فشارها بر نسرین ستوده، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر محبوس در زندان اوین و خانواده او از سوی دستگاه قضایی و نهادهای امنیتی همچنان ادامه دارد. با وجود سخت‌گیری‌های بیش از حد نسبت به این زندانی سیاسی، به ویژه در دوران شیوع ویروس کرونا در ایران که به زندان‌ها نیز سرایت کرده، دادستان تهران در حکمی اقدام به مسدود کردن حساب‌های بانکی نسرین ستوده کرده است. رضا خندان، همسر نسرین ستوده این اقدام را تلاشی در راستای «مصادره و توقیف اموال خانواده‌شان» می‌داند و شیرین عبادی، حقوقدان و فعال برجسته حقوق بشر، آن را عملی خلاف قانون.
رضا خندان روز دوشنبه ششم مرداد در صفحه فیس‌بوکش خبر مسدود شدن حساب‌های بانکی نسرین ستوده توسط دادستان تهران را منتشر کرد و نوشت:
«به نظر می‌رسد این اقدام، سرآغاز توقیف اموال خانواده است.»
او در گفت‌وگو با زمانه تأکید می‌کند که پیگیری‌هایش در کنار پیگیری‌های محمود بهزادی، وکیل نسرین ستوده درباره علت مسدود شدن حساب‌های بانکی همسرش، بی‌نتیجه مانده است.
■ گفت‌وگوی زمانه را با رضا خندان بشنوید:
رضا خندان تأکید می‌کند حساب‌های بانکی نسرین ستوده هیچ فعالیتی نداشتند، به همین جهت علت مسدود شدن آنها را نمی‌داند:
«حساب‌های خانم من چون خودش حضور نداشت حساب‌های فعالی نبودند و در آنها مبالغ محدودی پول از همان روزهای آخر قبل از بازداشتش بود. به دلیل اینکه در این مدت زندان بود، طبعا کارکردی و واریزی به هیچ عنوان نداشت. ما هم چون خودمان حساب داشتیم، از آنها نه می‌توانستیم و نه استفاده می‌کردیم. هیچ کسی هم پولی واریز نکرده و این برای ما هم بسیار سوال برانگیز است که چرا حساب‌ها را مسدود کرده‌اند. نگرانی ما بیشتر از این جهت است که علاوه بر حساب‌ها دنبال مسدود کردن یا مصادره اموال باشند.»
شیرین عبادی: چرا اختلاس‌گرها مرخص شدند اما نسرین ستوده و نرگس محمدی نه؟
به گفته رضا خندان در گفت‌وگو با زمانه، با وجود مراجعه به نهادهای مختلف از جمله دادسرا، دادستانی و اداره حقوقی بانک به همراه وکیل نسرین ستوده؛ همچنان هیچ پاسخی به آنها در این باره داده نشده است:
«بانک و دادسرا اعلام کردند از ناحیه ما نبوده. دادستانی که مرجع این مسدودی بوده هیچ اطلاعاتی در این رابطه به ما نداد. با توجه به اینکه در پرونده هم هیچ اتهامی دال بر اینکه پولشویی شده باشد یا هر نوع تخلف مالی و غیره، چنین چیزی وجود ندارد. برای همین پیگیری کردیم که علتش را بپرسیم اما به ما اعلام نکردند.»
شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل اما در گفت‌وگو با زمانه مسدود کردن حساب‌های نسرین ستوده را اقدامی خلاف قانون می‌خواند:
«علت قانونی ندارد، ولو اینکه خانم ستوده اتهامات ناروایی که به ایشان وارد شده تماما منتهی به حکم شده، پرونده دیگری علیه ایشان مطرح نیست. بنابراین هیچ دلیلی غیر از لجبازی ندارد؛ و همچنین ثابت می‌کند خانم ستوده هنوز در مقابل خواست مأموران امنیتی مبنی بر همکاری مقاومت می‌کند و این در حقیقت جزیی از بهایی است که یک وکیل شجاع و آزادی‌خواه بایستی بپردازد.»
■ گفت‌وگوی زمانه را با شیرین عبادی بشنوید:
با توجه به گسترش ویروس کرونا در ایران و به تبع آن شیوع در زندان‌ها، مسئولان زندان بارها با درخواست مرخصی یا آزادی نسرین ستوده مخالفت کرده‌اند. فشارهای همه جانبه بر نسرین ستوده روز به روز افزایش می‌یابد و رضا خندان مسدود کردن حساب‌های بانکی را تلاشی برای اعمال فشار بیشتر بر همسرش؛ خانواده آنها و دیگر زندانیان و فعالان حقوق بشر می‌داند:
«این اقدام در راستای فشار بیشتر به ایشان و خانواده و به ویژه پیامی به بقیه زندانیان و فعالان حقوق بشر و فعالان سیاسی-مدنی است تا اعلام کنند حالا که از زندان نمی‌ترسید، حالا که مقاومت میکنید در زندان و متنبه نمی‌شوید، ما می‌توانیم از گزینه‌های بیشتری استفاده کنیم که آن هم توقیف اموال است.»
شیرین عبادی تأکید می‌کند چنین اقدامی مغایر با قانون است اما او هم‌زمان به موارد نقض آشکار و بی‌پروای قانون در چهارچوب جمهوری اسلامی اشاره می‌کند:
«صحبت در جایی است که قانون اعتباری ندارد. من اشاره کنم به وضعیتی که تقریبا ۱۰ سال پیش برای خود من پیش آمد. می‌دانید که بدون اینکه پرونده بازی علیه من مطرح شده باشد، تمام اموالم را مصادره کردند. حتی خانه پدری من را از من گرفتند و در یک مزایده صوری به مأموران امنیتی خودشان دادند و الان در آن ساکن هستند. حساب‌های بانکی من را بستند. آن زمان خانم ستوده وکیل بنده بود و خیلی هم تلاش کرد ولیکن به جایی نرسید. بعید نیست که حکومت یک بار دیگر دست به چنین کار خلاف قانونی بزند. هیچ ضابطه‌ای ندارد و باز هم تکرار می‌کنم که قانون این حق را ندارد، ولی این مربوط به جایی است که قانون اعتباری داشته باشد. در ایران قوانین را می‌نویسند و انتظار دارند مردم آن را رعایت کنند، اما خودشان، مأموران حکومتی و به ویژه امنیتی هرگز زیر بار اطاعت از قانون نمی‌روند.»
نسرین ستوده با وجود تمام محدودیت‌ها و فشارهایی که از سوی مسئولان زندان و نهادهای امنیتی متحمل می‌شود، هیچ‌گاه تسلیم اراده و خواست آنها نشده است و همواره با حرکت‌های مردمی همراهی می‌کند.
در روزهای گذشته هنگامی که کارگزار «اعدام نکنید» در مخالفت با حکم اعدام سه تن از معترضان آبان ۹۸ در جریان بود، او نیز از داخل زندان با انتشار نامه‌ای به این کارزار پیوست و خواهان لغو اعدام آنها شد.
رضا خندان اما معتقد است علت مسدود کردن حساب‌های نسرین ستوده نمی‌تواند به دلیل حمایت از کارزار «اعدان نکنید» باشد چرا که تاریخ صدور نامه مربوط به دی ماه ۹۸ است و آن را واکنشی نسبت به مجموعه فعالیت‌ها و عملکردهای نسرین ستوده می‌داند.
حساب‌های بانکی نسرین ستوده اردیبهشت ماه ۹۹ و بدون اطلاع قبلی مسدود شد، رضا خندان می‌گوید چون حساب‌ها فعال نبودند تا یکی دو هفته قبل از مسدود شدن آنها مطلع نشده بودند.
شیرین عبادی اما اقدام دادستانی تهران مبنی بر مسدود کردن حساب‌های نسرین ستوده را تلاشی برای ارسال پیامی هشدار گونه و خطاب به فعالان مدنی و مدافعان حقوق بشر می‌داند:
«کاری که با خانم ستوده یا سایر وکلا انجام دادند در حقیقت پیامی است برای تمامی فعالان مدنی و مدافعان حقوق بشر که ببینید ما این قدرت را داریم تا هر بلایی که دلمان بخواهد بر سر شما و خانوده‌تان بیاوریم و از هیچ چیزی واهمه نداریم، چرا که آبرویی نداریم. این کار می‌تواند هشداری هم برای سایر فعالان باشد که بدانید، از شر مأموران امنیتی ایمن نیستید.»
- در همین زمینه:
گیریم که میشکنید ساقه ها را
اما با ریشه ها چه میکنید؟
گیریم که در بند می کِشید و می کُشید پیام بَر ها یِ حقیقیِ آزادی را
با غُرّشِ آتشفشان چه میکنید؟
درود بر زنانِ هخا منشی که هرگز تُخمِ شیاطین را باروَر نکردند. و باعث شدند که کاری را که
متجاوزانِ ضدِ خدا و ضدِ زرتشت و ضدِ مَسیح در سرزمینِ هخا منشی آغاز کردند هرگز به پایان
نرسد.
کوروش / 02 August 2020