زلزله در فیروزکوه و نزدیک به گسل مشا بار دیگر نگرانیها را درباره احتمال وقوع زلزله ویرانگر در تهران برانگیخته است. علی بیتاللهی، رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اعلام کرد این زلزله در گسل شرق استان تهران رخ داده و نمیتواند پیشلرزهای برای وقوع زلزله در تهران باشد، اما این مسئله قطعی نیست.
یکشنبه ۲۲ تیر زلزلهای با قدرت ۴ ریشتری در ۲۰ کیلومتری جنوب غرب شهر فیروزکوه و در عمق ۸ کیلومتری رخ داد که ۴ پسلرزه بین ۳,۶ تا ۲,۵ ریشتری را بهدنبال داشت.
پس از وقوع این زلزله منصور درجاتی مدیرکل بحران استانداری تهران از آماده باش در فیروزکوه خبر داد و گفت که «ممکن است این زمین لرزهها، مقدمه زلزله بزرگی باشد». او تعداد زمینلرزهها را ۱۸ اعلام کرد و گفت این پسلرزهها خسارتی به همراه نداشتهاند.
ساعاتی بعدعلی بیتاللهی، رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در مصاحبه با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) مکان این «خوشه لرزهای» را ۱۰ کیلومتری گسل مُشا (مشاء) اعلام کرد و گفت: احتمالا شاخه شمال غربی گسل «شمال سمنان»، گسل مسبب زلزلههای امروز فیروزکوه باشد.
او گفته: «امتداد گسلهای احتمالی، مسبب زلزله است و به نظر میرسد گسل مسبب این زلزلهها بیشتر به سمت شرق استان تهران و شمال غرب استان سمنان امتداد داشته باشد».
بیتاللهی زمینلرزههای روز گذشته را جزو «فعالیتهای لرزهای گستره و طبیعی منطقه» خوانده که به زعم او در ۳ سال گذشته بارها این منطقه را با قدرت ۴ ریشتری لرزاندهاند. او احتمال پیشلرزه بودن این زلزلهها و وقوع زلزله بزرگ در تهران یا نزدیکی آن را «بسیار پایین» دانسته اما گفته «نمیشود در این باره با قطعیت صحبت کرد».
آیا زلزله در گسل مشا تهران را در معرض خطر قرار میدهد؟
رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی مخاطرات وقوع این زلزلهها را برای محدوده شرقی استان تهران رد نکرده است. محدودهای که در جنوب فیروزکوه و در شعاع اطراف زلزلههای روز یکشنبه قرار دارد و به گفته بیتاللهی حدود ۲۱۰ آبادی و ۸ شهر با جمعیت کلی نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر، از جمله فیروز کوه، ارجمند، کیلان و آبسرد را شامل میشود.
علی بیتاللهی همچنین تایید کرده است که نزدیک به ۱۵ هزار «واحد مسکونی فاقد اسکلت» در شعاع ۵۰ کیلومتری اطراف مرکز زلزله قرار دارند که احتمالا جمعیتی در حدود ۴۵۰ هزار نفر را در خود جای دادهاند.
گسل مُشا که از کلاک در کرج شروع شده و به فشم در تهران ختم میشود از گسلهای مهم در زلزلهشناسی استان تهران است و فعال شدنش میتواند زنگ خطری برای تمام شهروندان ساکن اطراف این گسل باشد.
متوسط تراکم جمعیت در استان تهران به ۱۰۰۰ نفر در هر کیلومتر مربع، یعنی ۲۰ برابر متوسط تراکم جمعیت در کشور(۵۰ نفر در هر کیلومتر مربع) میرسد. برهمین اساس گسل مشا در باندی به پهنای حدود ۱۰ کیلومتر از پیرامون خود، جمعیتی بالغ بر ۵۰۰ هزار نفر را تنها در استان تهران و در شهرستانهای فیروزکوه، دماوند، پردیس و شمیرانات در معرض خطر دارد.
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله ۱۲ خرداد اعلام کرده بود پس از زلزله اردیبهشت سال جاری در تهران که به خاطر فعالیت گسل مشاء رخ داد، تاکنون منطقه دماوند در صدر اخبار لرزهخیزی در ایران بوده و ریسک زلزله در آن بیشتر از هر جای دیگر ایران است. او گفته مسئولان استان تهران بدون داشتن شناخت درباره پیامدهای زلزله و با بیتوجهی به پیشبینیهای وقوع زلزله در این منطقه، به اتفاقات خوشی مانند آنکه «انشاءالله خبری نخواهد شد» دلخوش کردهاند.