«پرستاران شرکتی» که تا پیش از شیوع کرونا هم برای دستمزد اندک سخت کار می‌کردند از اسفند سال گذشته شرایط سخت‌تری را تجربه می‌کنند؛ ساعت‌های کار طولانی و گاه بدون استراحت، خطر ابتلا به بیماری و حتی مرگ و تبعیض در حقوق دریافتی. آنها در اعتراض به این وضعیت چندین بار تجمع کرده‌اند و خواستار تبدیل وضعیت قراردادهای خود شده‌اند. خواسته‌ای که مسئولان وزارت بهداشت به دلیل منافعی که دارند حاضر به پذیرش آن نیستند.
آمار دقیقی از شمار پرستارانی که به واسطه شرکت‌های پیمانکاری در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی شاغل‌اند در دست نیست اما محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران گفته است: حدود ۳۰ درصد کادر درمان و بهداشت کشور را نیروهای شرکتی تشکیل می‌دهند.
پای شرکت‌های پیمانکاری تامین نیروی انسانی از سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ به وزارت بهداشت و درمان باز شد. خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا) یکشنبه ۲۶ مرداد در گزارشی در این باره نوشت: با آغاز روند شرکتی‌‌سازی پرستاران طی ۷ سال گذشته، اکنون حجم پرستارانی که در استخدام دائمی نیستند یعنی به شکل شرکتی، موقت و فاقد امنیت شغلی (در قالب قراردادهای متغیر به لحاظ زمانی از سه ماه تا یک سال) به این خدمت حیاتی مشغول هستند، از صفر به حدود بیش از ۳۰ درصد از جمعیت کل پرستاران کشور رسیده است.
پرستارانی که از کمترین امنیت شغلی برخوردار‌ند، تحت استثمار شدید شرکت‌های واسط بین پرستاران و وزارت بهداشت قرار دارند، به راحتی و با کوچک‌ترین مطالبه‌‌گری برای حقوق‌شان تهدید به اخراج می‌شوند و همین‌طور به دلیل مدت زمان کوتاه قرارداد و هراس از بیکاری و عدم تمدید قرارداد، قدرت چانه‌زنی آنها در مقابل کارفرمایان یعنی همان شرکت‌های پیمانکاری تامین نیروی انسانی به شدت کاهش یافته است.
پرستاران شرکتی هفته گذشته در چندین شهر تجمع کردند و خواستار تبدیل قراردادهای خود شدند. مسئولان وزارت بهداشت اما با اینکه سرانه پرستار در ایران ۱,۵ نفر به ازای هر هزار نفر است حاضر به پذیرفتن این مطالبه و حذف شرکت‌های پیمانکاری نیستند، چرا که «برخی از مدیران و مسئولان وزارت بهداشت و درمان عضو هیئت مدیره بزرگ‌ترین شرکت پیمانکاری تامین پرستار‌ند».
بخوانید:
ضرب شست نیروی انتظامی به پرستاران خسته و معترض مشهد
پرستاران از جان‌گذشته گیلان از حق خود نمی‌گذرند
اخراج پرستاران در میانه بحران کرونا: کسی پاسخگو نیست
مدیرعامل سابق یک شرکت که «شرکت اصلی تامین پرستاران برای برخی بیمارستان‌هاست» به ایلنا گفته است: این شرکت حدود ۸۰۰۰ پرستار را در اختیار دارد و در سه سال اخیر شمار پرستاران آن بیشتر هم شده است. نام این شرکت فاش نشده است.
پرستاران شرکتی معادل نصف پرستاران رسمی حقوق دریافت می‌کردند و در کارانه و پاداش‌هایی که وزارت بهداشت و درمان برای کادر رسمی تعیین می‌کند، سهمی ندارند.
«رویداد ۲۴» به نقل از یک پرستار شرکتی در خوزستان گزارش کرده است: حقوقی که وزارت بهداشت و درمان برای پرستاران رسمی در نظر گرفته ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است اما آنچه که به نیروهای شرکتی پرداخت می‌شود ۲,۵ میلیون تا ۳ میلیون تومان است.
این «نیروی شرکتی» گفته که پیمانکاران هر ماه تنها ۸۰ درصد حقوق آنها را پرداخت می‌کنند و ۲۰ درصد باقیمانده را در دوره‌های سه ماهه و پس از «پایش و براساس تحقیقاتی که از عملکرد» نیروهایشان می‌کنند، پرداخت می‌شود. البته ممکن است ۲۰ درصد باقیمانده با بهانه‌‌های چون «کم‌کاری»، «جریمه» و … هیچ‌وقت پرداخت نشود.
حقوق پرستاران شرکتی هم معمولا با تاخیر پرداخت می‌شود. یک پرستار گفته است که گاهی دو تا سه ماه حقوق‌ها به تاخیر می‌افتد و وقتی که اعتراض می‌کنیم می‌گویند وزارت بهداشت هنوز پول نداده است.
وزارت بهداشت و درمان هم شرکت‌های پیمانکاری را مسئول پرداخت دستمزد معرفی و از خود سلب مسئولیت می‌کند.
شرکت‌های پیمانکاری باید منحل شوند
واسطه‌گری شرکت‌های پیمانکاری و بهره‌کشی آنها از پرستاران آنطور که شریفی‌مقدم روایت کرده باعث شده «با ظهور کرونا، پرستاران شرکتی کثیری چون در تعهد قرارداد دایمی کار نبودند و قرارداد موقت داشتند، با اتمام قرارداد نمی‌خواستند قرارداد خود را تمدید کنند».
به گفته «او بخشی از این پرستاران به دلیل حس عدم امنیت و پشتوانه شغلی، نابرابری فاحش درآمدی با پزشکان و به خطر افکندن جان خود صرفا برای چندماه کار، خواهان ترک کار نیز بودند.»
وزارت بهداشت و درمان اما نه فقط این صدای اعتراض را نشنید که برای جبران کمبود بیمارستان در روزهای سخت کرونا با پرستاران قراردادهای ۸۹ روزه بست و پس از کاهش بیماران به واسطه همان شرکت‌های پیمانکاری پرستاران را به حال خود رها کرد.
کرونا اما به آخر خط نرسیده و روز به روز بر شمار بیماران «بدحال» افزوده می‌شود و مقام‌های استانی از «تکمیل شدن ظرفیت بیمارستان‌ها» و کمبود پرستار و کادر درمان گلایه می‌کنند. سرانه پرستار در ایران (۱,۶ به ازای ۱۰۰۰ نفر) معادل نصف حداقل استاندارد جهانی است. وزارت بهداشت و درمان اما همچنان حاضر به استخدام پرستار جدید نیست. رویکردی که می‌تواند با تداوم و طولانی شدن دوره همه‌گیری کرونا کادر درمان فرسوده و خسته را خسته‌تر و ناتوان کند.
ستار مهربان که خبرگزاری‌های ایران او را «کارشناس سلامت» می‌نامند به دولت و دستگاه‌های حاکمیتی پیشنهاد کرده است: برای خروج از بحران فعلی و به خصوص در دوره اضطراری کرونا،شرکت‌های پیمانکاری تامین نیروی انسانی پرستاری را فوری منحل و نیروی پرستار جدید استخدام کنند.