جو بایدن، نامزد حزب دموکرات برای انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده فرد مورد نظرش برای معاونت ریاستجمهوری را اعلام کرد. هرچند در میان افراد مطرح نامهایی همچون الیزابت وارن و سوزان رایس نیز به چشم میخوردند، این جایگاه نهایتاً به کملا هریس، رقیب پیشین جو بایدن در انتخابات مقدماتی و سناتور کالیفرنیا رسید. اما تاریخچه معاونت ریاستجمهوری در ایالات متحده و نقش واقعی او چیست؟
معاون رییس جمهوری ایالات متحده به چه درد می خورد؟
جواب این سوال را بیش از دو قرن پیش، جان آدامز در نامهای به همسرش داده است.
جان آدامز به عنوان اولین معاون رئیسجمهوری ایالات متحده و بعدتر دومین رئیسجمهوری این کشور، سال ۱۷۹۳ و زمانیکه معاون جورج واشنگتن بود، در نامه ای به ابیگیل همسرش شغل خود را چنین توصیف کرد:
«ناقابلترین شغلی که تا کنون بشر اختراع کرده یا به مغزش خطور کرده: نه میتوانم کار خیر انجام دهم و نه شر…»
از سال ۱۷۸۹ و زمانی که جان آدامز به عنوان نخستین معاون ریاست جمهوری ایالات متحده خدمت کرد ، ۴۸ نفر در این مقام بودهاند و تنها بین سالهای ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۹ (چهار سال نخست ریاست جمهوری ترومن) این پست خالی بوده است.
تامس مارشال ( ۱۹۱۳- ۱۹۲۱ )، معاون وردرو ویلسون در وصف کم اهمیتی این شغل به مزاح گفته است :
«روزی ۲ برادر بودند، یکی سر به دریا گذاشت و دیگری معاون رییس جمهوری آمریکا شد و از هیچ یک دیگر هیچ کس چیزی نشنید.»
دستکم این شوخی در مورد خود مارشال صدق میکند اما در نه مورد تمام معاونان ریاست جمهوری ایالات متحده.
آرون بر، معاون توماس جفرسون در جریان یک دوئل الکساندر همیلتون، وزیر خزانهداری وقت آمریکا را کشت و هرچند ناچار شد از دنیای سیاست کنارهگیری کند اما نامش در تاریخ و ادبیات آمریکا ماندگار ماند.
حدود ۲۰۰ سال بعد، دیک چینی، معاون جورج بوش نیز در جریان یک حادثه هنگام شکار تفریحی در مزرعهای در تگزاس به یکی از همراهانش به صورت غیر عمد شلیک کرد، ولی فرد مصدوم زنده ماند.
اما حقیقت این است که در حین کماهمیتی، این مقام به صورت بالقوه میتواند مهم باشد و آن وقتی است که رییسجمهوری بمیرد، استعفا دهد و یا استیضاح و از کار برکنار شود.
در هر کدام از این موارد ، معاون رئیسجمهوری سوگند یاد می کند و رسما رییسجمهوری آمریکا میشود.
نه معاون ریاست جمهوری به این ترتیب رئیسجمهوری ایالات متحده شدند . هشت معاونی که در پی مرگ رییس جمهور به قدرت رسیدند، جان تایلر، میلارد فیلمور، اندرو جانسون، چستر آرتور، تئودور روزولت، کلوین کولیج ، هری ترومن و لیندون جانسون بودند. جرالد فورد نیز در پی استعفای نیکسون رئیسجمهور شد.
عالیجناب تصادفی
در محافل واشنگتن در قرن نوزدهم ، معاونانی را که در پی مرگ رئیسجمهوری به قدرت می رسیدند «عالیجناب تصادفی» می خواندند، اشاره به این که بر حسب تصادف به قدرت رسیدهاند.
نخستین بار جان تایلر، اولین معاونی که بدنبال مرگ هریسون رییسجمهور شد، توسط مخالفانش «عالیجناب تصادفی» نامیده شد، پس از او ریچارد فیلمور این لقب را بدوش کشید و پس از او این لقب به اندرو جانسون رسید.
اما معاون رئیس جمهور یک وظیفه نسبتاً مهم دارد: زمانی که رای گیری در سنا به تساوی کشیده شود رای نهایی با معاون رئیس جمهور است.
معاون ریاست جمهوری چگونه انتخاب می شود؟
ابتدا رسم بر این بود که معاون رئیسجمهوری کسی بود که پس از رییسجمهور منتخب بیشترین تعداد رای الکتورال را در انتخابات آورده باشد، به عبارتی نامزدی که در انتخابات دوم میشد به مقام معاونت میرسید.
آرون بر، معاون توماس جفرسون آخرین معاونی بود که به این صورت انتخاب شد.
داستان از این قرار بود که در انتخابات سال ۱۸۰۰ میلادی جفرسون و بر هر دو رای مساوی آوردند، کار بر اساس قانون به مجلس نمایندگان کشیده شد و جفرسون را انتخاب کرد اما برای این که چنین مشکلی پیش نیاید اصلاحیه دوازدهم به قانون اساسی اضافه شد که بر اساس آن رایگیری برای معاون و رئیسجمهوری جداگانه صورت میگرفت.
امروزه اما نامزدهای انتخابات ریاستجمهوری گزینه مورد نظر برای معاونت را خود معرفی میکنند.
انتخاب معاون ریاستجمهوری ایالات متحده معمولا پروسهای وقت گیر و طولانی است. نامزد ریاست جمهوری معمولا چند گزینه را در نظر می گیرد که اگر هرکدام مشکلی داشت به سراغ بعدی برود و صد البته نظر حزب و روابط قدرت در این انتخاب بسیار مهم است.
بررسی پیشینه نامزد معاونت ریاست جمهوری با رضایت او صورت می گیرد و تیمی در کمپین هفته ها صرف بررسی زندگی شخصی و عمومی او می کنند.
در این بررسی برگههای اظهارنامه مالیاتی، گزارشهای مالی، اظهارات عمومی، و حتی زندگی خصوصی، روابط و وضعیت سلامت او نیز درنظر گرفته میشود. معاون باید شخصی باشد که رییس جمهور باید به سادگی با او کار کند. این فرد همچنین باید از محبوبیت در میان عموم برخوردار باشد که به انتخاب رییس جمهور کمک کند ، ممکن است نامزدی انتخاب شود که در آن ایالت نامزد ریاست جمهوری شانس مناسبی برای بردن رای الکتورال نداشته باشد.
نخستین زن غیرسفیدپوست
هرچند تا امروز هر ۴۸ معاون رییس جمهوری آمریکا همگی مردانی سفید پوست بودهاند، کملا هریس نخستین زن سیاهی است که به نامزدی این مقام انتخاب میشود.
این انتخاب تحت تأثیر جنبش ضدنژادپرستی انجام شد که پس از قتل جورج فلوید، یک آمریکایی آفریقاییتبار، به دست پلیس پا گرفت.
جو بایدن برای اینکه بتواند رأی پیشروها و غیرسفیدپوستها را با خود داشته باشد، باید چنین انتخابی میکرد. و بسیاری از چهرههای سرشناس حامی دموکراتها از جمله ال شارپتون آشکارا چنین مطالبهای را مطرح کرده بودند.
بایدن و هریس اکنون شانس بیشتری از جفت دونالد ترامپ ــ مایک پنس برای پیروزی در انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده دارند. اگر ۸۳ روز دیگر شهروندان ایالات متحده به آنها رأی بدهند، آمریکا برای نخستین بار در تاریخش یک زن، آن هم زنی سیاه را به عنوان معاون رئیسجمهوری به خود خواهد دید.