با وجود مطالبه لغو مجازات اعدام از سوی میلیون‌ها نفر از ایرانیان در ماه‌های گذشته و به دنبال برگزاری آکسیون‌های مختلف از سوی چندین سازمان و نهاد مدافع حقوق بشر در روز جهانی مبارزه برای لغو مجازات اعدام (دهم اکتبر) و موضع‌گیری آنها در برابر اعمال این مجازات بی‌رحمانه و غیرانسانی از سوی جمهوری اسلامی ایران، صدور و اجرای این مجازات همچنان و بی‌وقفه ادامه دارد. در هفته‌ای که گذشت دست‌کم شش زندانی دیگر با اتهام‌های مختلف در ایران به‌صورت انفرادی و گروهی به چوبه‌های دار سپرده شدند.
طرح از جهانگیر درمنی
بر اساس آمارهای برگرفته شده از سایت سازمان حقوق بشر ایران، سحرگاه روز ۲۲ مهر ماه، احکام اعدام چهار زندانی به‌صورت دسته جمعی در محوطه زندان رجایی شهر کرج به اجرا درآمده است.
به گزارش این منبع، سه نفر از این زندانیان با اتهام «قتل عمد» و یک نفر به اتهام «محاربه از طریق سرقت مسلحانه» به اعدام محکوم شده بودند.
از آنجا که اجرای بیشتر احکام اعدام در ایران از طرف مراجع قضایی به صورت رسمی اعلام نمی‌شوند، اجرای این احکام به عنوان «اعدام‌های مخفیانه» در نظر گرفته می‌شوند.
یک منبع مطلع با افشای هویت سه تن از این اعدام شدگان در زندان رجایی‌شهر گفته است:
«محمد یدی ۱۲ سال فراری بود و ۱۲ سال نیز در زندان ماند تا حکم اعدامش به اجرا درآمد. او قتل برادرش را گردن گرفته بود تا برادرش بتواند فرار کند و به خارج برود ولی برادرش در انگلیس تصادف کرد و فوت کرد. شاکی و همه مسئولان می‌دانستند که او هیچ‌کاره است ولی گرفتند و اعدامش کردند.»
این منبع همچنین در مورد یکی دیگر از اعدام‌شدگان گفته است: «مهدی علی یک طلافروشی را سرقت کرده بود و اتهام محاربه داشت ولی دادگاه توبه‌اش را پذیرفته بود و رضایت شکات را هم جلب کرده بود. او حتی منتظر بود تا دادگاه حکم آزادی برایش صادر کند اما در کمال تعجب بردند و اعدامش کردند.»
او در ادامه در مورد جزییات پرونده یکی دیگر از اعدام‌شدگان به نام سامان یمینی گفته است:
«سامان همراه برادرش ساسان برای اتهام قتل یک زن مسن در حین سرقت بازداشت شده بودند. ابتدا دادگاه به ساسان حکم اعدام داده بود و به سامان حکم ۱۵ سال زندان ولی ساسان به حکم اعتراض می‌زند و در دادگاه تجدیدنظر با نفوذ شاکی، حکم هر دو نفر اعدام می‌شود. دو سال پیش حکم ساسان را اجرا کردند و امروز نیز حکم سامان به اجرا درآمد. این در حالی است که پزشکی قانونی از ابتدا تأیید کرده بود که مقتول بر اثر ترس و سکته قلبی جان سپرده است.»
به نحوی که از شواهد موجود برمی‌آید، هر سه این افراد در یک روند دادرسی ناعادلانه به اعدام محکوم شده‌اند.
مجازات اعدام در ایران برای دایره گسترده‌ای از جرایم از جمله سرقت مسلحانه، قتل عمد، آدم‌ربایی، تجاوز به عنف، روابط جنسی خارج از چارچوب ازدواج، هم جنسگرایی یا اتهامات مبهمی همچون «محاربه» و «افساد فی الارض» در نظر گرفته می‌شود.
حکم اعدام در ایران اما اغلب به دنبال محاکمه‌هایی صادر می‌شود که از موازین بین‌المللی محاکمه عادلانه بسیار دور هستند. همچنین قضات دادگاه‌ها معمولا در برابر اظهارات متهمان نسبت به اخذ اعتراف از آنها زیر شکنجه بی‌تفاوت بوده و از سوی دیگر زندانیان متهم به جرایم مستوجبِ اعدام اغلب از داشتن وکیل انتخابی خود محروم هستند.
فدراسیون بین‌المللی جامعه‌‌های حقوق بشر (FIDH) و سازمان عضو آن «جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران» (LDDHI) روز ۹ اکتبر/ ۱۸ مهر ماه و در آستانه هجدهمین سالگرد روز جهانی مبارزه با مجازات مرگ، با انتشار یک گزارش ۶۰ صفحه‌ای درباره اعدام‌ها در ایران به مسأله «حق دسترسی به وکیل» به عنوان موضوع روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام، نوشت:
«موازین شناخته شده دادرسی عادلانه تقریبا در هیچ‌کدام از پرونده‌های منتهی به مجازات مرگ در ایران رعایت نمی‌شود …. وکیل مدافع نمی‌تواند در مراحل اولیه بازجویی حضور داشته باشد و در زمانی به پرونده دسترسی پیدا می‌کند که بازجویی‌های تحت فشار و شکنجه تمام شده‌اند. در بسیاری از موارد، متهمان از دسترسی به وکیل انتخابی محروم‌اند.»
- بیشتر بخوانید: به‌کارگیری گسترده مجازات اعدام در ایران؛ هیچ‌کس در امان نیست
سازمان حقوق بشر ایران اما اجرای احکام اعدام دیگری را هم در روز ۲۳ مهر ماه به ثبت رسانده است. این سازمان در یک گزارش جداگانه آورده که یک زندانی با هویت «مهرشاد براهویی»، با اتهامات مربوط به «موادمخدر» در شهرستان قائِن از توابع استان خراسان جنوبی و مرکز شهرستان قائنات، اعدام شده است.
به نوشته این منبع، این زندانی تا پیش از بازداشت و محکوم شدن به اعدام، هیچ سابقه کیفری دیگری نداشته است.
همچنین طبق گزارش‌ها، یک زندانی زن که هویتش «راضیه»، ۳۳ ساله اعلام شده، بابت اتهام «قتل عمد» به قصاص نفس محکوم شده و حکم اعدام او صبح روز ۲۰ مهر در زندان مرکزی مشهد به اجرا درآمده است.
منابع مطلع درباره این زندانی زن گفته‌اند:
«راضیه بر اثر فشارهای مالی و پس از جدایی از همسر دومش اقدام به قتل دو فرزند خردسال خود کرده بود. وی پیش از اقدام به قتل پیامکی برای بستگانش ارسال کرده بود که نشان می‌دهد قصد خودکشی داشته است.»
به گفته منابع مطلع، راضیه از افسردگی شدید و اختلالات روانی رنج می‌برده است.
با توجه به وضعیت روانی این متهم که منجر به قتل دو فرزندش شده، معلوم نیست پزشکان شاغل در سازمان پزشکی قانونی بر چه اساسی پیش از اعدام، برای دادگاه، صحت و سلامت عقلی او را تأیید کرده‌اند.
سازمان حقوق بشر ایران اما روز شنبه ۱۰ اکتبر/ ۱۹ مهر ماه و هم‌زمان با روز جهانی مبارزه برای لغو اعدام با انتشار گزارش تازه‌ای درباره آمار اعدام‌ها در ایران، اعلام کرد که از ابتدای سال میلادی جاری تاکنون دست‌کم ۲۰۹ نفر از جمله پنج زندانی سیاسی، دو زندانی امنیتی و دو کودک-مجرم در مناطق مختلف ایران اعدام شده‌اند.
بر پایه این گزارش، ۲۰۲ نفر از اعدام‌شدگان در این مدت مرد و هفت نفر از آنها زن بوده‌اند.
- بیشتر بخوانید: دست‌کم ۲۰۹ اعدام از ابتدای سال ۲۰۲۰ در ایران
از سوی دیگر حکم اعدام یک متهم به نام «امیر» در تهران تأیید شده است. به گزارش خبرگزاری رکنا این زندانی که پیش‌تر بابت اتهام «افساد فی الارض» به اعدام محکوم شده بود، حکم اعدامش روز ۲۲ مهر ماه در دیوان عالی کشور تأیید شده است.
به نوشته رکنا، امیر از سال ۹۷ توسط پلیس تهران بزرگ بازداشت شده و پس از صدور کیفرخواست برای او توسط شعبه دهم دادسرای امور جنایی تهران، پرونده‌اش به دادگاه انقلاب تهران ارجاع داده شده است.
حکم اعدام این متهم از سوی دادگاه انقلاب تهران صادر شده و پس از اعتراض متهم، توسط دیوان عالی کشور بررسی و تأیید شده است.
- در همین زمینه