دو وکیل دادگستری در ایران با انتشار بیانیه‌ای خواستار آزادی همه زندانیان «غیر خطرناک» در شرایط شیوع ویروس کرونا در زندان‌های ایران شدند. درخواست آرش کیخسروی و سعید دهقان در حالی مطرح شده است که با وجود اعلام شرایط عفو زندانیان، هنوز بسیاری از زندانیان سیاسی در بند هستند.
آرش کیخسروی و سعید دهقان در بیانیه خود با برشماری ادله‌های قانونی و حقوقی برای اعزام به مرخصی زندانیان و همچنین انتقاد از عملکرد قوه قضاییه در نحوه دادن مرخصی به زندانیان، به‌ویژه زندانیان سیاسی و عقیدتی، از مقامات قضایی خواستند تا در «شرایط بحرانی فعلی» زندانیان بیشتری را به مرخصی بفرستند.
- بخشی از بیانیه آرش کیخسروی و سعید دهقان:
اقدامات و بخشنامه‌های اخیر صادره از سوی قوه قضاییه، هر چند برای شرایط فوق‌العاده کنونی لازم است، اما قطعاً برای کاهش آلام و خسارات سهمگین ناشی از بیماری واگیردار حاصل از ویروس کرونا، کافی نیست. زیرا آنچه مسلم است اینکه:
اولاً: محیط زندان‌ها، فضایی بسته و ناامن در مقابل این ویروس برای محکومان، بازداشتی‌ها و حتی پرسنل زندان‌ها ایجاد می‌کند.
ثانیاً: بیماری واگیردار کرونا، بحث جناحی یا مشکل یک حزب، گروه، تفکر یا حتی کشور خاصی نیست.
ثالثاً: یک بیماری واگیردار مثل کرونا، قدرت تشخیص میانِ محکومان یا بازداشتی‌ها یا میزان حبس و مدت بازداشت ایشان را ندارد.
رابعاً: بالاترین حق بشر در تمامی اسناد حقوقی، «حق حیات» است.
خامساً: حفظ سلامت افرادِ در بند، اعم از زندانیان و بازداشتی‌ها، مطلقاً با حاکمیت است.
در ما‌ه‌های گذشته و پس از تأیید اخبار شیوع کرونا در زندان‌ها، جمعی از خانواده‌های زندانیان سیاسی، فعالان حقوق بشر و چندین سازمان بین‌المللی از ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه ایران و دیگر مسئولان حکومتی ایران خواستند تا پایان دوره بحران مربوط به شیوع ویروس کرونا در کشور، با آزادی یا مرخصی زندانیان موافقت کنند.
با وجود آزادی شمار محدودی از زندانیان سیاسی در سایه ترس از ابتلا به کرونا، خانواده‌های زندانیان سیاسی و عقیدتی هنوز چشم انتظار آزادی یا مرخص شدن آنان هستند.
آرش کیخسروی و سعید دهقان هم در بیانیه خود ضمن اعلام همدردی با خانواده‌های وکلا، معلمان، روزنامه‌نگاران، نویسندگان، کارگران، مدافعان حقوق بشر، منتقدان نظام، فعالان محیط زیست، دانشجویان، معترضان دی ماه ۹۶، دراویش، معترضان آبان ۹۸، معترضان به حجاب اجباری و تمام آنهایی که صدای اعتراضشان به درستی شنیده نشده و با درک شرایط سختِ متهمان و محکومان (اعم از موکلین یا غیرِ آن و اعم از سیاسی-عقیدتی یا غیرِ آن) ابراز امیدواری کرده‌اند که:
«مقامات قضایی و امنیتی با درک درست از شرایط حاضر و واقعیات حاکم، ضمن اخذ تصمیماتِ فراگیر و فوق‌العاده، شایسته و عاجل، جامع و مانع، اقداماتی صورت دهند تا صرفا محکومان خطرناک با رعایت استانداردهای لازم در زندان‌ها باقی بمانند.»
آنها با تأکید بر اینکه «فردا دیر است»، از قوه قضاییه خواسته‌اند تا «برای سلامتی جان عزیزِ سایر زندانیان تا دیر نشده اقدام کنند.»
زندانیان سیاسی آزاد شده در روزهای اخیر
بر اساس تازه‌ترین خبرها، دو زندانی سیاسی دیگر در روزهای اخیر به مرخصی اعزام شده‌اند.
محمد نجفی، فعال حقوق بشر و وکیل دادگستری روز دوشنبه ۱۱ فروردین ماه با سپردن وثیقه از زندان مرکزی اراک به مرخصی آمد. این وکیل دادگستری در تیر ماه ۹۸ از سوی شعبه هشتم دادگاه تجدید نظر استان مرکزی به اتهام «نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی» به تحمل دو سال زندان و پرداخت ۴۰ میلیون ریال جریمه نقدی محکوم شده بود.
همچنین یوسف کاری، فعال قومی و زندانی سیاسی، عصر روز سه‌شنبه ۱۲ فروردین از زندان مرکزی اردبیل به مرخصی اعزام شد. او پیشتر از سوی شعبه ۱۳ دادگاه تجدید نظر این شهر به ریاست قاضی یوسف خدادادی و مستشاری قاضی حسن مظفری، به اتهام «عضویت در گروه‌های مخالف نظام» به تحمل دو سال حبس تعزیری محکوم شده بود.
اعزام به مرخصی قطره‌چکانی زندانیان سیاسی و عقیدتی در حالی است که نسرین ستوده، نرگس محمدی، محمد نوری‌زاد، آتنا دائمی، جعفر عظیم‌زاده، گلرخ ابراهیمی ایرایی، محمد حبیبی، کسری نوری، محمد شریفی مقدم، زینب جلالیان و صدها تن دیگر از زندانیان سیاسی و عقیدتی در شرایط نامطلوب زندان‌های سراسر ایران، همچنان از استفاده از حق مرخصی خود محروم مانده‌اند.
احتمال سرایت ویروس کرونا درمحیط‌های پرتراکم مانند زندان از یک‌سو و کمبود امکانات درمانی و بهداشتی در زندان‌ها از سوی دیگر سبب شده تا در روزهای اخیر شمار زیادی از زندانیان در بیش از ۱۲ زندان در سراسر ایران اقدام به شورش و اعتراض کنند.
- در همین زمینه