مریم حسین‌خواه – فعالان حقوق زنان، امسال در حالی به استقبال هشتم مارس، روز جهانی زن می‌روند که از سویی برخی گروهها حول محور موضوعاتی مشخص همچون کار خانگی و تجربه زنان از زندگی شهری برنامه‌ریزی کرده‌اند.
برخی گروهها با اجرای تئاترهای خانگی این روز را گرامی داشتند و برخی از فعالان زن در خارج از ایران نیز با برگزاری برنامه‌های سخنرانی و معرفی کتاب بر خواسته‌های زنان ایرانی پافشاری کردند.
شماری از فعالان حقوق زنان امسال موضوع «کار خانگی» را به عنوان محور برنامه مشترک خود برای روز جهانی زن انتخاب کرده‌اند.
گفت‌وگوی رادیویی لیدا حسینی‌نژاد با نسرین افضلی و مریم حسین‌خواه را در این زمینه بشنوید:
[podcast]http://www.zamahang.com/podcast/2010/20130307_MaryamHosseinKhah_Women_Nasrin_Afzali_LidahosseiniNejad.mp3[/podcast]
نسرین افضلی، فعال حقوق زنان:
کار خانگی حقوق زنان را نقض می‌کند
نسرین افضلی، جامعه‌شناس، پژوهشگر مسائل زنان و مدیر وب‌سایت «هم‌سری» که یکی از مشارکت‌کنندگان در این پروژه است، می‌گوید: “کار خانگی یکی از مهمترین نقض‌کننده‌های حقوق زنان است که در قانون نیز تعریف درستی از آن نشده و دریافت مزد برایش بسیار محدود است.”
به گفته او «اجرت‌المثل» به زنان کمی تعلق می‌گیرد و «اغلب زنان حتی نمی‌دانند که چنین قانونی وجود دارد».
در همین زمینه گروهی از فعالان زن تصمیم گرفته‌اند تا در آستانه هشتم مارس با زنان و مردان در این زمینه گفت‌وگو کنند و آز آنها بپرسند که حس‌شان نسبت به کار خانگی چیست، چرا مردان مشارکت کمتری در کار خانگی دارند و چرا انجام کار خانگی از سوی زنان و حتی زنان شاغل طبیعی فرض می‌شود؟
نسرین افضلی: «کارخانگی زنان آنان را در معرض خشونت‌های اقتصادی و اجتماعی قرار می‌دهد و ایده‌آل این است که در بلندمدت هیچ زنی مجبور به انجام کار خانگی نباشد، اما در کوتاه مدت نیز می‌توان با قوانینی حمایتی همچون اجبار مردان به بیمه کردن زنان‌شان، شرایط را برای زنان خانه‌دار راحت کرد.»
در این برنامه قرار است از زنان پرسیده شود: «آیا هیچ وقت احساس ناامنی اقتصادی کرده‌اید؟ آیا دوست داشتید کار خانگی هم بیمه داشت؟ آیا ترجیح می‌دادید به جای کار خانه که درآمد و بازنشستگی و بیمه ندارد، بیرون از خانه کار می‌کردید؟»
او می‌گوید که این طرح از یکسو آگاه‌سازی عمومی درباره لزوم توجه به کار خانگی زنان را مدنظر دارد و از سوی دیگر قصد دارد تا بر تصمیم‌های مجلس شورای اسلامی در این موضوع تاثیرگذار باشد. در هفته‌های اخیر موضوع بیمه زنان خانه‌دار بار دیگر در دستور کار قرار گرفته است.
از دیدگاه نسرین افضلی، «کارخانگی زنان آنان را در معرض خشونت‌های اقتصادی و اجتماعی قرار می‌دهد و ایده‌آل این است که در بلندمدت هیچ زنی مجبور به انجام کار خانگی نباشد، اما در کوتاه مدت نیز می‌توان با قوانینی حمایتی همچون اجبار مردان به بیمه کردن زنان‌شان، شرایط را برای زنان خانه‌دار راحت کرد.»
از یک هفته مانده به روز جهانی زن سایت هم‌سری و صفحه فیس‌بوکی که برای این برنامه تدارک دیده شده است، مقالات و گزارش‌های متنوعی را در رابطه با این موضوع منتشر کرده‌اند.
در این طرح از افراد مختلف خواسته شده که از مادران‌شان سئوال کنند: آیا دوست داری فقط تو انجام دهنده اصلی کارهای خانه نباشی و دیگران هم بخشی از کار خونه را انجام دهند؟ آیا دوست داشتی کار خارج از خونه داشتی به جای خانه‌داری؟ چرا هیچ وقت دنبال کار بیرون از خانه نرفتی؟ همچنین از آنان خواسته شده، از مادران شاغل خود بپرسند: آیا کارهای خانه خسته‌ات می‌کند؟ آیا ترجیح می‌دادی وقتی به خانه می‌آیی مثل پدر، همه‌چیز برایت اماده باشد و مجبورنباشی که غذا بپزی و کار خانه را انجام دهی؟
به گفته نسرین افضلی، «هدف از طرح این سئوالات این است که افراد به موضوع کار خانگی حساس شوند و زنان به این فکر کنند که چقدر کار خانگی را از روی رضایت انجام می‌دهند و چقدر از روی وظیفه و عرف و ناچاری.»
او می‌گوید: «پاسخ‌هایی که تا به امروز دریافت کرده‌ایم نشان می‌دهد زنان چطور در سکوت با کار خانگی درگیر هستند.»
برنامه‌های ویژه روز جهانی زن
در حالیکه فشارهای اعمال شده از سوی حاکمیت، برگزاری تجمع خیابانی یا برنامه‌های عمومی به مناسبت روز جهانی زن را با محدودیت مواجه کرده است، زنان ایرانی مقیم خارج از کشور، در شهرهای مختلف برنامه‌های متنوعی را برای این روز تدارک دیده‌اند. در چند کشور نیز به استقبال این روز رفتند و از اول ماه مارس برنامه‌هایی را به این مناسبت برگزار کردند؛ ازجمله در شیکاگو که روز جمعه اول ماه مارس، مراسمی با عنوان «همگام، در مقابله با خشونت و تبعیض علیه زنان» برگزار شد.
در حالیکه فشارهای اعمال شده از سوی حاکمیت، برگزاری تجمع خیابانی یا برنامه‌های عمومی به مناسبت روز جهانی زن را با محدودیت مواجه کرده است، زنان ایرانی مقیم خارج از کشور، در شهرهای مختلف برنامه‌های متنوعی را برای این روز تدارک دیده‌اند.(پوستر برنامه روز جهانی زن در شهر آخن/ کانون ره‌آورد)
طی این برنامه که کمیته دفاع از مبارزات مردم در ایران و اتحاد برای پیشبرد سکولار دمکراسی در ایران آن را میزبانی کردند، هایده ترابی به “موانع جنبش زنان در ایران” پرداخت و فاطمه فرهنگخواه، وضعیت “جنبش زنان، سازمان‌های غیر دولتی زنان” را بررسی کرد.
در شهر دلفت هلند، گروهی از فعالان زن در سوم ماه مارس، به استقبال روز جهانی زن رفتند. کمیته زنان، کانون دوستداران فرهنگ و هنر و کانون دانش‌آموختگان ایرانی در هلند ازجمله تدارک‌دهندگان این برنامه بودند و تقدیر از۲۰ فعال زن ایرانی که در کشورهای مختلف در زمینه‌های گوناگون فعالیت می‌کنند، یکی از مهمترین بخش‌های آن بود.
در این برنامه، تونیا ولی اوغلی، پیشکسوت ورزش شنا و از اولین زنان شناگر عضو تیم ملی شنای ایران، حکومت ایران را مسئول نابه‌سامانی و تبعیض در ورزش زنان ایران دانست.
میرا تر مویلن از سازمان زنان علیه اخراج نیز از طرح‌های اخراج زنان و کودکان پناهجو اروپا به کشورهائی که حکومت‌های‌شان ناقض حقوق بشر هستند انتقاد کرد.
بررسی جنبش زنان بخش دیگری از این برنامه بود و طی آن شادی امین، فعال حقوق زنان بر موثر بودن اتحاد جنبش‌های اجتماعی و جنبش زنان در تحولات جامعه ایران تاکید کرد.
روز دوم مارس، در شهر آخن در آلمان نیز، کانون ره‌آورد با همکاری “ويرو ترک” انجمن ترکی – آلمانی شهر آخن برنامه‌ای را با موضوع “مروری برموقعيت زنان در ايران و ترکيه، از گذشته تا به امروز و در آينده” تدارک دیدند.
در این برنامه آزاده کيان، استاد جامعه‌شناسی سياسی و رئيس مرکز تحقيقات جنسيتی دانشگاه هفتم پاريس درباره «تبارشناسی جنبش زنان در ايران، مصر و ترکيه از قرن نوزدهم تا به امروز» سخنرانی کرد و سويل بجان، معاون منطقه‌ای حزب جمهوری‌خواهان خلق ترکيه در شهر استانبول به بررسی “موقعيت تاريخی و وضعيت آينده زنان در ترکيه” پرداخت.
چند برنامه پیش رو:
الف- تورنتو: معرفی دو کتاب جدید فعالان حقوق زنان
در تورنتو علاوه بر اینکه مهرانگیز کار، وکیل دادگستری و فعال سرشناس حقوق زنان، در پیوند با «چالش‌های زنان ایران برای برابری حقوقی از انقلاب تا امروز» سخنرانی می‌کند، کتاب‌های «ایمان به خون آلوده» و «بهار جنبش زنان، روایتی از اشک‌ها و لبخندها»، دو اثر جدید از فعالان حقوق زنان معرفی می‌شوند.
کتاب «ایمان به خون آلوده» نوشته مهرانگیز کار روایتی از زندگی این نویسنده و روزنامه‌نگار است. «بهار جنبش زنان، روایتی از اشک‌ها و لبخندها» نیز به قلم نوشین احمدی خراسانی، نویسنده و فعال حقوق زنان مقیم ایران روایتی از دوره‌های مختلف جنبش زنان ایران پس از انقلاب اسلامی ارائه داده است. این مراسم روز هشتم مارس از سوی کانون کتاب تورنتو برگزار می‌شود.
ب: دورتموند: فراخوان حامیان مادران پارک لاله
گروه حامیان مادران پارک لاله دورتموند در روزهای هشتم و نهم مارس، به همراه گروه‌های مختلف زنان در این شهر، راجع به موضوعات مختلفی تحت عنوان: آزادی، عدالت و صلح در ایران، علیه هر گونه خشونت بر زنان، حمایت از محیط زیست، آزادی زنان و همبستگی جهانی زنان، سخنرانی، بحث و گفت‌وگو خواهند کرد.
زنان ایرانی فعال در گروه «حامیان مادران پارک لاله» با شرکت در فراکسیون زنان دورتموند، شعار “زنان قوی هستند، با برنامه‌ریزی قوی‌تر هستیم ” را برای برنامه امسال خود انتخاب کرده و در روز نهم مارس قصد دارند با برگزاری تظاهرات خیابانی، برپایی میز اطلاع‌رسانی، سخنرانی، موسیقی، خواندن سرود های دسته جمعی و رقص دسته جمعی “علیه خشونت بر زنان” حرکت کنند.
در شهرهای فرانکفورت(آلمان)، لندن(انگلستان)، تورنتو(کانادا)، استکهلم و مالمو( سوئد)، اسلو(نروژ)، پردونونه (ایتالیا) و آیندهوون(هلند) نیز گروه‌های زنانی که اغلب نزدیک به احزاب سیاسی چپ هستند، راهپیمایی، تجمع، سخنرانی و نمایشگاه‌های عکسی را به مناسبت هشتم مارس تدارک دیده‌اند.