چهار منبع آگاه به رویترز گفته‌اند که رئیس جمهوری آمریكا قصد دارد دستوری اجرایی صادر کند که بر مبنای آن هر كس كه تحریم تسلیحاتی علیه ایران را نقض كند مجازات خواهد شد.
خبرگزاری رویترز در گزارش ویژه‌ای به نقل از چهار منبع آگاه، از جمله دیپلمات‌های اروپایی که نامشان منتشر نشده نوشته است که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا دستوری را صادر خواهد کرد که براساس آن هر شخص یا شرکتی که از تحریم‌های تسلیحاتی آمریکا علیه ایران سر باز زند، هدف تحریم‌های ثانویه قرار خواهد گرفت و از دسترسی به بازار آمریکا محروم خواهد شد.
رویترز نوشته است که این دستور اجرایی جدید احتمالاً در چند روز آینده صادر خواهد شد.
هیچ‌یک از مقام‌های کاخ سفید حاضر نشدند درباره این خبر اظهارنظر کنند.
دلیل احتمالی این اقدام آمریکا لغو قریب‌الوقوع تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه ایران و هشدار به بازیگران خارجی است که در صورت مبادلات تسلیحاتی با ایران با تحریم‌های ایالات متحده روبه‌رو خواهند شد. نهادهای آمریکایی پیش از این، از تجارت با ایران ممنوع شده‌اند.
«مکانیسم ماشه»
در چارچوب توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران با بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان، روسیه و آمریکا تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران باید ۲۷ مهر / ۱۸ اکتبر، کمی قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در تاریخ ۱۳ آبان / ۳ نوامبر، لغو شوند.
قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مبنای قانونی بین‌المللی برای اجرای برجام است و آمریکا بر اساس یکی از بندهای همین قطعنامه می‌خواهد مکانسیمی موسوم به ماشه را فعال کند و تحریم تسلیحاتی علیه ایران را تمدید کند در حالی‌که در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ / ۲ مه ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای با ایران خارج شده است.
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا ۳۰ مرداد / ۲۰ اوت شکایت‌نامه آمریکا علیه ایران را به رئیس شورای امنیت سازمان ملل تسلیم کرد. ایالات متحده در این شکایت‌نامه جمهوری اسلامی ایران را به عدم پایبندی به توافق هسته‌ای متهم کرد. به این ترتیب بر اساس برجام روند ۳۰ روزه‌ای آغاز شد که ممکن است به بازگشت تحریم‌های بین‌المللی سازمان ملل علیه ایران بینجامد. این روند در نخستین ساعت یکشنبه ۳۰ شهریور / ۲۰ سپتامبر به وقت گرینوویچ به پایان می‌رسد و شورای امنیت در مورد آن تصمیم خواهد گرفت.
طرف‌های دیگر توافق هسته‌ای و بیشتر اعضای شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرده‌اند که فکر نمی‌کنند آمریکا بتواند تحریم‌های تسلیحاتی ایران را تمدید کند و تصمیم آمریکا هیچ تأثیر حقوقی ندارد.
علیرضا میریوسفی، معاون مطبوعاتی هیئت ایران در سازمان ملل با بیان این‌که توافق هسته‌ای پابرجاست و کلیه تحریم‌ها علیه ایران طبق مهلت‌های تعیین‌شده در سال ۲۰۱۵ لغو خواهد شد، گفت:
« بدیهی است که هیچ یک از اعضای شورای امنیت واجد شرایط بودن ادعاهای ایالات متحده را نپذیرفته‌اند.»
یکی از چهار منبع آگاه به رویترز گفته است دستور اجرایی جدید ترامپ نشان می‌دهد که ایالات متحده به‌رغم عدم موفقیت در به‌دست آوردن «حمایت سریع» شورای امنیت سازمان ملل، از اقدام خود منصرف نخواهد شد.
یک منبع دیگر که یک دیپلمات اروپایی است می‌گوید دستور اجرایی جدید دونالد ترامپ این ادعای واشنگتن مبنی بر تمدید تحریم تسلیحاتی سازمان ملل پس از ماه اکتبر را با اعمال اختیارات ثانویه رئیس‌جمهوری برای تحریم تسلیحاتی ایران به اجرا می‌گذارد.
داگ جاکوبسن، یک وکیل صادرات و آشنا به مسائل تحریم می‌گوید دستور اجرایی جدید ترامپ بیشتر می‌تواند نمادین باشد تا عملی، زیرا بسیاری از شرکت‌ها و اشخاص ایرانی پیش از این تحت تحریم‌های ثانویه قرار گرفته‌اند.
تحریم ثانویه مجازاتی است که در آن یک کشور بخواهد کشور دوم را به دلیل تجارت با کشور سوم مجازات و از دسترسی به بازار خود منع کند، ابزار ویژه‌ای که آمریکا به‌دلیل قدرت اقتصادی خود از آن استفاده می‌کند.
جاکوبسون افزود:
«این [دستور اجرایی] پیامی در این مورد خاص است که ایالات متحده از این‌که طرف‌های دیگر [توافق هسته‌ای] با تحریم‌های سریع تسلیحاتی موافقت نکرده‌اند ناراضی است.»
کمیسیون مشترک برجام به عنوان نهادی که مسئولیت اجرای توافق هسته‌ای را دارد، ۱۱ شهریور / یکم سپتامبر با حضور نمایندگان ایران، بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین در وین در بیانیه پایانی اجلاس خود اعلام کرد که آمریکا به شکل یک‌جانبه از توافق خارج شده و در پی آن هم در هیچ یک از فعالیت‌های مربوط به برجام شرکت نداشته و با توجه به شکایت‌نامه‌ای که شورای امنیت سازمان ملل تسلیم کرده، نمی‌‌تواند مکانیسم ماشه را فعال کند.
جمعه ۲۱ شهریور / ۱۱ سپتامبر نیز وزیران خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان در نشستی در لندن به این توافق دست یافتند که با اقدام آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه مقابله کنند و خواهان رویکرد مشترک برای حفظ توافق هسته‌ای با ایران شدند.
چهارشنبه گذشته، الیوت آبرامز، نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران و ونزوئلا که به‌تازگی جانشین برایان هوک شد، از بازگشت تحریم‌ها علیه ایران در نیمه‌شب یکشنبه ۳۰ شهریور / ۲۰ سپتامبر خبر داد و گفت تحریم‌های تسلیحاتی به طور نامحدود اعمال خواهند شد و محدودیت‌های مربوط به غنی‌سازی و فعالیت‌های مربوط با آن، ممنوعیت توسعه و آزمایش موشک‌های بالستیک و تحریم‌های مربوط به انتقال فن‌آوری هسته‌ای و موشکی نیز دوباره برقرار خواهند شد. او گفت واشنگتن قصد دارد افرادی که تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل را نقض می‌کنند تحریم کند، اگرچه او نگفت این اقدام با یک دستور اجرایی انجام خواهد شد.
مایک پمپئو روز چهارشنبه ۲۶ شهریور در کنفرانس خبری مشترک با دومینیک راب، وزیرخارجه بریتانیا، در واشنگتن گفت:
«ما هفته آینده به سازمان ملل برمی‌گردیم تا تحریم‌ها را بازگرداندیم و اطمینان پیدا کنیم که تحریم‌های تسلیحاتی دائمی خواهد بود. ما عمیقاً باور داریم این به نفع مردم همه کشورها است.»
دونالد ترامپ همزمان با برگزاری کارزار انتخابات ریاست جمهوری در کشورش قصد دارد سه‌شنبه آینده در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کند. آسوشیتدپرس اعلام کرده است که ترامپ در این سخنرانی به موضوع ایران نیز خواهد پرداخت.
بیشتر بخوانید: