طرح خروج از توافق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و بازگشت تحریم‌ها علیه ایران از مهم‌ترین اهداف کمپین انتخاباتی دونالد ترامپ بود؛ ایالات متحده آمریکا نهایتا در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ به طور رسمی و یک‌جانبه از توافق برجام خارج شد. مدت‌ها پیش از خروج رسمی آمریکا از توافق برجام و در نتیجه تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بر سر توافق هسته‌ای، ایران شاهد بی‌ثباتی روز افزون اقتصادی و افزایش افسارگسیخته قیمت ارز بود. تنها پنج ماه قبل از خروج آمریکا از برجام اعتراض‌های سراسری دی‌ماه ۹۶ به وقوع پیوست. بعد از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های عمدتا اقتصادی نیز جامعه ایران اعتراض‌های متعددی به خود دید که گسترده‌ترین آن، اعتراض‌های سراسری آبان ۹۸ بود.
آیا می‌توان تلاش آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای (برجام) را سبب‌ساز خیزش‌های دی‌ماه ۹۶ و آبان‌ماه ۹۸ دانست یا زمینه خیزش‌هایی از این دست در بستر جامعه وجود داشت؟ برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران چه تأثیری در اعتماد عمومی در جامعه به جای گذاشت؟
شهلا شفیق، جامعه‌شناس، پژوهشگر و نویسنده ایرانی مقیم پاریس در گفت‌وگو با زمانه به این پرسش‌ها پاسخ داده است. او برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را یک برنامه ضد ملی می‌داند که اعتماد عمومی بخش بزرگی از جامعه ایران را خدشه‌دار کرده است.
▪️ گفت‌وگوی زمانه با شهلا شفیق را بشنوید:
شهلا شفیق معتقد است خروج آمریکا از توافق برجام هم زمینه‌ساز خیزش‌های مردمی شد و هم نه؛ چرا که به گفته او نه تنها بستر چنین خیزش‌هایی از قبل در جامعه ایران وجود داشته، بلکه پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی در درون خودش بحران‌زا است.
به گفته شهلا شفیق جهان دارد به سمت یک آگاهی‌رسانی حرکت می‌کند که دسترسی به اتم در جهان محدود شود و راه‌حل‌های اتمی را راه‌حلی‌هایی بحران‌زا و جنگ‌زا می‌دانند، اما در سوی دیگر این ماجرا حکومت جمهوری اسلامی قرار دارد که از ابتدا بحث ورود به برنامه هسته‌ای را به عنوان هدفی برای دفاع از خودش مطرح کرد و نه به عنوان منافع ملی. به گفته شهلا شفیق جمهوری اسلامی و لابی‌گرهای حامی آنها در خارج از کشور طوری وانمود کردند تا نشان دهند برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی در راستاری منافع ملی ایران است، اما هرگز به مردم گفته نشد هدف اصلی از برنامه‌ای هسته‌ای چیست.
شهلا شفیق همچنین اشاره می‌کند که در آغاز فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی، تعدادی در داخل نظام بحث رفراندوم را پیش کشیدند. بحثی که می‌توانست گفتمانی در سطح اجتماعی به وجود بیاورد تا مردم بدانند تبعات برنامه هسته‌ای چیست، اما به دلیل نبود آزادی بیان در ایران همه این بحث‌ها خفه شد. در نتیجه با توجه به اینکه جمهوری اسلامی تلاش فراوانی کرد تا برنامه هسته‌ای را یک برنامه ملی نشان دهد، اما با امنیتی کردن مسئله هسته‌ای، اعتماد عمومی را از بین برد و حال دیگر کسی باور ندارد که این یک برنامه ملی است.
▪️ نقشه اینتراکتیو تاسیسات و سایت‌های هسته‌ای ایران
در حال حاضر ایران دارای ۱۳ سایت، تاسیسات و مراکز پژوهشی هسته‌ای در سراسر کشور است. این مراکز و تأسیسات هسته‌ای شامل معادن اورانیوم و فرآوری سوخت هسته‌ای، کارخانه‌های غنی‌سازی اورانیوم، نیروگاه تولید انرژی و تولید آب سنگین و مراکز تحقیقات اتمی می‌شود.
در همین زمینه:
- از نطنز باستانی تا نطنز هسته‌ای
- پشت پرده رنگین نیروگاه‌های اتمی
- به سوی یک پیمان ملی ضد هسته‌ای
- آیا برنامه هسته‌ای ایران یک «برنامه ملی» است؟ ــ گفت‌وگو با فرج سرکوهی
- چرا ایران نیازی به غنی سازی و ساخت رآکتور آب سنگین ندارد؟ – گفت‌وگو با مهران مصطفوی
باید درحقیقت بدنبال حقایقی گشت که چه نیرو وچه نیروهای خارجی باعث شد ندآخوندهای تک تومانی وروضه خوان تمام بی مصرف با کتوب مفاتیح وداستان های مردم گول زنانه اسلام بدنبال غنی کردن اوارنیوم و بمب اتم سازی برآیند که میلیاردها دلار را به هرشکلی برقلدرنمابودنشان به انها بپردازند وهمچنان آنها را دراین تخیل نگاه دارند قدرت اتمی شدن یعنی اسلام اتمی و ابرقدرت ها حتما” ازاتم خانه تان وحشت وترس برانها حاکم شده و درنتیجه می توانید تهدید کنید وباج بگیرید!! نه امریکا ونه روسیه ونه اروپا ونه چین که قدرت اتمی دارند اجازه نخواهند داد رقیب دیگری درجهان برای انها کسب تکلیف کند ..فقط اجازه دادن که کلان میلیاردها دلار هزینه کنند و دراخر هرانچه که بافتند پنبه خواهند کرد – روسیه وچین وحتی ترکیه ازتحریم های اتمی و ضمیمه های آن ایران بشدت تمام سود برده و می برند …بله موزی هیولائی گران قیمت زیر پای عبابردوشان انداختند که حالا به لیزخوردشان به هرشکل وفرمی منجرشده است که برای رهائی ازآن واردار شدند که قراردهای ننگ اور را با چین وروسیه را عملی کنند وهرچند ازترس مردم جرات گفتن تصویب این قرارداد ها را ندارند ولی این قراردادها عملی شده است و تا بعداز نتیجه انتخابات ریاست جمهوری امریکا تقدیم مردم محترم خواهد شد ..
حقیقتگو / 20 July 2020
وزیر نفت می‌گوید که در حال حاضر «هیچ کشور خارجی حاضر به قرارداد با ما در هیچ موضوعی نیست و قراردادهای موجود را نیز ادامه نمی‌دهند».
نامدار زنگنه درباره سرنوشت قرارداد میدان گازی فرزاد با هندی‌ها گفت: قرارداد توسعه میدان فرزاد با هندی‌ها نخواهد بود و با شرکت‌های داخلی است.
او همچنین درباره «شکایت» از شرکت «سی‌ان‌پی‌سی» چین که قرارداد توسعه میدان آزادگان شمالی را امضاء کرده است گفته که «جلساتی برگزار شده و در قسمت‌هایی تفاهم صورت گرفته اما در کل روابط ما با چین خوب و بدون تنش است!».
شرکت سی‌ان‌پی‌سی سال ۱۳۸۸ قرارداد توسعه میدان آزادگان راامضا کرد و در سال ۱۳۹۵ فاز اول آن را با تولید روزانه ۷۵ هزار بشکه راه‌اندازی کرد، اما تاکنون از توسعه فاز دوم برای دو برابر کردن ظرفیت تولید این میدان سر باز زده است!.
زنگنه درباره فعالیت «زاروبژنفت» روسیه در ایران گفت: «نه ما و نه آنها تمایل دارند که چیزی در این خصوص گفته شود!?».
این شرکت روسی چهار سال پیش قرارداد توسعه میدان پایدار غرب و آبان را با تصاحب ۸۰ درصد !! از سهم پروژه امضا کرد، اما هنوز هیچ اقدامی در این زمینه انجام نداده است.
Pouya Bakhtiari / 21 July 2020