در پی فشارهای حکومت ايران و مشکلات اقتصادی، ورود پناهجویان افغانستانی ساکن ایران به ترکیه افزایش یافته است. با این وجود برخی از این پناهجویان گفتهاند وضعیت زندگیشان در ترکیه بدتر شده است.
پایگاه اماراتی دنشنال نوشته است، براساس آمار نهاد پناهندگان سازمان ملل در ترکیه، نزدیک به ۲۰ هزار مهاجر افغانستانی در ترکیه زندگی میکنند که در ماههای اخیر به این کشور وارد شدهاند.
بنابر این گزارش، افغانستانیهای ساکن ایران بهمنظور یافتن شرایط زندگی بهتر به ترکیه مهاجرت میکنند.
شبکه اطلاعرسانی افغانستان نیز با اشاره به بدتر شدن وضعیت زندگی پناهجویان افغانستانی مقیم ایران نوشته است، شماری از پناهجویان در شهر استانبول ترکیه در زیرزمینهای مساجد شب و روز خود را سپری میکنند. زیرزمین مساجد در ترکیه برای شستوشوی مردهها استفاده میشود.
برخی از این پناهجویان گفتهاند نمیتوانند برای خود کار پیدا کنند و وضعیت زندگیشان بدتر شده است.
آمار ارائه شده از سوی منابع محلی دولت افغانستان نشان میدهد که طی شش ماه نخست سال جاری نزدیک به ۲۰۰ هزار مهاجر مجبور به ترک ایران شده و یا به رضایت خود به افغانستان برگشتهاند.
عبدالرضا شقاقی، سخنگوی سفارت ایران در آنکارا: به هیچوجه فشاری وجود ندارد. چنین شکایتهایی از طرف افغانستانیهایی مطرح میشود که میخواهند شانس خود را برای پذیرش از جانب کشورهای غربی افزایش دهند
به گفته حمدالله خطیبی، رئیس اداره امور پناهندگان ولایت هرات، از آنجا که تاکنون پناهندگان افغانستانی مقیم ایران بخشی از منابع درآمدی خود را به افغانستان انتقال میدادند، کاهش بیسابقه ارزش رال باعث بیشتر شدن مشکلات اقتصادی مهاجران شده است.
بنابر اعلام سازمان ملل، افزایش میزان مهاجرت افغانها به ترکیه ناشی از عوامل متعددی از جمله ترس از سرنوشت افغانستان پس از خروج نظامیان خارجی در سال ۲۰۱۴ و شرایط نامناسب اقتصادی در ایران است.
روزنامه افغانستان نیز سال گذشته در گزارشی نوشت، ترکیه در سال ۲۰۱۱ بیشترین مهاجرت افغانستانیها را داشته است، زیرا با توجه به برداشته شدن یارانهها در ایران و سختتر شدن زندگی افغانها در این کشور روند مهاجران به سوی ترکیه افزایش یافته است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) دیماه سال جاری به نقل از علی عبداللهی، معاون امنیتی و انتظامی وزیر کشور، آمار رسمی ایران تعداد افغانستانیهای پناهنده در این کشور را ۸۵۰ هزار تن اعلام کرده و نوشته بود ۴۶۰ هزار تن از آنان گذرنامه و ویزای ایرانی دریافت کردهاند.
پیش از این گفته میشد نزدیک به دو میلیون و ۳۰۰ هزار شهروند افغانستان که حدود ۹۰۰ هزار تن از آنان دارای اسناد قانونی اقامت هستند، در ایران زندگی میکنند.
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، آذرماه جاری به نقل از محمود صادقی، رئیس پلیس مهاجرت و گذرنامه نیروی انتظامی ایران (ناجا) با اعلام اینکه در آخر این ماه مهلت تمدید روادید اتباع خارجی برای ثبتنام در طرح ساماندهی اتباع خارجی به پایان میرسد نوشت، “اتباع خارجی بهویژه اتباع افغانستانی داخل کشور در صورت نداشتن مدارک قانونی اقامت از سوی نیروی انتظامی بازداشت و به کشورخود طرد شده سپس ممنوعالورود میشوند.”
با این وجود، عبدالرضا شقاقی، سخنگوی سفارت ایران در آنکارا، در سخنانی فشار ایران برای خروج افغانستانیها از این کشور را رد کرده و گفته است: “به هیچوجه فشاری وجود ندارد. چنین شکایتهایی از طرف افغانستانیهایی مطرح میشود که میخواهند شانس خود را برای پذیرش از جانب کشورهای غربی افزایش دهند.”
اين در حالی است که چند استان ایران از جمله مازندران، کرمان و اصفهان در سال جاری خورشیدی ممنوعیتهایی برای حضور اتباع افغانستانی در این مناطق ایجاد کردند.
ایران در سال جاری مقررات سختگیرانه جدیدی را در زمینه تحصیل و اقامت شهروندان افغانستان وضع کرد که از آن جمله سازمان سنجش آموزش طی اطلاعیهای از ۲۰ رشته تحصیلی ممنوعه برای این شهروندان نام برد که حتی مهاجران افغانستانی دارای اسناد قانونی اقامت را نیز شامل میشود.
سازمان عدالت برای ایران خردادماه سال جاری گزارش جامعی از نقض حقوق اتباع افغانستانی در ایران به احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر در ایران، تسلیم کرد.
ایران از جمله کشورهایی است که پذیرای بیشترین شمار پناهندگان افغانستانی است.