تراز آب خزر در سال جاری چهار سانتیمتر کاهش یافته است. کاهش ورودی آب رودخانه ولگا به بزرگترین دریاچه جهان و نیز دیگر عوامل مرتبط با تغییرات اقلیمی علت این کاهش تراز عنوان شده است.
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی دوشنبه ۲۰ مرداد در گفت‌و‌گو با خبرگزاری دولتی دانشجویان ایران (ایسنا) از کاهش تراز آب خزر خبر داد. حمید علیزاده گفت:
«بر اساس آمارهای موجود میزان تراز آب این دریا در سال جاری حدود سه تا چهار سانتیمتر نسبت به سال گذشته پایین‌تر است و در شرایطی که با تغییر اقلیم مواجه هستیم، کاهش فشار انسانی که قابلیت مدیریت دارد، بهترین روش برای مواجهه با تنش‌های زیست محیطی خواهد بود.»
به گفته علیزاده، حجم ورودی آب از رودخانه ولگا به خزر کاهش یافته و تبخیر از سطح دریاچه نیز افزایش یافته است.
رودخانه ولگا ۷۵ درصد آب خزر را تأمین می‌کند و برداشت‌های زیاد و سدسازی‌ها روی این رودخانه برای مصارف شرب و کشاورزی، در کاهش آب خزر تأثیر داشته است.
این پژوهشگر دریاچه خزر درباره تغییرات اقلیمی نیز هشدار داد و خواهان یافتن راهکارهایی برای سازگاری با آن شد:
« تغییر اقلیم در حال رخ دادن است، ضمن آنکه جمعیت و فعالیت‌های انسانی در حال افزایش است؛ از این رو باید راهکارهایی را بر اساس تغییراتی که اتفاق افتاده، ایجاد کنیم؛ به ویژه برای محیط‌های ساحلی ما که نسبت به این تغییرات حساس‌تر هستند.»
مسعود شفیعی، رئیس سازمان نقشه‌برداری ایران دو سال پیش گفته بود که سطح آب دریای خزر در ۱۰ سال گذشته یک متر کاهش یافته است و این روند ادامه‌دار خواهد بود.
شفیعی میزان کاهش سطح آب دریای خزر طی یک دهه گذشته را ۳۸۰ کیلومتر مربع اعلام کرد که به گفته او «معادل ۱۲ دریاچه ارومیه در زمان پرآبی» است.
هشدارها درباره کاهش تراز آب خزر در حالی منتشر می‌شوند که در یک دهه گذشته طرح انتقال ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب این دریا به مناطق کویری ایران بارها مطرح شده است.
روند کاهشی سطح تراز آب دریای خزر از سال ۱۳۷۴ آغاز و در دوره اخیر با شدت بیشتری همراه شده است.