روزهای کرونایی: در سوئد مهاجران موضوع را جدی‌تر گرفته اند

ویروس جدید کرونا که باعث ایجاد بیماری کووید-۱۹ می‌شود، این روزها به یک بحران جهانی تبدیل شده است. شیوع گسترده این ویروس در جهان، وارد مرحله «پندمی» (دنیاگیر) شده و بسیاری از شهرها را به تعطیلی و قرنطینه کشانده است. ویروس جدید کرونا، به همان شدت و سرعتی که گسترش یافت و سایه‌ای از هراس را بر دهکده جهانی افکند، روابط انسانی را هم دست‌خوش تغییر و تحول کرد. تصاویر آخرالزمانی از افتادن ناگهانی انسان‌ها بر زمین تا شهرها و خیابان‌های خلوت و سوت و کور، همگی حکایت از یک چیز داشت: دنیایی که بشر ساخته، تا چه اندازه آسیب‌پذیر است!

در روزهایی که می‌توان «روزهای کرونایی» خواند، شکل همبستگی و همدلی انسان‌ها با یک‌دیگر در سراسر جهان دست‌خوش تغییر شد. اما همچنان این همدلی و همبستگی در شکل‌های بدیع آن است که می‌تواند دوای درد روزهای خانه‌نشینی به خاطر شیوع کرونا باشد. روایت آنچه مردم در مواجهه با بحران کرونا در هر نقطه از جهان تجربه می‌کنند، پُل ارتباطی مناسبی برای دیدن شباهت‌ها و تفاوت‌ها و ایجاد بیشتر همدلی است.

در این رابطه، «زمانه» با افرادی در کشورهای مختلف، از ایران گرفته تا چین و ایتالیا، پرسش‌هایی را در میان گذاشته است تا بحران کرونا را از نگاه شهروندان در نقاط مختلف جهان منعکس کند. در گفت‌وگوی زیر،‌ معین خزائلی، حقوق‌دان ساکن سوئد، از تجربیاتش در هنگام بحران کرونا در این کشور می‌گوید. به گفته معین خزائلی، دولت و مردم سوئد که عموماً رفتاری محافظه‌کارانه دارند، این‌بار هنوز ویروس جدید کرونا را جدی نگرفته‌اند و مقابله با آن را «اغراق» می‌نامند.

■ فرزاد صیفی‌کاران: آیا به شفافیت اطلاع‌رسانی دولت سوئد در مورد شیوع ویروس کرونا اعتماد دارید؟

معین خزائلی: اساسا تصور نمی‌­کنم هیچ حکومت و دولتی در دنیا را بتوان یافت که ۱۰۰ درصد شفافیت اطلاع‌رسانی داشته باشد. در عین حال عملکرد دولت سوئد (کشوری که در آن زندگی می‌­کنم) را در زمینه اطلاع‌رسانی در مورد کرونا قابل قبول می‌­دانم و به آن اعتماد نسبی دارم.

■ اقدامات دولت سوئد برای مقابله با ویروس کرونا را کافی و موثر می­‌دانید؟ می‌­توانید برخی از آنها را نام ببرید؟

_: رویکرد سوئد به مقابله با ویروس کرونا مانند رویکرد انگلستان (تا پیش از این) بود. یعنی در سوئد هم دولت همچنان تمایلی به اعمال تعطیلی بر مدارس یا فروشگاه‌­ها یا دیگر فعالیت‌­ها ندارد. در ابتدای شیوع ویروس حتی برگزاری کنسرت و فعالیت­‌هایی مانند این نیز در سوئد ممنوع نشد.

به طور کلی علی­‌رغم رویه به شدت محافظه‌­کارانه سوئدی­‌ها، اساسا عجیب است که مردم و دولت این کشور در برخورد با این بیماری رویکردی نسبتا ملایم را در پیش گرفته­‌اند. در عین حال پس از جدی‌­تر شدن موضوع و افزایش شمار مبتلایان، دولت اجتماع بیش از ۵۰۰ نفر را ممنوع کرده است. در استکهلم مردم تشویق به دورکاری شده‌­اند؛ با توجه به احتمال شیوع بالا در حال حاضر تنها فقط از افراد مسن، کاردهای درمانی و بیماران سخت مشکوک به کرونا تست گرفته می‌­شود؛ درخواست این است که در صورت احتمال ابتلا افراد باید در خانه بمانند و صرفا و تنها در صورتی که وضعیت‌­شان به شدت وخیم شود به بیمارستان منتقل می‌­شوند. مدارس همچنان به فعالیت معمول خود ادامه می‌­دهند؛ البته پیشبینی من این است که از آغاز هفته آینده مدارس تعطیل شوند. شبکه‌های دولتی تلویزیونی ساعات خیلی زیادی را به بحث در مورد کرونا اختصاص دادند. اطلاع رسانی خیلی زیاد شده ولی همچنان فقط دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها تعطیل است و باقی مکان‌های عمومی باز است.

■ واکنش مردم در محل زندگی شما چگونه است، آیا توصیه‌­های پزشکی لازم را رعایت می‌­کنند؟ فضای عمومی به چه صورت است، آیا ترس و استرس وجود دارد؟

_: به طور کلی اگرچه سوئدی‌ها عموما رویکردهای محافظه‌­کارانه نسبت به همه چیز دارند، اما رفتار آنها در عمل در مورد کرونا به شدت سبب تعجب خارجی‌های ساکن سوئد شده است. در مدارس بیشتر این خارجی‌ها هستند که از فرستادن فرزاندشان به مدرسه خودداری می‌کنند؛ این خارجی­‌ها بودند که در هفته گذشته اقدام به خرید اقلام ضروری به میزان زیاد کردند و در کل این خارجی‌ها هستند که موضوع را بیشتر جدی گرفته‌اند. البته توصیه‌های بهداشتی از جانب سوئدی‌ها نیز تا حدودی رعایت می‌شود، اما استرس اصلی بیشتر متوجه خارجی­‌هاست تا سوئدی‌ها. در کل رویکرد جامعه سوئد به ویروس کرونا رعایت نسبی توصیه‌های بهداشتی اما جلوگیری از آنچه که خودشان «اغراق» می‌خوانند است.

■ اگر در قرنطینه به سر می­‌برید، از تجربیات‌تان در روزهای قرنطینه بگویید، چگونه آن را سپری می‌­کنید؟

در سوئد هنوز قرنطینه اعمال نشده است. اگرچه ما خود از فعالیت‌­هایمان کاسته‌­ایم. دیدار دوستان، جلسات هفتگی کتاب­‌خوانی و شعرخوانی و تفریحات بیرون از خانه را کاملا محدود کردیم. آنچه که بیشتر از همه اذیت کننده است این است که مجبوریم همه چیز را بشوییم یا ضدعفونی کنیم؛ همه چیز را.

■ اگر خانواده شما در ایران زندگی می­‌کنند، چه نگرانی‌­هایی درباره آنها برای شما وجود دارد و چگونه با آن مقابله می‌­کنید؟

نگرانی اصلی من ترس از ابتلای یکی از اعضای خانواده‌ام به ویروس کرونا است. تماس­‌های هفتگی و روزانه‌­ام را با خانواده بیشتر کرده و مدام در مورد عدم خروج از خانه به آنها هشدار می­‌دهم.

■ همبستگی جامعه برای مقابله با این بحران را چگونه می‌­بینید؟ پیشنهاد شما برای همدلی همگانی در زمان بحران شیوع ویروس کرونا چیست؟

اساسا گذارندن تجربه مشابه خود یکی از دلایل همدلی است. افرادی که تجربیات مشابهی را با هم سپری می‌­کنند، به ویژه تجربیات بد و بحران، به نوعی خود را به یک­دیگر نزدیک می‌­دانند. در این مورد با توجه به همه‌­گیر بودن این تجربه، همدلی ایجاد شده همراه با اضطراب، ترس و خشم است. اضطراب و ترس از بیماری و پیامدهای آن و خشم از دولت مردان یا یک­دیگر. جامعه چندصدایی ایران ظرفیت همدلی کامل را ندارد؛ به ویژه اینکه در چنین شرایطی عده‌­ای به دنبال حرم هستند، عده‌­ای به دنبال سفر و عده­‌ای هم به دنبال تجارت. بی­‌اعتمادی به دولت خود را به شکل عدم توجه به هشدارها نشان داده و این موضوع خود سبب کاهش همدلی خواهد شد.

---

در همین زمینه:

• روزهای کرونایی: تجربه قرنطینه و بازگشت به زندگی عادی در شرق چین
• روزهای کرونایی: ایرانی‌ها به فروشگاه‌ها یورش نبردند
• روزهای کرونایی: خانه‌ماندن در جهان دیجیتال دشوار نیست
• دیگری را فراموش نکنید:‌ «بیماری‌های همه‌گیر شفقت را هم می‌کشند»