با ادامه تحریم‌ها و شیوع کرونا وضعیت اقتصادی ایران وخیم‌تر شده است. رئیس سازمان برنامه و بودجه می‌گوید درآمد نفتی و گازی، از ۱۱۹ میلیارد دلار به ۸,۹ میلیارد دلار رسیده است. رئیس بانک مرکزی این رقم را بیشتر می‌داند اما می‌گوید اجازه دسترسی به ارزهای خود را نداریم. رئیس مجلس می‌گوید ممکن است بیش از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه داشته باشیم. در چنین شرایطی مسئولان امور اقتصادی می‌خواهند برای جبران کسری بودجه از یک سو مالیات‌ها را افزایش دهند و از سوی دیگر هزینه‌ها را کاهش دهند. آنها می‌گویند باید از اقتصاد نفتی خارج شد اما راهکار مشخصی برای خروج از اقتصاد نفتی ندارند.
سه‌شنبه ۱۳ خرداد به‌منظور بررسی شاخص‌های کلان اقتصادی کشور، مسئولان امور اقتصادی در مجلس حضور یافتند و توضیحاتی درباره وضعیت اقتصادی ارائه دادند. آنها تلاش کردند تا نشان دهند وضعیت اقتصادی در کنترل دولت است اما آمارهای رسمی که در لابه‌لای سخنان خود اعلام کردند نشان می‌داد که اوضاع خوب نیست.
محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه در مجلس گفت: «صادرات نفت و گاز و درآمد آن از ۱۱۹ میلیارد دلار در آغاز دهه ۹۰ به ۸,۹ میلیارد دلار رسیده و این‌که در سال جاری به چه عددی می‌رسد در جلسه غیرعلنی و غیررسمی عرض می‌کنم. اما همت ما این است که نفت را از اقتصاد کنار بگذاریم و برنامه‌های کشور را بدون نفت اداره کنیم.»
کنار گذاشتن نفت از اقتصاد کشور از جمله شعارهایی است که پس از تحریم‌های اخیر آمریکا علیه ایران بارها تکرار شده و تاکنون در حد شعار باقی مانده است.
نوبخت می‌گوید در سال گذشته ۱۲ درصد سهم نفت و سایر دارایی‌های سرمایه‌ای از کل درآمد بود و واگذاری دارایی‌های مالی که عمدتاً اوراق مالی، سهام و صندوق است ۳۸ درصد بود. او عمده منابع درآمدهای دولت را از مالیات و گمرک دانست و گفت «باید سهم مالیات را در منابع افزایش و سهم نفت را تقلیل داد».
او در این‌باره افزود: «مالیات از ۲۷,۶ درصد در سال ۱۳۹۶ به ۳۲ درصد رسید و البته هنوز با وضع مطلوب فاصله داریم و سهم نفت هم در بودجه تقلیل پیدا کرد، مصارف هم از ۴۴۸ هزار به ۴۴۱ هزار میلیارد تومان رسید و ۷۰۰۰ میلیارد تومان از مصوبه بودجه را به جهت عدم تحقق منابع نتوانستیم پرداخت کنیم.»
نوبخت به این موضوع اشاره‌ای نکرد که کاهش سهم نفت در بودجه که مسئولان جمهوری اسلامی همواره از آن سخن می‌گویند نه اقدامی اختیاری که از روی اجبار بوده است. پیش از تحریم‌ها ایران روزانه ۲,۵ میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد و پس از عربستان سعودی، عراق و امارت متحده عربی چهارمین صادرکننده بزرگ اوپک و سومین تولیدکننده بزرگ این سازمان بعد از عربستان سعودی و عراق بود. براساس آمارهای بین‌المللی، صادرات نفتی ایران از ۱,۵ میلیون بشکه در روز طی دو ماهه ابتدایی سال گذشته میلادی به زیر ۲۰۰ هزار بشکه در مدت مشابه سال جاری رسیده که نیمی از آن به چین و نیمی دیگر به سوریه صادر شده است.
دولت حسن روحانی در بودجه سال جاری خود، برای صادرات یک میلیون بشکه نفت خام در روز و قیمت فروش هر بشکه ۵۰ دلار حساب باز کرده بود اما در شرایط کنونی نه حجم صادرات نزدیک به ارقام پیش‌بینی‌شده در بودجه است و نه قیمت فروش کنونی آن.
نوبخت گفت: «در سال ۱۳۹۹، ۱۰ درصد بودجه به نفت وابسته است که ما باید همین را هم کنار بگذاریم تا دشمن طمع نکند. آن هم در شرایطی که تحریم و هم تبعات کرونا را داریم و تقاضایی در دنیا نیست. (…) در سال جاری حداقل باید ۲۲ هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی شود. طبیعتاً به‌خاطر شرایطی که در آن قرار گرفته‌ایم و با وضعیت منابع نمی‌توانیم اعتباراتی که برای دستگاه‌ها پیش‌بینی شده را عیناً پرداخت کنیم و از سویی اعتبار جاهایی مانند آموزش و پرورش را هم کاهش دهیم. (…) درآمدهای مالیاتی در شرایط رکود با مشکل مواجه است. اداره کشور در چنین شرایطی بسیار دشوار است. ما باید شرایط را مدیریت کنیم و پرداخت حقوق و دستمزدها را هم به تأخیر نیندازیم.»
او از مجلس خواست تا در این زمینه‌ها به دولت کمک کند.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس یازدهم نیز در این نشست با بیان این‌که «مجلس و دولت باید دست به دست هم دهند» و کشور را «در درآمد و هزینه بدون نفت اداره کنند»، بر این که «دولت باید مسیر اصلاح ساختار بودجه را شروع کند» تأکید کرد و گفت: «مثلاً در بودجه سال ۹۹، بحث این است که ممکن است بیش از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه داشته باشیم، چه‌طور از این رهایی پیدا کنیم؟»
پیش از این، کسری بودجه ۱۳۹۹ در ایران ۱۰۰ هزار میلیارد تومان اعلام شده بود اما محمد قاسمی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز در اواخر فروردین‌ماه سال جاری کسری بودجه را رقمی حدود ۱۵۰ هزار میلیارد تومان برآورد کرده بود.
در همین حال عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در نشست مجلس آمار متفاوتی ارائه داد. او صادرات نفتی در سال ۹۰ را ۱۰۷ میلیارد دلار اعلام کرد که به‌گفته او در سال ۹۸ به ۲۰ درصد این رقم کاهش یافت. همچنین «واردات کشور در سال ۹۰ معادل ۷۸ میلیارد دلار بود و این رقم در سال گذشته به ۴۲ میلیارد دلار رسید».
او تحریم‌های دو سال اخیر آمریکا علیه ایران را «بی‌سابقه و هوشمندانه» خواند اما گفت آمریکا به هدف خود که فروپاشی اقتصاد کشور بود نرسیده است.
رئیس بانک مرکزی درباره مشکلات ارزی گفت: «مشکل ارزی نداریم و ذخایر ارزی بانک مرکزی در حد کفایت و بسیار خوب است و مشکل ما این است که اجازه دسترسی به ارزها نداریم. (…) سال گذشته هیچ مشکلی در تأمین کالای اساسی و دارو نداشتیم و ۴,۵ میلیارد دلار دارو وارد کردیم.»
مشکلات عمده اقتصادی ایران اغلب ناشی از کاهش فاحش درآمدها، ادامه بحران تولید و صادرات نفت خام و فراورده‌های پالایشگاهی و همچنین فساد مالی گسترده است. در چنین شرایطی سرمایه‌گذاری نیز صورت نمی‌گیرد و چرخ اقتصاد نمی‌گردد. در کنار اینها دولت جمهوری اسلامی می‌خواهد با خصوصی‌سازی‌ها و شرکت دادن صندوق سرمایه‌گذاری‌ها در بازار بورس نقدینگی در دست مردم را برای جبران کسری بودجه جذب کند.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش اخیر خود نسبت به کسری بودجه دولت در سال ۹۹ هشدار داد و این مسئله را «بسیار جدی» خواند و گفت اگر در این‌باره تصمیمات مناسبی گرفته نشود آثار اقتصادی بدی به‌همراه خواهد داشت.
این مرکز ۱۹ فروردین‌ماه سال جاری نیز در گزارشی درباره افزایش بیکاری و احتمال بروز ناآرامی‌های اجتماعی در کشور هشدار داده بود.
بیشتر بخوانید:
جناب نوبخت بس کنید به اشک تمساح ریختن ها و نداریم ها آنهم فقط برای مردم …که بنابه حقیقت بزودی برای مردم درخشان خواهد شد صبط اندوخته های بانکی شان برای پرکردن خزینه دولت خواهد بود و آنهم دولتی ک رئیسش که همان آخوند روحانی باشد بنابه گفته علنی اش فقط دریک مورد ازصدها مورد دیگر35میلیاردلار را به عراق وسوریه اختصاص داد وهمچنان هم میدهد و یک موردش گم شدن رقم 8و4میلیارددلاری بوده است ومورد دومش اختصاص دادن یک میلیاردیورو تحت عنوان حمایت ازسازمان بهداشت بوده است که مقامات سازمان بهداشت انگشت به دهان حیران مانده اند کجا رفت یک میلیاردیورو ؟ بعد ازتوافق اتمی و برداشتن تحریم ها علاوه بر150میلیارد دلار که روانه گنیجینه خامنه ای شد کلان مقدارنفت دلاری صادرکردید وفروختید وپولهایش مفقود الصرشدند و همچنین دریافت 13تن شمش طلا ازکشورسوئیس …اقازاده ها ومقامات حکومتی و پاسداران بیش از پنچ میلیارددلار روانه ترکیه کرده اند و صاحبان خانه ها و آپارتمان ها ومستقلات درترکیه شدند که ازدرامد گردشگری توریست های خارجی درترکیه سهم بسزائی شاملشان شده است ..اینها این دلارها ازکجا آوردوه اند؟ مردم نمی دانند که سرمایه گذاری کلان حکومت اخوندی که همزمان شعاراقتصادمقاومتی و دشمن دشمن سرداده ومیدها همزمان دراروپا درصنایع و هتل و اپارتمان سازی وغیره کلان مقدارسرمایه گذاری کرده وثروت بهم زده است وتنها دراروپا نبوده است بلکه درچین وروسیه هم کلان مقدارسرمایه گذاری شده است …بهمین دلیل هم سپاه و خامنه ای وشرکاء فوق تصورمیلیادرهای دلاری ویوروئی هستند و ازتحریم ها که گریبانگیرمردم شده است درحقیقت محض وحشتی ندارند وهمچنان برطبل تحریم ها و آنهم برای زجروفقردادن مردم می کوبند- ..بس کن جناب نوبخت به اشک ریختن تمساح وارانه …..این حکومت تمام فاشیست وضدمردمی بنابه به خصلت امپریالیست وارانه اش چهل سال دروغ گفته است …ماهواره به فضافرستان بادبدک به هوا کردن نیست پول برای این عمل موجود بوده است ؟ این نداریم ها درست شباهت به کارفرمایان فرای تصورثروتمند دارد که درجمع کارگران که حقوق شان را نمی خواهد بپردازد محترمانه می گوید وضع اقتصادی را مشاهده کنید و پولی نداریم …
حقیقتگو / 02 June 2020
فروپاشی اقتصاد ایران به روایت آمار رسمی مرکز پژوهش های مجلس
▪️محمد قاسمی سرپرست مرکز پژوهش‌های مجلس گفته:
▪️نرخ رشد اقتصادی هدف برنامه های پنجم و ششم توسعه 8 درصد تعیین شده است متوسط رشد اقتصادی کشور از سال 1391 تا 1398 نزدیک به صفر درصد بوده است و طی این سال ها بین منفی 8.3 تا مثبت 14 درصد در نوسان بوده است
▪️انباشت سرمایه در بخش نفت و گاز، صنعت، معدن، ساختمان و ارتباطات از سال 1391 به بعد منفی شده است، به گونه‌ای که در 7 سال 1390 تا 1396، به طور متوسط سالانه حدود 2/2 درصد از میزان سرمایه انباشته شده در این بخش‌ها کاسته شده، این درحالیست که رشد سالانه این بخش‌ها برای 7 سال قبل از 90 به طور متوسط حدود 3/5 درصد بوده است
▪️نرخ تورم در ایران جزو بالاترین نرخ‌ها در دنیا است. ترکیب کم رشدی و تورم بالا موجب شده است که درآمد سرانه حقیقی نسبت به سال 1390 حدود یک سوم کاهش یابد
▪️قدرت خرید هر فرد ایرانی نسبت به سال 1390 حدود یک سوم کاهش یافته است که با توجه به سهم بالاتر خوراکی ها در سبد هزینه خانوارهای فقیرتر، نرخ تورم بالاتر خوراکی ها و آشامیدنی ها در سال های اخیر بیانگر بدتر شدن وضعیت معیشتی خانوارهای با درآمد پایین تر نسبت به سایر خانوارها می باشد.
▪️از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸، سه میلیون نفر به تعداد شاغلان اضافه شده که آنها عمدتا خرده‌فروش، عمده‌فروش و در حوزه حمل و نقل و تعمیرات و غیره بودند و آنچنان معنای بنگاه اقتصادی نمی‌دهند. به همین دلیل علی‌رغم ایجاد این سطح از اشتغال همچنان نرخ بیکاری بالاست و یکسان هم در استان‌ها نیست. نرخ بیکاری در استانی هشت درصد و استان دیگر ۱۹ درصد است.
▪️با کاهش منابع حاصل از فروش شرکت های دولتی جبران کسری بودجه از طریق استقراض از صندوق توسعه ملی و انتشار اوراق صورت گرفته است
▪️بخشی از کسری بودجه دولت از منابع غیرپایدار همچون درآمدهای نفتی، فروش سهام شرکت‌های دولتی و انواع اوراق تعهدزا در حال تامین مالی است.
▪️دولت در کنار افزایش هزینه‌هایش بزگترین بدهکار است. بدهی دولت حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان بوده و بدهی شرکت‌های دولتی ۵۲۵ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. این در حالی است که انواع دارایی‌های دولت حدود ۷۰۰۰ میلیارد تومان است که عمده این دارایی‌ها نامولد بوده و دولت مجبور است بدهی‌هایش را از طریق انتشار اوراق پرداخت کند
▪️دولت با کسری حداقل ۱۸۵ هزار میلیارد تومانی در سال ۱۳۹۹ روبرو خواهد بود.
پایه پولی و نقدینگی در حال افزایش است و طی هشت سال نقدینگی کشور ۶.۴ برابر شده است. وضعیت نامناسب نظام بانکی و افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی موتور اصلی خلق نقدینگی است.
▪️دولت‌های یازدهم و دوازدهم در هدف خود برای خروج غیرتورمی از رکود شکست خورده اند و دلیل اصلی آن هم وضعیت نظام بانکی است
▪️بازارهای مالی نیز چالش‌های عدیه ای وجود دارد. عدم اصلاح نظام بانکی از نظر رسیدگی به بانک‌های ناسالم، نابسامانی در رشد نقدینگی و به تعویق افتادن اصلاح قوانین بانکداری از چالش های مهم بازارهای مالی است
▪️تعداد کشورهایی که 80 درصد درآمد صادراتی ایران را تامین می‌کرده‌اند از 23 کشور در سال 1380 به 9 کشور در سال 1397، رسیده است
@ordoyekar
فروپاشی اقتصاد ایران به روایت آمار رسمی مرکز پژوهش های مجلس / 02 June 2020
امروز سه شنبه سیزدهم خرداد ماه جواد کریمی قدوسی نمایندۀ مشهد در نشست مجلس، حسن روحانی را متهم کرد که بیش از ٣٦ میلیارد دلار ارز خزانۀ کشور و ٨٠ تن طلا را به سلمانیه منتقل کرد و در اختیار قاچاقچیان مواد مخدر، ارز و طلا گذاشت.
در سخنان خود، جواد کریمی قدوسی با اشاره به بررسی افزایش بهای نفت در سال ٩٦ در کمیسیون امنیت ملی با حضور رئیس وقت بانک مرکزی، وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه و وزارت اقتصاد، گفت :
“فایل صوتی و تصویری این جلسه موجود است” و در این جلسه به صراحت اعلام شده که “طی سه سال با دستور آقای روحانی ٣٦ میلیارد و ١٠٠ میلیون دلار ارز خزانه به بازار وارد شد و در اختیار سه باند قاچاق ارز، کالا و مواد مخدر قرار گرفت و به سلیمانیه عراق رفت.” کریمی قدوسی سپس افزوده است که علاوه بر این مبلغ “٨٠ تن طلا از ایران به این منطقه اعزام [ارسال] شد.”
در نشست امروز مجلس ، رئیس کل بانک مرکزی، ناصر همتی، اعتراف کرد که تنها در پانزده سال گذشته ٢٨٠ میلیارد دلار ارز دولتی به اسم کنترل بهای ارز و نرخ تورم از کشور خارج و به کام رانت جویان تمام شده است.
نمایندۀ مشهد در سخنان امروزش فروش اموال عمومی و کارخانه های دولتی در بورس را از نمونه های همین اقدام های دولت حسن روحانی خواند و سسپس خطاب به رئیس جمهوری گفت : “این روزها در بورس را باز کرده اید و دارایی های کشور را حراج می کنید بدون آنکه برنامه داشته باشید.” وی گفت فروش سهام مؤسسات دولتی “همان سفته بازی ها در بازار ارز، طلا و خودرو [است که] به بازار بورس انتقال یافته است.”
کریمی قدوسی سپس افزایش بهای دلار به هجده هزار تومان را که به گفتۀ او در نتیجۀ خروج آمریکا از برجام به وقوع پیوسته “از دستاوردهای محمد باقر نوبخت و رئیس وقت بانک مرکزی” خواند. قدوسی حتا تلویحاً حسن روحانی را متهم کرد که عمداً با افزایش بهای بنزین اعتراض های آبان ماه گذشته را برانگیخت، هر چند افزایش سیصد درصدی بهای بنزین تصمیم مشترک سران سه قوه بوده که به موافقت رهبر ، علی خامنه ای، صورت گرفت. با این حال، جواد کریمی قدوسی در نشست امروز مجلس گفت : “نقطۀ تاریک عملیات دولت فتنۀ بنزینی” است. کریمی قدوسی سپس خطاب به نمایندگان مجلس یازدهم گفت : “باید از دولت تعهد بگیرید که امسال، امثال فتنۀ بنزینی ایجاد نکند.”
کریمی قدوسی از حسن روحانی به عنوان قهرمان برانگیختن شورش و اعتراض در جامعه یاد کرد. او گفت : “آقای روحانی قهرمان در برانگیختگی مردم [است] که مصداق آن را در سال ٩٦ و ٩٨ با سقوط پول ملی و با آن تعداد کشته دیدیم.” او دولت روحانی را دولت بی برنامه خواند و گفت : “هشت سال از دولت یازدهم گذشته نتوانستید اصلاح نظام بانکی را به لایحه ای تبدیل کنید […] کنترل بازار از وظایف حاکمیت است، قیمت ارزاق عمومی باید کنترل شود، واگذاری ها در دولت یازدهم و دوازدهم پُر از ابهام است.”
@aryentvfarsi
جواد کریمی قدوسی , روحانی را متهم کرد / 02 June 2020