اطلس زندان‌های ایران در گزارش سالانه خود از وضعیت زندان‌ها در ایران، به بررسی آمار زندانیان سیاسی زن پرداخته است. این گزارش با در نظر گرفتن متغیرهای مختلفی همچون تعلق اتنیکی و مذهبی، حوزه فعالیت و شهرهای محل حبس -عمدتا در فاصله تیر ماه ۱۳۹۵ تا دی ‌ماه ۱۳۹۸- تنظیم شده است.

عکس از زندان زنان؛ خبرگزاری مهر

در این بررسی اما هم‌بستگی کامل و خطی بین آمارهای مربوط به زندانیان سیاسی زن و عملکرد فعالان زن در خارج از زندان به دلیل وجود پارامترهای مختلف از جمله رویکرد حکومت به مسأله زنان، وجود ندارد.

در این بررسی آمده است:

«در سال ۹۸ زنان ایرانی سیاسی‌تر شده و بیش از سال ۹۷ در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی غیرمذهبی مشارکت کرده و بنابراین بیش‌تر دستگیر شده‌اند. زنان ایرانی در سال گذشته برای مبارزه با حجاب اجباری و قوانین تبعیض‌آمیز و همین‌طور دفاع از حقوق کارگران متحمل مجازات‌های شدیدی شدند که شدت و تراکم زمانی آن‌ها در دهه گذشته بی‌سابقه بوده است.»

بر اساس محتوای مندرج در این گزارش آماری، تا تیر ۹۷ از میان هر ۱۰ زنی که دستگیر می‌شدند، شش نفر فعالیت مذهبی داشتند، اما در یک سال گذشته از هر ۱۰ زن، تنها یک زن به دلایل مذهبی دستگیر شده است.

همچنین در سال‌های اخیر گزارش‌هایی از حضور تعدادی زن سنی‌مذهب در زندان‌های ایران که به دلیل فعالیت‌های همسرانشان در گروه‌های جهادی بازداشت شده‌اند، منتشر شده است که به گفته نویسندگان این گزارش، اطلس تقریبا به اطلاعات هیچ یک از این زندانیان دست پیدا نکرده است.

بر پایه اطلاعات نموداری ارائه شده از سوی اطلس زندان‌های ایران، «اغلب زندانیان سیاسی زن ثبت‌شده که به دلایل غیرمذهبی دستگیر شده‌اند، حداقل دوره‌ای از دوران بازداشت خود را در زندان اوین گذرانده‌اند.»

این در حالی است که در رابطه با محل حبس دگراندیشان و اقلیت‌های مذهبی، اوین سهم کم‌تری نسبت به مجموع دیگر زندان‌ها دارد.

نگارندگان این گزارش در ادامه، تحلیل خود درباره نقش مذهب در ورود زنان به زندگی اجتماعی را چنین بیان کرده‌اند:

«پراکندگی زندانیان مذهبی زن در سراسر کشور، بیش‌تر از پراکندگی زندانیانی است که به دلیل فعالیت‌های سیاسی و مدنی خود بازداشت شده‌اند. گروه اخیر بیش‌تر در تهران فعالیت می‌کنند. این در حالی است که آن بخش از زنانی که فعالیت‌هایشان در شهرستان‌ها منجر به دستگیری‌شان شده است، بیش‌تر از رهگذر مذهب به زندگی اجتماعی وارد می‌شوند. این نسبت‌ها نیز در دوره‌های مختلف به طور معناداری تغییر نکرده‌اند.»

گروه اطلس زندان‌های ایران در گزارش جدید خود همچنین ادعاهای گذشته‌اش مبنی بر این‌که «سیاست‌های امنیتی کلان حکومت، دستگاه‌های سرکوب را از زنانه کردن چهره زندان‌های سیاسی ایران بر حذر داشته»، ناصحیح قلمداد کرده و رد کرده است.

همچنین در بخش دیگری از این گزارش در رابطه با بررسی نموداری درباره زندانیان سیاسی زن مربوط به اتنیک‌های قومی آمده است:

«طبق آمارهای رسمی گویشوران زبان فارسی حدود ۶۰ درصد جامعه ایران را در بر می‌گیرند. در یک تناظر یک به یک می‌بایست ۶۰ درصد زندانیان سیاسی زن ایران فارس باشند. با در نظر گفتن این‌که اغلب زندانیانی که هویت اتنیکی ایشان نامشخص است، فارس هستند، درصد نهایی – با دقتی که هنوز برای ما قانع‌کننده نیست – نزدیک به همین مقدار است. با این حال آن‌چه این تناظر یک به یک را به هم می‌زند این واقعیت است که در ایران اتنیک‌های غیرفارس، به خصوص کردها، بلوچ‌ها و عرب‌ها بسیار بیش‌تر از نسبت جمعیتی خود به دلایل سیاسی زندانی می‌شوند.»

نویسندگان این گزارش از این یافته‌های خود نتیجه گرفته‌اند که «این‌که تعداد زندانیان سیاسی زن فارس برابر با نسبت جمعیتی گویشوران زبان فارسی در ایران باشد، نشان‌دهنده این است که زنان در اتنیک‌های غیرفارس کم‌تر از مردان در عرصه‌های سیاسی و مدنی حضور دارند.»

در انتهای این گزارش در مورد نتایج به دست آمده از کلیت گزارش سالانه اطلس زندان‌ها آمده است:

«تعداد زندانیان مذهبی زن در سال گذشته به شدت کاهش یافته است. همچنین برخلاف آمار پیشین که نشان می‌داد هیچ مردی در رابطه با دفاع از حقوق زنان دستگیر نشده، در حال حاضر نزدیک به ۳۰ درصد کسانی که برای دفاع از حقوق زنان زندانی شده‌اند مرد هستند.»

گذشته از این در آمار پیشین هیچ زنی در میان مدافعان زندانی حقوق کارگران وجود نداشت، اما در حال حاضر نزدیک به ۱۰ درصد کسانی که برای دفاع از حقوق کارگران زندانی شده‌اند زن هستند و عمده این زنان به حبس‌های بیش از پنج سال محکوم شده‌اند.

به نظر می‌رسد حکومت تلاش می‌کند با تشدید سرکوب، ناخشنودی خود را از ورود زنان به فعالیت‌های کارگری نشان دهد.


  • در همین زمینه

https://www.radiozamaneh.com/422633

https://www.radiozamaneh.com/407683