هشدارهایی از هر طرف مطرح می‌شود که افزایش تخریب طبیعت عامل اصلی در بیماری‌های ناشی از حیات وحش است. رئیس تنوع زیستی سازمان ملل متحد برای جلوگیری از پندمی بعدی خواستار ممنوعیت جهانی بازارهای حیات وحش، از جمله در ووهان چین شده است. اعتقاد بر این است که ووهان چین نقطه شروع شیوع ویروس کرونا است.
الیزابت ماروما مرما، دبیر اجرایی کنوانسیون سازمان ملل متحد درباره تنوع زیستی دوشنبه ۶ آوریل / ۱۸ فروردین گفت که کشورها باید با ممنوعیت «بازار گوشت و تره‌باری» که حیوانات وحشی زنده و مرده را برای مصرف انسان به فروش می‌رسانند، مانع از بروز همه‌گیری‌های بعدی شوند. او اما همزمان نسبت به عواقب ناخواسته آن هشدار داد.
چین ممنوعیت موقت بازارهای حیات وحش را صادر کرده است که حیواناتی مانند غاز ، بچه‌گرگ زنده و پانگولین‌ها [مورچه‌خوارهای پولک‌پوست] را تا هنگام فروش در قفس‌های کوچک زنده نگه می‌دارند. این قفس‌ها عمدتاً در شرایط کثیفی نگهداری می‌شود که باعث ابتلای جانوران با بیماری‌هایی می‌شود که ممکن است به انسان انتقال یابد. بسیاری از دانشمندان از پکن خواستند که این ممنوعیت را دائمی کند.
هر چند شیوع کرونا به شیوع نژادپرستی علیه چینی‌ها منجر شد، مشکل خرید و فروش حیوانات وحشی از یک سو، و معضل نابودی تنوع زیستی ابعادی جهانی دارد.
به گفته مرما، با استفاده از نمونه‌های ابولا در غرب میانه آفریقا و ویروس نیپا در شرق آسیا، پیوندهای واضحی بین نابودی طبیعت و بیماری‌های جدید انسانی مشاهده شده است:
«ما می‌دانیم که شیوع ویروس نیپا در اواخر دهه ۱۹۹۰ در مالزی، ناشی از آتش‌سوزی جنگل‌ها ، جنگل‌زدایی و خشکسالی بوده است که باعث شد تا خفاش‌های میوه‌ای، که ناقلان طبیعی ویروس هستند، از جنگل‌ها به مزارع حرکت کنند و کشاورزان را با ویروس آلوده کنند و به شیوع بیماری دامن زنند. از بین رفتن تنوع زیستی به عامل اصلی ظهور برخی از این ویروس‌ها تبدیل شده است. جنگل‌زدایی در مقیاس بزرگ، تخریب زیستگاه‌ها و تکه تکه شدن، تشدید کشاورزی، سیستم غذایی ما، تجارت حیوانات و گیاهان، تغییرات آب و هوایی انسان‌شناختی – همه اینها عامل محرک از بین رفتن تنوع زیستی و همچنین محرک بیماری‌های جدید است. دو سوم عفونت‌ها و بیماری‌های نوظهور اکنون از حیات وحش ناشی می‌شوند.»
او اما نسبت به رویکرد ارتجاعی نسبت به بیماری همه‌گیر کووید۱۹ هشدار داد.
مرما به گاردین گفت: «پیامی که می‌گیریم این است که اگر از طبیعت مراقبت نکنیم، به حساب‌مان می‌رسد. ممنوعیت خرید حیوانات زنده همانطور که چین و برخی کشورها اعلام کرده اند، خوب است، اما همچنین باید به خاطر داشته باشیم که جوامعی داریم ــ به ویژه از مناطق کم‌درآمد روستایی در آفریقا ــ که برای حفظ معیشت میلیون‌ها انسان به حیوانات وحشی وابسته اند. مگر اینکه به دنبال گزینه‌های استثنایی برای این جوامع بگردیم، زیرا در غیر این صورت ممکن است خطر تجارت غیرقانونی حیوانات وحشی را بالا ببرد که در حال حاضر نیز در آستانه انقراض برخی از حیوانات قرار داریم.»
جینفنگ ژو، دبیرکل بنیاد حفاظت از تنوع زیستی چین و بنیاد توسعه سبز تیز ضمن هشدار از شیوع دوباره بیماری‌های مانند کووید۱۹، از مقامات خواست تا ممنوعیت بازارهای حیات وحش را دائمی کنند:
«من موافقم كه باید ممنوعیت جهانی در بازارهای فروش حیوانات برای عرضه حیوانات وحشی وجود داشته باشد، چون این امر هم مسله حیوانات وحشی را حل می‌کند و از ما – انسان‌ها در برابر تماس‌های نادرست با حیوانات وحشی محافظت می‌كند. بیش از ۷۰ درصد از بیماری‌های انسان از تماس با حیات وحش است و بسیاری از حیوانات در معرض خطر از بین رفتن هستند چون به خاطر گوشت‌شان به دست انسان‌ها شکار می‌شوند.»
خانم مرما اظهار امیدواری کرد که در پی وقوع کووید ۱۹، جهانیان عواقب نابودی طبیعت را جدی خواهند گرفت و کشورها وقتی بر میز مذاکرات مربوط به تهدات توافق‌نامه پاریس درباره حفظ طبیعت بنشینند، این موضوع را در سیاست‌های دوران پساکرونایی مربوط به تنوع زیستی لحاظ خواهند کرد:
«حفظ اکوسیستم‌های دست نخورده و تنوع زیستی به ما کمک می‌کند تا شیوع برخی از این بیماری‌ها را کاهش دهیم. بنابراین، نحوه کار ما، نحوه استفاده از خاک، نحوه محافظت از اکوسیستم‌های ساحلی و نحوه برخورد با جنگل‌هایمان، یا آینده را خراب می‌کند و یا به زندگی طولانی‌تر کمک خواهیم کرد.»
در فوریه سال جاری، نمایندگان بیش از ۱۴۰ کشور در رم گرد هم آمدند تا برای اولین بار به پیش‌نویس توافق‌نامه ۲۰ بندی برای متوقف کردن و بهبود وضعیت ناشی از نابودی تنوع زیستی پاسخ دهند؛ این متن از جمله شامل پیشنهادهایی برای محافظت از تقریباً یک سوم اقیانوس‌ها و زمین‌های جهان و کاهش ۵۰ در صدی آلودگی در برابر زباله‌های پلاستیکی و مواد دیگر است.
نشست بزرگی برای امضای این توافق‌نامه در ماه اکتبر در شهر کونمینگ در چین برنامه‌ریزی شده بود اما به دلیل شیوع ویروس کرونا به تعویق افتاد.
دانشمندانی از سرتاسر جهان مه گذشته هشدار دادند که اکنون نرخ تخریب طبیعت و جاندارانش بین ۱۰ تا ۱۰۰ برابر بیشتر از متوسط آن در ۱۰ میلیون سال گذشته است. دلیل اصلی: مداخله بشر در طبیعت و گرمایش جهانی زمین به علت انتشار گازهای گلخانه‌ای به دست بشر.
انسان‌ها عاملان اصلی ششمین عصر انقراض انبوه جانوران در تاریخ سیاره هستند.
به گزارش سرشناس‌ترین متخصصان بین‌المللی حیات وحش، بشریت از سال ۱۹۷۰ تاکنون ۶۰ درصد از جمعیت پستانداران، پرندگان، ماهی‌ها و خزندگان را نابود کرده است. متخصصان هشدار داده‌اند که نابودی حیات وحش در حال حاضر تهدیدی آنی است برای تمدن بشر.
- منبع: پاتریک گرین‌فیلد، گاردین