سازمان جهانی بهداشت استفاده از عبارت «فاصله‌گیری فیزیکی» را به جای «فاصله‌گیری اجتماعی» پیشنهاد داده است. کارشناسان از این پیشنهاد استقبال کرده‌اند. فاصله گرفتن فیزیکی از دیگری برای جلوگیری از ابتلا به ویروس به معنای فاصله اجتماعی از یکدیگر نیست.
مسئولان سازمان جهانی بهداشت در نشست خبری روزانه خود در تاریخ یکم فروردین / ۲۰ مارس، اعلام کردند که در مقابله با کرونا حفظ فاصله فیزیکی «کاملاً ضروری» است. آنها اما یادآوری کردند: «این بدان معنا نیست که از نظر اجتماعی باید از نزدیکان و بستگان خود جدا شویم.»
شیوع سریع بیماری کووید۱۹ که برای اولین بار در دسامبر گذشته در شهر ووهان چین مشاهده شد کشورهای جهان را وادار به اعمال محدودیت‌های شدید برای عبور و مرور شهروندان‌شان، بستن راه‌ها و فرودگاه‌ها و ممنوعیت اجتماعات کرده است.
ماریا ون کرکهوو، همه‌گیرشناس (اپیدمیولوژیست) سازمان جهانی بهداشت، در ۲۰ مارس گفت:
«در حال حاضر فن‌آوری به قدری پیشرفت کرده است که ما می‌توانیم با بسیاری روش‌ها در ارتباط با دیگران بمانیم بدون آن‌که واقعاً از لحاظ فیزیکی در یک مکان قرار داشته باشیم. ما “فاصله‌گیری اجتماعی” را به “فاصله‌گیری فیزیکی” تغییر دادیم به این دلیل که می‌خواهیم مردم همچنان در ارتباط باشند.»
از آن‌جا که کروناویروس به‌طور عمده از طریق قطرات آب دهان پخش میشود، به‌ویژه هنگامی که افراد سرفه یا عطسه میکنند، حفظ فاصله ایمن برای کاهش انتقال توصیه میشود.
سازمان جهانی بهداشت توصیه میکند بیش از یک متر (سه فوت) از نزدیک‌ترین فرد فاصله داشته باشید، در حالی که برخی از کارشناسان بهداشت پیشنهاد کرده‌اند فاصله با دیگران دست‌کم دو متر باشد.
برای ایجاد فاصله فیزیکی بین افراد می‌توان اقدامات زیادی انجام داد، از جمله ماندن در خانه، کار در خانه در صورت امکان، حفظ ارتباط از راه دور با نزدیکان خود به جای ارتباط حضوری، محدود کردن شمار کسانی که به خانه شما می‌آیند، جلوگیری از اجتماعات و استفاده از وسایل نقلیه عمومی و دور ماندن از افراد دیگر هنگامی که در یک مکان قرار دارید.
جرمی فریز، استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه استنفورد آمریکا می‌گوید:
«فاصله‌گیری اجتماعی این احساس را برمی‌انگیزد كه گویا مردم باید ارتباطات خود را قطع کنند، در حالی كه ما باید تا جایی كه می‌توانیم روابط اجتماعی خود را حفظ كنیم. ما باید برای حفاظت از سلامت جسم خود فاصله‌گیری فیزیکی را رعایت کنیم اما سلامت روان نیز مهم است، و انزوای اجتماعی برای سلامت روان مناسب نیست.»
مارتین باوئر، استاد روان‌شناسی اجتماعی و روش تحقیق در دانشکده اقتصاد لندن، از تغییر این عبارت‌ها توسط سازمان جهانی بهداشت استقبال کرد و گفت:
«از ابتدا این مسئله در ذهن من بود که “فاصله‌گیری اجتماعی” یک انتخاب نادرست زبانی است در حالیکه منظور اصلی “فاصله‌گیری فیزیکی” بود. فاصله فیزیکی با متر یا سانتی‌متر اندازه‌گیری می شود، فاصله جغرافیایی از شخص A تا شخص B است در حالی که “فاصله اجتماعی” به مرزهای اجتماعی مربوط است.»
باوئر با تأکید بر این‌که «تفکیک بین این دو اصطلاح مهم است»، افزود:
«خوب است که سازمان جهانی بهداشت سرانجام اشتباه استفاده از عبارت “فاصله‌گیری اجتماعی” به جای “فاصله‌گیری فیزیکی” را تصحیح کرد. در این دوران عجیب ویروس کرونا، ما می‌خواهیم فاصله فیزیکی (حداقل دو متر) داشته باشیم، اما در عین حال می‌خواهیم که افراد از نظر اجتماعی به هم نزدیک باشند.»
بیشتر بخوانید:
– وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد حکومت اسلامی از سال ۲۰۱۲ حدود ۱۶ میلیارد دلار از پول متعلق به مردم ایران را صرف صدور بمب و موشک در منطقه کرده و ثروت خامنه ای حدود ۹۰ میلیارد دلار میباشد.
– در کانادا علاوه بر محدود کردن اجتماعات و تعطیل مدارس و دانشگاهها و بسیاری از فروشگاهها ؛ بهر فردی که بعلت شیوع ویروس و وضع اقتصادی بیکار شده؛ ماهی ۲۰۰۰ دلار کانادا پرداخت میکنند و افراد مبتلا مجانا تحت پوشش درمانی قرار میگیرند.حتی در اردن؛ خروج افراد از خانه ها ممنوع و ارتش بتمام خانه ها غذای رایگان تحویل میدهد درحکومت فریب و فساد ایران؛ آمار دروغ اعلام میکنندوگروه پزشکان بدون مرز را از اصفهان اخراج میکنند و کمک آمریکا را رد میکنندو افرادجریمه میشوند و به زندانیان خواستار مرخصی تیراندازی میشود!!.
sattar beheshti / 01 April 2020
– وزارت خارجه آلمان: صادرات کالاهای پزشکی توسط اینستکس از اروپا انجام شده و این اقلام اکنون به ایران رسیده است.
– ظریف پینوکیو که در هفته‌های گذشته بارها مدعی کمبود اقلام پزشکی مربوط به کُرونا و موانع ایجاد شده توسط تحریم‌ها شده بود تا شامگاه سه‌شنبه هیچ واکنشی به این خبر نشان نداده!!
– حکومت دروغ و تکذیب هیچ مانع و ممنوعیتی در خرید و وارد کردن دارو و تجهیزات پزشکی ندارد اما به جای این‌که نگران جان مردم باشد نگران تحریم جیب خودش است!. غذا و دارو و حقوق پرداخت نشده پرستاران و کارگران و معلمان بایستی تحت کنترل سازمان ملل تأمین شود چرا که خامنه‌ای پولها را در چارچوب صدور تروریسم و ارتجاع به عراق و سوریه و یمن و لبنان سرازیر میکند و قبل از همه، جیب پاسداران نظام را پر میکند.
– خامنه ای هزینه دهها هزار طلبه خارجی در موسسه جامعه المصطفی را از بودجه عمومی پرداخت میکند و در سخنرانی به آنها گفت شما فرزندان من هستید و متعلق به این کشور هستید!
در حالیکه هزاران نفر جوان ایرانی را کشت و دهها هزار نفر را در زندانها بگروگان گرفته!
Pouya Bakhtiari / 01 April 2020
این روزها عبارت “فاصله گذاری اجتماعی” به جای “فاصله گذاری فیزیکی” به‌کرات از زبان مسئولین جمهوری اسلامی و خبرگزاری‌های فارسی زبان شنیده یا خوانده میشود، حال آن که معنای این دو عبارت کاملا با هم تفاوت دارد. آنچه که ما در شرایط شیوع کرونا بدان محتاجیم فاصله گذاری فیزیکی یا جسمی با اجسام و انسان‌های دیگر است تا از گزند ویروس در امان بمانیم اما ” فاصله گذاری اجتماعی” به تفاوت‌های فرهنگی، طبقاتی، نژادی، قومی و جنسیتی و… دلالت دارد.
این مسئله که نظام سرمایه داری از دستکاری در کاربرد کلمات و عبارات به نفع خود استفاده میکند (مثلا از عبارت تعدیل نیرو به‌جای “اخراج” سود می‌جوید) کاملا ما را محق می‌سازد تا به کاربرد دو عبارت مورد بحث، کاملا شکاکانه برخورد کنیم.
متن زیر به شکافتن بهتر این موضوع کمک میکند:
چرا نباید تن به فاصله‌گذاری اجتماعی بدهیم؟
پس از یادداشت چند روز قبل که در نقد استفاده از “فاصله گذاری اجتماعی” به‌جای “فاصله گذاری فیزیکی” در برخی کانال های جامعه شناسی و سایت‌های خبری منتشر شده است، نقطه نظرات مختلفی را دریافت نمودم، از جمله‌ی آنها این بود که وسط این ماجرای ممات و حیات، چه وقت بحث از مفاهیم است؟ گو آن‌که مفاهیم اساسا اهمیتی ندارند و ما نیازی هم نداریم که چندان توجه و بحث جامعه شناختی حول پدیدار کرونا داشته باشیم.
اما واقعا این طور نیست. نباید از کنار کاربرد مفاهیم به‌راحتی گذشت. این یک اشتباه در ترجمه (مثلا در کشور ما) نبوده که آن را یک اشتباه سهوی لغوی فرض کنیم. شاید بدبینانه تصور شود اما به‌نظر من بسیار ساده انگارانه است که ما تصور کنیم اشتباها از آن استفاده شده است.
باید توجه کنیم که کاربرد روزافزون اصطلاحات در معنایی برساخته، می‌تواند به تولید مشروعیت برای آنها منجر شود؛ به‌ویژه آن که در شرایط بحرانی یا استثنایی به‌سرببریم؛ یعنی زمانی که مسئله، مسئله‌ی حیات و ممات است و چیزی جز آن قرار است مهم نباشد. این وقت خوبی است تا نگاه فردگرایانه و اجتماع گریز را به جامعه تحمیل و القا کنیم و فاصله فیزیکی را فاصله اجتماعی جا بیندازیم!
یعنی الان شرایط اضطرار است و ما هرگونه که بخواهیم از مفاهیم استفاده می کنیم. اتفاقا کار جامعه‌شناس از همین جا آغاز می شود.
مفاهیم می توانند در فرایند ارتباطی جامعه، به بخشی از ساختمان ذهنی و عادت‌واره‌های افراد جامعه تبدیل شوند و به تعبیر پیر بوردیو جامعه شناس فرانسوی، ساختمان ذهنی که چنین ساخت یافته است، خود می‌تواند ساخت دهنده هم باشد.
ما همین دنیایِ فاصله گذاری اجتماعی را که در زبان داریم می سازیم، به جهان اجتماعی تبدیل‌اش می‌کنیم به‌ویژه آن که در شرایط اضطرار، بدان مشروعیت هم داده ایم.
شاید بتوان دغدغه جورجیو آگامبن در وضعیت استثنائی را این گونه هم برداشت کرد که سرمایه داری، در شرایط و موقعیت‌های استثنایی، ذهنیت‌های افراد جامعه را هم مدیریت میکند و شکل میدهد تا اجتماعی زدایی کند و به اصطلاح سوژه‌های نئولیبرال بسازد؛ انسان‌هایی که فقط به فکر خود و نفع خود هستند.
جهان اجتماعی به تعبیر بوردیو، جهان رابطه است، جهان اجتماعی بدون مبادله، ارتباط. داد و دهش و ستد بی‌معناست.
وقتی از فاصله گذاری اجتماعی سخن می گوییم، یعنی از اتمیزاسیون جامعه( فردگرایی، توجه به خود) می‌گوییم.
به نظر می رسد باید در طبیعی قلمداد شدن این وضع، در مشروعیت دادن به “فاصله گذاری اجتماعی” تردید و شکاف ایجاد کرد و از همبستگی اجتماعی سخن گفت. از همدلی، اجتماعیت، ارتباط انسانی در عین تکثر و تفاوت‌ها سخن گفت.
چه کسی گفته رابطه انسانی ( و رابطه اجتماعی) در رابطه فیزیکی خلاصه میشود؟ پس سلیقه‌ها، ذائقه ها، اندیشه ها، فرهنگ‌ها و زبان‌های مختلف از چه چیزی حکایت دارند؟
ما اتفاقا نه‌تنها نباید فاصله اجتماعی را به جامعه بباورانیم و بدان مشروعیت بدهیم، بلکه باید به این فکر باشیم که این “فاصله فیزیکی” که لاجرم در شرایط اضطرار ایجاد می شود چه تبعات آسیب شناختی اجتماعی دارد؟ مگر ندیدیم که کمبود ماسک، چگونه از ایران تا امریکا و ایتالیا و انگلستان را درنوردید و انسان‌های محصول سیاست‌های نئولیبرالیستی در فروشگاهها فقط به فکر خود بودند؟
فردایی هم هست؛ فردای پس از کرونا. با فاصله‌های اجتماعی چه می‌خواهیم بکنیم؟ با جامعه اتمیزه شده‌ی منتهی به پدیدار کرونا؟
* مهدی مکارمی دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی دانشگاه تهران
مهدی مکارمی / 02 April 2020
جناب مكارمي: با سلام
در مورد پيام و محتواي نظر جنابعالي و توصيه و نتيجه اي كه از آن بدست ميايد با شما هم عقيده ايم و تشكر ميكنم از تذكر و راهنمايي سنجيده اي كه بيان كرديد ،يك نقد هم دارم وآن اينكه در سيستمهاي شرقي وضد امپرياليستي ما بوضوح اين فاصله گذاري را بسيار پر رنگتر و از خصوصيات جوامع سوسياليستي ديده ايم ،ايكاش توصيه خوبتان را به امپرياليسم و نئو ليبرالسم وسرمايه داري و…مرتبط نميساختيدو به اصل حقيقت اشاره ميكرديد.
طاهر / 06 April 2020