در استان سیستان و بلوچستان به گفته وزارت ارتباطات، تنها حدود ۴۰ درصد از روستاییان به اینترنت دسترسی ندارند و آموزش مجازی از طریق شبکه شاد به مشکلات زیادی برخورده است. ترک تحصیل برخی از دانش‌آموزان یکی از این مشکلات است.
وزارت آموزش و پرورش پس از تعطیلی مدارس به دلیل شیوع کرونا مراکز آموزشی کشور را به آموزش آنلاین یا مجازی دعوت کرده و اپلیکیشن «شاد» به عنوان برنامه‌ای ویژه برای گوشی‌های هوشمند از سوی این وزارتخانه ارائه شده است..تمام خانواده‌ها ملزم شده‌اند این برنامه را نصب کنند. مشکلات خانواده‌ها در استفاده از این برنامه به دلیل سرعت کم اینترنت سراسری است، اما استان‌های محروم با طیف گسترده‌تری از مشکلات روبه‌رو هستند.
استان سیستان و بلوچستان به عنوان یکی از محروم‌ترین استان‌های کشور از جمله مناقی است که دانش‌آموزانش با خطر ترک تحصیل و محرومیت دائمی از آموزش روبه‌رو هستند. عبید ملک رئیسی، معلم نقطه مرزی در حوالی مروده آموزش آنلاین در روستاهای این استان را شوخی می‌داند:
«استان سیستان و بلوچستان حدود دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر جمعیت دارد که از این تعداد بالای ۵۲ درصد، یعنی بیش از نیمی از مردم، روستانشین هستند. در بخش اعظم این روستاها، به ویژه آنهایی که در جنوب استان واقع شده‌اند، اصلاً آنتن‌دهی وجود ندارد، چه رسد به اینکه اینترنتی باشد.»
او در گفت‌وگویی با اعتماد آنلاین، از بدقولی درباره توزیع لوح‌های فشرده آموزشی هم گله‌مند است:
«مدیرکل استان همین چند هفته پیش خودش اعلام کرد که حدود ۴۰ درصد از روستاهای ما به اینترنت دسترسی ندارند. به همین دلیل هم تصمیم گرفتند پک آموزشی‌ای را که حاوی لوح‌های فشرده تدریس بود در اختیار دانش‌آموزان بگذارند. اول اینکه حداقل من در محدوده فعالیتم هیچ اثری از این سی‌دی‌ها ندیدم. از طرف دیگر، بر فرض ارائه خوب و کامل این پک‌ها به همه دانش‌آموزان، چرا مسئولان تصور می‌کنند که در خانه این بچه‌ها سیستم نمایشی یا لپ‌تاپی وجود دارد که بتوانند از آن استفاده کنند؟»
این معلم نگران ترک تحصیل دانش‌آموزانش هم هست:
«چند روز پیش یکی از خیرین استان با من تماس گرفت و گفت کمپینی راه‌اندازی کنیم و در آن برای کودکان گوشی‌های دست دوم هوشمند بخریم تا بتوانند از اپلیکیشن شاد استفاده کنند. اما برای این کار هم مشکل داریم چون استفاده از چنین موبایل و برنامه‌ای هم نیازمند آموزش است. در غیاب این برنامه‌ها من خانه به خانه می‌روم و به دانش‌آموزانم درس می‌دهم. اما در همین مدت حدود شش خانواده گفته‌اند که دیگر نروم و تصمیم گرفته‌اند دختر یا پسرشان ترک تحصیل کند. البته که برای دختران بیشتر هم هست. چون در حالت عادی هم این دخترها را بعد از چند کلاس سواد یاد گرفتن به خانه می‌برند تا سوزن‌دوزی یاد بگیرند و بعد هم شوهرشان می‌دهند.»
او معتقد است آموزش آنلاین و مجازی شاید برای شهرنشین‌ها مفید باشد، اما برای بچه‌های روستا هیچ فایده‌ای ندارد:
«آنها عملاً سال تحصیلی را از دست داده‌اند. هر چیزی را که یاد گرفته بودند فراموش کردند. به همین دلیل پایه بعدی رفتن برای آنها کار بیهوده‌ای است و در سال تحصیلی جدید، باید دوباره این سال برایشان تکرار شود. من با خودرو شخصی سعی می‌کنم منزل به منزل دروس را به آنها آموزش دهم، اما مگر چند معلم هستند که بتوانند چنین کاری انجام دهند. مترو و اتوبوس بین شهری هم که اینجا آنچنان وجود ندارد. جاده‌ها و راه‌ها هم اوضاع وخیمی دارند. با این اوضاع حتی معلمی که دلش برای دانش‌آموزش بسوزد هم نمی‌تواند کاری انجام دهد.»
مدیر یکی از مدارس روستایی هم می‌گوید تنها ۲۰ درصد از دانش‌آموزان مدرسه او مشغول تحصیل هستند:
«یکی از مشکلاتی که ما در اینجا با دانش‌آموزان داریم این است که والدین تعداد زیادی از دانش‌آموزان ما بی‌سواد هستند. برای همین وقتی مدرسه تعطیل می‌شود، این والدین نمی‌توانند در درس‌ها به فرزندان‌شان کمک کنند. در مدرسه من ۱۵۰ دانش‌آموز وجود دارد و باید بگویم که آموزش مجازی به هیچ عنوان برای آنها مثمرثمر واقع نشده است. حدود ۲۰ درصد از کل دانش‌آموزان مدرسه برنامه «شاد» را نصب کردند اما تنها سه درصد از آنها فعال هستند، درس‌‌شان را می‌خوانند و به معلم بازخورد می‌دهند. سایرین یا به خاطر مشکلات مربوط به دسترسی نداشتن به اینترنت یا تلفن هوشمند و لپ‌تاپ اصلاً به کلاس‌ها دسترسی ندارند، یا به خاطر کم‌توجهی والدین‌شان پیگیر دروس از راه دور نیستند.»
او می‌گوید قطعاً تعداد ترک تحصیل‌کرده‌ها بیشتر خواهد شد.
معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار در مجلس هم گفته: «اساساً ارائه نسخه‌ای واحد برای تمام کشور کار اشتباهی است. عمده روستاهای استان سیستان و بلوچستان به اینترنت دسترسی ندارند. وضعیت راه‌ها برای تردد مناسب نیست و بعد از سیل هم که اوضاع بدتر شده است. پوشش آنتن تلویزیون هم حتی در برخی از مناطق وجود ندارد. در نتیجه، مطلقاً چیزی که آموزش و پرورش از وضعیت آموزش آنلاین اعلام می‌کند با واقعیت‌های استان ما ارتباطی ندارد.»
نماینده مردم چابهار در مجلس یازدهم فاصله شاخاص‌های توسعه آموزشی سیستان و بلوچستان با سایر استان‌های کشور را نجومی می‌خواند.
سعیدی معتقد است باید تفاوتی میان آزمون پایان سال دانش‌آموزان این استان و بقیه کشور لحاظ شود:
«در حال حاضر درخواست ما این است که یا امتحانات به تعویق بیفتد یا اینکه تا همان بخشی امتحان بگیرند که دانش‌آموزان ما به مدرسه می‌رفتند؛ یعنی تا اسفندماه. چون از زمان آغاز آموزش آنلاین، بخش اعظم کودکان و نوجوانان ما از تحصیل محروم مانده‌اند.»
سید حمایت میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، در تذکری در جلسه علنی روز سه شنبه دوم اردیبهشت ماه، به نارضایتی معلمان، دانش‌آموزان، اولیا و نمایندگان آنها اشاره کرد و گفت:
«نارضایتی آنها نشانه این است که شبکه آموزش شاد مفید نبوده است. باید با تفویض اختیار به مدارس این موضوع اختیاری شود تا معلمان بر اساس امکانات هر مدرسه نوع آموزش و شیوه ارزیابی را انتخاب کنند.»
در چنین شرایطی، مدیرکل دفتر توسعه عدالت آموزشی و آموزش عشایر وزارت آموزش و پرورش کشور از مردم خواسته تا به جای مدرسه‌سازی حالا برای همدلی بیشتر گوشی‌های هوشمند هدیه دهند.
محمدرضا سیفی گفته است:
«بسیاری از دانش‌آموزان عشایری و مناطق محروم پول خرید گوشی هوشمند را ندارند و جزو آن ۱۰ درصدی هستند که نمی‌توانند از شبکه شاد استفاده کنند. از همه مردم می‌خواهیم اگر گوشی هوشمندی در خانه بدون استفاده دارند، آن را به اداره آموزش‌وپرورش منطقه خود بدهند. مناطقی داریم که اینترنت دارند، ولی گوشی برای حضور در کلاس‌های شبکه شاد را ندارند. باید همدلی گسترده شود. در این شرایط شاید دیگر مدرسه ساختن معنایی نداشته باشد و بهتر باشد خیرین مدرسه‌ساز در خرید تجهیزات همراهی کنند.»
پیش‌تر حمیدرضا رخشانی، مدیر کل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان گفته بود با توجه به شرایط و زیرساخت‌هایی که استان سیستان و بلوچستان دارد، ۳۰ تا ۴۰ درصد از دانش‌آموزان به اینترنت دسترسی ندارند. او گفته از روزهای اول شیوع کرونا و از چهارم اسفند ماه به بعد تلاش شده بسته‌های آموزشی به صورت سی‌دی و مکتوب به وسیله راهبران آموزشی به دست دانش‌آموزان برسد.
مدارس سیستان و بلوچستان از محروم‌ترین مدارس ایران هستند و تعداد مدارس کپری در این استان از سایر نقاط ایران بیشتر است.
عدالت آموزشی یعنی کودکی بهترین غذا را بخوردبرای تحصیل بهترین دیوایس را با سرعت اینترنت بالا داشته باشد
و کودک دیگری نان بخورد و در گرما به کلاس برود و تنها وسیله آموزشی او مداد و دفتر و کتاب باشد.
عدالت آموزشی! / 25 April 2020