همهگیری ویروس جدید کرونا در ایران آمار شوم جدیدی برجای گذاشت: بیش از ۱۰ هزار تن بر اثر ابتلاء به کووید۱۹ جانشان را از دست دادند. دولت حسن روحانی علیرغم افزایش دوباره موارد ابتلاء به کرونا، محدودیتهای تازهای وضع نکرده است. مسأله مهم دیگر، انجام تست کرونا است که میتواند به پیشگیری از شیوع بیشتر و تشخیص روند شیوع و در نتیجه، نجات جان انسانها کمک کند. ایران از این نظر در چه جایگاهی است؟
سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت پنجشنبه ۵ تیر اعلام کرد که مجموع جانباختگان بیماری کووید۱۹ به ۱۰ هزار و ۱۳۰ تن رسیده است.
به گفته لاری، مجموع بیماران کرونا در ایران به ۲۱۵ هزار و ۹۶ تن رسیده است.
آمار ایران از جهات مختلفی شفاف نیست، اما بزرگترین عدم شفافیت در مسأله تست است. آیا شمار موارد تأییدشده از آزمایش بر افراد مشکوک حاصلشده یا از آزمایش روی نمونههای گرفتهشده؟ از میزان تستهای گرفتهشده چه درصدی مثبت است و چه درصدی منفی؟
سازمان بهداشت جهانی توصیه کرده است که میزان انجام تست باید در حدی باشد که نرخ مثبتشدن آن زیر ۵ درصد قرار بگیرد. اگر میزان مثبتبودن تستها بیش از این باشد، یعنی تنها افراد بیمار یا بسیار بیمار تست میشوند. اما کرونا در بسیاری از موارد سمپتوم خاصی ندارد و برای تشخیص گستره شیوع آن باید تست از افراد بسیار بیشتری گرفته شود.
در واقع سازمان بهداشت جهانی از ماه مارس به تمام کشورها اعلام کرد که برای مقابله با کرونا یک کار کلیدی است: «تست، تست، تست». کشورهای زیادی از این توصیه پیروی کردند. انجام گسترده تست باعث تشخیص افراد مبتلاء میشود و با ایزولهکردن آنها، میتوان از شیوع گسترده بیماری جلوگیری کرد.
ایران به طور خاص به عنوان یکی از مرکزهای شیوع کرونا به عنوان نمونهای ذکر میشود که تجهیزات کافی برای انجام تست نداشته است. به گفته سخنگوی وزارت بهداشت، ایران تا کنون اندکی بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تست کرونا انجام داده است. به عبارت دیگر، ایران به ازای هر یک میلیون تن از جمعیت ۸۳ میلیونی خود، حدود ۱۸ هزار تست گرفته است. این آمار ایران را از نظر تست کرونا در مقایسه با دیگر کشورها در چه ردهای قرار میدهد؟
در میان کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا، اپیدمی کرونا در ایران از همه وخیمتر است اما وضعیت انجام تست در آن خوب نیست. با این حال، همانطور که از آمار زیر مشخص است، انجام تست در کشورهای جنگزده و کمدرآمدی همچون افغانستان، عراق، یمن، سوریه، تاجیکستان، پاکستان و سرزمینهای فلسطینی نیز وضعیت خوبی ندارد. به همین خاطر، آمار درستی نیز از این مناطق در دست نیست.
در نهایت، در میان تمام این کشورها، ایران با ۱۰ هزار قربانی بیشترین خسارت جانی را در بحران کرونا متحمل شده اما کماکان از قابلیت انجام تست فراگیر برخوردار نیست.
بر اساس نمودارهای بالا و جدول زیر، مشخص است که وضعیت انجام تست در ایران با بالاترین شمار مرگ، تنها از کشورهای بحرانزدهای همچون عراق، یمن، پاکستان، تاجیکستان، افغانستان، سوریه، مصر، سرزمینهای فلسطینی و لبنان در میان کشورهای منطقه بهتر است.
تهران تحریمهای آمریکا را یکی از دلایل عدم دسترسی به کیتهای کافی برای تست کرونا ذکر میکند.