفی نیست. بنابراین چالش انرژی برای انسان شاید جواب ارزشمند و روشنی در طبیعت پیدا کرده است.
فناوری تبدیل انرژی خورشیدی به برق (فتوولتائیک) در سال ۱۹۵۴ اختراع شد و تنها در عرض نیم قرن به بلوغ رسید و پیشرفت فوق العاده ای کرد. بازده تبدیل پنل‌های فتوولتائیک به ۲۰ درصد رسیده است و برنامه‌های آزمایشی موفقی انجام شده تا آنها را به حد نظری ۳۲ درصد نزدیک کند.
این یعنی تنها در چند دهه آموختیم که بیست برابر بهتر کار کنیم، در حالی که هزینه کیلووات انرژی فتوولتائیک طی ۲۰ سال ۲۰ برابر کاهش یافته است.
مواردی هم هست که هنوز تا حدی حل نشده باقی مانده است؛ به عنوان مثال انباشت برق تولید شده ای که بلافاصله مصرف نمی‌شود و انتخاب جنس مناسب برای سطوحی که با سلول‌‌های خورشیدی پوشانده می‌شود.
در کشوری مانند ایتالیا حدود ۸۰۰ کیلومتر مربع سقف و سایر مناطق قابل استفاده داریم که برای تأمین ۴۰ درصد نیاز به برق ایتالیایی‌ها کافی هستند. انرژی که خورشید به زمین می فرستد پنج هزار برابر بیشتر از مصرف فعلی جهانی است. این انرژی رایگان است و مانند گروه انرژی فسیل‌ها هیچ هزینه تحمیلی تخریبی ندارد. برای بازیافت پنل‌های خورشیدی نیز ایده‌های متفاوتی وجود دارد.
تجربه های تازه با انرژی خورشیدی
تصویر و تصور ما از پنل‌های خورشیدی روی سقف و حاشیه جاده‌ها و سقف پارکینگ‌های بزرگ عمومی نیز به سرعت در حال تغییر است. نیروگاه‌های شناور به سرعت در حال گسترش هستند. در ماه ژوئیه سال جاری یک شرکت تولید انرژی در فرانسه یکی از بزرگترین نیروگاه‌های خورشیدی شناور اروپا را که شامل ۴۷۰۰۰ پانل فتوولتائیک می‌شود، در حوضه یک دریاچه یا سطح ۱۷هکتار راه اندازی کرد. فرانسه نیز مانند ایتالیا و اسپانیا در حال برداشتن گام‌های مهمی در استفاده از انرژی خورشیدی است.
صفحه‌های شناور قادرند تا ۱۵ درصد انرژی بیشتری تولید کنند. در واقع، سطح آب امکان قرار گرفتن در معرض آفتاب بیشتر و تنظیم درجه حرارت پنل‌ها را فراهم می‌کند. فقط یک کنترل از راه دور برای بالا بردن یا پایین آمدن آنها کفایت می‌کند. علاوه بر کارایی بیشتر، تأثیرات زیست محیطی سکوهای شناورنیز بسیار کم است. با تکیه بر دریاچه ، آنها خاک را مصرف نمی‌کنند و برای عملیاتی کردن آنها لازم نیست گیاهان و درختان را قطع کنند.
به گفته سازمان جهانی انرژی از اواخر سال ۲۰۱۹ تا اوسط تابستان ۲۰۲۰ سهم انرژیهای تجدیدپذیر درتولید برق اروپا در حال رشد است، در حالی که سقوط ذغال سنگ و نفت نیز ادامه دارد. انتشار CO2 نیز حدود ۵ درصد نسبت به زمان مشابه در سال گذشته کاهش یافته است.
استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر مزایای بالقوه متعددی را شامل می شود، از جمله کاهش انتشارگازهای گلخانه ای ، تنوع در تأمین انرژی و وابستگی کمتر به بازارهای سوخت فسیلی (به ویژه نفت و گاز). توسعه استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر همچنین می‌تواند اشتغال را با ایجاد شغل در فناوری های جدید “سبز” تقویت کند. به این ترتیب حتی شرکتهای مهم انرژی فسیلی در کشوری مثل ایتالیا مانند انل و ایرن نیز به سرمایه گذاری در این حوزه علاقه مند شده اند، هرچند راه درازی در پیش است.