سرپرست مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر اعلام کرد که سطح تراز آب دریای خزر با «افت شدید» روبه‌رو شده است. افزایش دما، کاهش بارش‌ها و کاهش ورودی سایر رودخانه‌های اصلی از جمله عوامل افت سطح تراز آب دریای خزر عنوان شده است.

دریاچه خزر ـ عکس از آرشیو

معصومه بنی‌هاشمی، سرپرست مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر، مؤسسه تحقیقات آب وزارت نیرو، جمعه ۱۳ تیر گفت: «سطح تراز آب دریای خزر با افت شدید روبه‌رو شده که کاهش ورودی رود ولگا و افزایش دما از مهم‌ترین عوامل این کاهش است.»

به‌گفته بنی‌هاشمی، روند کاهشی سطح تراز آب دریای خزر از سال ۱۳۷۴ آغاز و در دوره اخیر با شدت بیشتری همراه شده است.

رسانه‌های ایران در سال‌های اخیر بارها از برداشت‌های زیاد روسیه از رودخانه ولگا به‌عنوان اصلی‌ترین تأمین‌کننده آب خزر نوشته بودند. رودخانه ولگا ۷۵ درصد آب خزر را تأمین می‌کند، و برداشت‌های زیاد و سدسازی‌ها روی این رودخانه برای مصارف شرب و کشاورزی، در کاهش آب خزر ‌تأثیر داشته است.

کاهش قابل ملاحظه آبدهی رودخانه ولگا در سال ۲۰۱۹ (۲۰۵ میلیارد مترمکعب) نسبت به میانگین بلندمدت این رودخانه (۲۴۰ میلیارد مترمکعب) در کاهش تراز آب دریای خزر تأثیرگذار بوده است.

میزان آبدهی ولگا در سال ۲۰۲۰ نیز طبق پیش‌بینی مؤسسه آب‌شناسی و هواشناسی روسیه، کمتر از حد طبیعی خواهد بود.

بنی‌هاشمی همچنین کاهش سطح تراز آب دریای خزر در دوره اخیر را به کاهش ورودی سایر رودخانه‌های اصلی و کاهش بارش‌ها نیز مرتبط دانست اما وقوع پدیده تغییرات اقلیمی و افزایش دما را اصلی‌ترین عامل خواند.

مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر در هشت تیرماه جاری اعلام کرد که میانگین تراز آب دریای خزر در نیمه اول سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۱۵ سانتی‌متر و در مقایسه با دو سال گذشته، ۲۴ سانتیمتر کاهش داشته است.

همچنین بررسی تغییرات تراز آب دریای خزر در این فصل نسبت به تابستان ۹۸، کاهش ۲۶ سانتیمتری سطح آب را نشان می‌دهد.

بنی‌هاشمی درباره آینده دریای خزر گفت: «پیش‌بینی‌ها بیانگر آن است که در آینده نزدیک افزایش دمای بیشتری در منطقه خواهیم داشت که روند کاهش سطح تراز آب را سرعت بیشتری خواهد داد.»

به‌گفته این مقام مسئول، کاهش سطح تراز آب خزر، منجر به همکاری کشورهای حاشیه این دریا برای چاره‌اندیشی در باره آن شده است.

مسعود شفیعی، رئیس سازمان نقشه‌برداری ایران، پیش از این در ۲۵ شهریور ۱۳۹۷ اعلام کرده بود که در یک دهه گذشته یک متر از سطح آب خزر کاسته شده است و کاهش آب خزر به اندازه ۳۸۰ کیلومترمربع یعنی معادل ۱۲ دریاچه ارومیه در زمان پرآبی آن است.

مسئولان مؤسسه تحقیقات آب وزارت نیرو در حالی نسبت به کاهش شدید سطح تراز آب دریای خزر هشدار می‌دهند که در یک دهه گذشته طرح انتقال ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب این دریا به مناطق کویری ایران بارها مطرح شده است.

یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها از طرح انتقال آب خزر، پیامدهای آن برای بزرگ‌ترین دریاچه جهان است. موافقان طرح برداشت این مقدار آب از خزر را خطرناک نمی‌دانند، اما مخالفان با توجه به بسته ‌بودن این دریاچه و گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی نسبت به آینده آن هشدار می‌دهند.

بیشتر بخوانید: