ریچارد شیفمن – لاک‌پشت‌ها به طول عمرشان معروف‌اند. آدویتا (Adwaita)، لاک‌پشت غول‌آسایی بوده که معروف است حدود ۲۵۵ سال در باغ وحش کلکته می‌زیست – و عاقبت به دلیل ابتلا به یک عارضه کبدی در سال ۲۰۰۶ درگذشت. اما خبر کشف لاک‌پشتی که ۳۰ سالِ متوالی را درون یک جعبه سر کرده، حکایت از این دارد که شیوه‌های بقای این خزندگانِ جان‌سخت، احتمالاً عجیب‌تر از آن چیزی‌ست که تاکنون تصورش می‌رفت.
در سال ۱۹۸۲ در حومه ریودوژانیرو، لاک‌پشت پاقرمزی به نام مانیولا به‌شکل مرموزی «ناپدید» شد. به گزارش شبکه Globo TV برزیل، خانواده آلمیدا فکر کردند حیوان فرار کرده و درب نیمه‌باز خانه که کارگران ساختمان آن را به حال خود رها کرده بودند هم این گمانه را تأیید می‌کرد.
گذشت تا اینکه لئاندرو آلمیدا، اخیراً انبارشان را نظافت می‌کرد و یک جعبه زهواردررفته‌ی چوبی را هم لای زباله‌ها دور انداخت. او می‌گوید: “جعبه را سر کوچه گذاشتم تا رفتگران بیایند و آن را ببرند؛ اما یکی از همسایه‌ها آمد و گفت، “قرار نیست که لاک‌پشت رو هم دور بندازی؟” من هم نگاهی انداختم و [حیوان] را دیدم. مثل گچ سفید شدم؛ اصلاً باورم نشد”.
جعبه حاوی یک ضبط صوت قدیمی و –به نحو معجزه‌آسایی – یک لاک‌پشت گمشده بود؛ که بعد از گذشت حدود سه دهه، همچنان سرحال مانده بود. خواهر لئاندرو هم که در بچگیْ حیوان را نگه می‌داشته، حالا می‌گوید: “همه‌مان از اینکه مانیولا برگشته، خوشحالیم. ولی هیچکس نمی‌داند او بعد از 30 سال چطور زنده مانده – باورنکردنی‌ست”.
چطور این لاک‌پشت، زنده مانده؟
حتی متخصصین هم گیج‌اند. جفرسون پرس (Jeferson Peres) از دامپزشکان ریو می‌گوید معروف است که لاک‌پشت‌های پاقرمز، یکی دو سال را می‌توانند بدون غذا سر کنند – اما ۳۰ سال را دیگر هیچکس نگفته. او حدس می‌زند مانیولا با تغذیه از موریانه‌ها و سایر حشرات، و همچنین لیس زدن دیواره‌های جعبه خودش را سیر می‌کرده. به‌گفته آنتونی پیلنی (Anthony Pilny)، یک دامپزشک جراح و متخصص پرندگان و خزندگان از «مرکز پزشکی پرندگان و موارد مشکوک» ِ نیویورک، لاک‌پشت‌ها به پرده‌هایی از چربی مجهزند که در مواقعی که غذا پیدا نمی‌شود، از آن‌ها بهره می‌گیرند.
لاک‌پشت‌ها هم مثل مارها می‌توانند اوقات مدیدی را بدون غذا سر کنند. لاک‌پشت‌های وحشی حتی قادرند از دمای بدن و آهنگ فرآیندهای فیزیولوژیک خود بکاهند و به یک خواب خودخواسته فروبروند. اما پیلنی توصیه‌اش این است که شهرنشینان این کار را با لاک‌پشت‌های خود نکنند، چراکه بازسازی طبیعت وحشی در محیط خانه، کار راحتی نیست. راجع به مانیولا هم او توصیه‌هایی به خانواده آلمیدا دارد: “آن‌ها باید خیلی به تأنی عمل کنند – اول آهسته گرم‌اش کنند و قبل از تغذیه هم آب بدن مانیولا را احیا کنند … او را در آب گرم بخیسانند و بعد از اینکه حالش جا آمد، مختصرغذایی به او بدهند. بعد هم برای یک چک‌آپ و نمونه‌گیری از خون حیوان، او را نزد دامپزشکی ببرند که تخصص‌اش در زمینه خزندگان است”.
با این‌همه، لاک‌پشت‌های پاقرمز خیلی نازک‌نارنجی‌اند
لاک‌پشت‌های پاقرمز در زیست‌گاه طبیعی‌شان، که همان جنگل‌های خشک و علفزارهای آمریکای جنوبی و مرکزی باشد، تقریباً هر چیزی گیرشان بیاید را می‌خورند: میوه، گل، برگ، لاشه – حتی مدفوع. ضمناً معروف است که خیلی به گشت و گذار می‌روند؛ راجع به محیط‌شان کنجکاوند و خیلی از نوازش کیف می‌کنند. از انسان‌ها هم ترسی ندارند؛ و به همین‌خاطر از حیوانات مطلوبِ خانگی به شمار می‌روند. ولی آیا ما باید این حیوانات را در خانه‌هایمان نگه داریم؟
پیلنی می‌گوید: “هم بله و هم نه”. لاک‌پشت‌ها مایحتاج غذایی ِ خاصی می‌طلبند و نسبت به سایر حیوانات خانگی هم بیشتر مستعد ابتلا به عوارض یکجانشینی و افسردگی‌اند. “هرکسی بخواهد لاک‌پشت نگه دارد، باید مسئولیت چنین کاری را هم تمام و کمال بپذیرد؛ اگر نه هم که یک گربه را نگه دارد”.
پیلنی، خاطره‌ای هم از لاک‌پشت آبی‌اش دارد که یک روز از حوض‌اش ناپدید شد. “همه‌جا را گشتم؛ آپارتمان را زیر و رو کردم، اما نتیجه نداد. حدود سه ماه بعد، داشتم اسباب‌کشی می‌کردم، و حین تخلیه‌ی کمد اتاق‌خواب، او را دیدم که ته کمد، توی یک کفش جاخوش کرده. نه عکس‌العملی نشان می‌داد و نه تکان می‌خورد؛ اما به نظر هم نمی‌رسید که مرده باشد. به همین خاطر او را دوباره به حوض برگرداندم. چند دقیقه گذشت و هیچ خبری نشد؛ اما بعد، ناغافل زنده شد و باز انگار که اصلاً هیچ اتفاقی نیفتاده باشد، به حرکت ادامه داد. یک داستان واقعی!”.
منبع: National Geographic
در همین زمینه:
توضیح تصوبر:
یک لاک‌پشت پاقرمز / عکس از David A. Northcott/CORBIS