پس از گذشت چند ماه از اجازه ندادن جمهوری اسلامی به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بازدید از دو مکان هسته‌ای مشکوک در ایران، آژانس و سازمان انرژی اتمی ایران از توافق دو طرف بر سر بازرسی از این دو مکان خبر دادند. آژانس هم قول داد نگرانی‌های امنیتی ایران را در نظر بگیرد.
رافائل گِروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به ایران سفر کرده است چهارشنبه ۵ شهریور / ۲۶ اوت بیانیه مشترکی با علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران منتشر کرد. آن‌ها در این بیانیه ضمن اعلام این‌که دو طرف بر سر تقویت هر چه بیشتر همکاری‌ها و اعتماد متقابل به منظور تسهیل اجرای کامل موافقت‌نامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی توافق کردند، از موافقت داوطلبانه جمهوری اسلامی برای دسترسی بازرسان آژانس از دو مکان هسته‌ای ایران خبر دادند.
در این بیانیه آمده است:
«ایران به‌طور داوطلبانه دسترسی به دو مکان مشخص‌شده از سوی آژانس را فراهم و فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس را برای حل‌وفصل این موضوعات تسهیل خواهد کرد. تاریخ‌های مربوط به دسترسی‌های آژانس و فعالیت‌های راستی‌آزمایی، مورد توافق قرار گرفته است.»
تاریخ‌هایی در نظر گرفته شده برای بازدید از این دو مکان در بیانیه ذکر نشده است.
در بیانیه گفته‌شده که اجرای این اقدامات براساس موافقت‌نامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی و روش‌های متداول راستی‌آزمایی آژانس در مورد همه کشورهای امضاکننده این توافق‌نامه‌ها «به‌شکل برابر و بدون تبعیض» خواهد بود.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهان بازرسی از دو مکان هسته‌ای در شهرضای اصفهان و نزدیکی تهران بود، اما ایران ماه‌ها از دادن این امکان به آژانس خودداری کرد.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ۲۶ خرداد / ۱۵ ژوئن در نشست شورای حکام اعلام کرد که بیش از چهار ماه است که ایران اجازه دسترسی به دو مرکز را به بازرسان آژانس نداده است و حدود یک سال است که به پرسش‌های آژانس در مورد «مواد هسته‌ای اعلام‌نشده احتمالی و فعالیت‌های هسته‌ای»، خودداری کرده است.
بدین ترتیب با انتشار بیانیه مشترک دو طرف، جمهوری اسلامی به این خواست آژانس تمکین کرد.
در بیانیه مشترک آمده است:
«در چنین زمینه حاضری، براساس تجزیه و تحلیل اطلاعاتِ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آژانس هیچ سئوال دیگر و هیچ درخواست دیگری از ایران در مورد دسترسی به مکان‌هایی فراتر از آن‌چه از سوی ایران تحت موافقت‌نامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی اعلام شده است، ندارد.»
دو طرف ضمن تأکید بر «استقلال، بی‌طرفی و فعالیت حرفه‌ای آژانس» بر اجرای فعالیت‌های راستی‌آزمایی و حفظ اطلاعات محرمانه پادمانی تأکید کرده و گفته‌اند:
«آژانس، نگرانی‌های امنیتی ایران را همچنان مدنظر قرار خواهد داد.»
رافائل گروسی، برای نخستین بار در مقام مدیرکلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همزمان با تسلیم شکایت آمریکا به رئیس دوره‌ای شورای امنیت مبنی بر نقض تعهدات هسته‌ای ایران، به تهران سفر کرده است. علی‌اکبر صالحی و رافائل گروسی روز گذشته، سه‌شنبه ۴ شهریور / ۲۵ اوت، پس از یک ساعت و نیم مذاکره پشت درهای بسته بدون اشاره به جزئیات مذاکرات گفت‌وگوهای خود را «سازنده» خوانده بودند.
در این بیانیه مشترک در حالی از «نگرانی‌های امنیتی» ایران سخن رفته است که برخی از مقامات جمهوری اسلامی از جمله در مجلس آژانس را به «جاسوسی اتمی» در انفجار نظنز متهم کرده بودند. انفجاری که بامداد پنج‌شنبه ۱۲ تیر در بخشی از تأسیسات روزمینی سایت هسته‌ای نطنز رخ داد و بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی «خرابکارانه» بودن آن را تأیید کرده است.
کمالوندی روز دوشنبه این اتهامات به آژانس را رد کرد و گفت مدارک موجود «نمی‌تواند مدارک جاسوسی باشد» و حضور نمایندگان «کشورهای استکباری» در لباس بازرس «به معنی جاسوس بودن آن‌ها نیست».
رافائل گروسی روز چهارشنبه با حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی نیز دیدار کرد. روحانی در این دیدار توافق آژانس و سازمان انرژی اتمی ایران را «خوب» توصیف کرد و از «مسئولیت مهم» آژانس در حفظ برجام سخن گفت:
«امیدواریم آژانس به‌عنوان حمایت از چند جانبه‌گرایی از لحاظ فنی، علمی و حرفه‌ای اهمیت ماندن برجام و اجرای آن را برای جهانیان توضیح دهد.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از توافق حاصل‌شده در ایران ابراز خرسندی کرد و برجام را «دستاورد بزرگ» خواند.
بیشتر بخوانید: