زندانیان سیاسی در ایران از جمله زندانیانی هستند که نقض حقوق آنها تنها به واسطه مخالفت با جمهوری اسلامی، به صورت گسترده صورت میگیرد.
این رویکرد از همان اولین روزهای انقلاب سال ۵۷ به صورتی بسیار خشن، سرکوبگر و اغلب توأم با قهر نسبت به مخالفان و منتقدان سیاسی روا داشته شده و تاکنون با شدت هرچه تمامتر ادامه پیدا کرده است. انواع مختلف شکنجه نیز بخشی از فرایندی است که همواره به عنوان ابزار سرکوب، توابسازی، اعترافات اجباری و دیگر مقاصد در پروسه بازداشت، بازجویی و همچنین مدت زمان حبس زندانیان سیاسی به صورت سیستماتیک جریان دارد.
سحر الیاسی، زندانی سیاسی سابق که به تازگی از ایران خارج شده، از جمله زندانیانی است که در هنگام بازداشت و زندان، شکنجههای متعددی را تجربه کرده است. او در گفتوگو با زمانه از تجربیاتش در مورد زندان و شکنجه میگوید.
-
گفتوگوی زمانه با سحر الیاسی را بشنوید:
سحر الیاسی مربی فوتبال بوده و به عنوان دگراندیش به نقد دین میپرداخته. او یک وبلاگ شخصی داشته که نوشتههایش را در آن منتشر میکرده.
الیاسی زمانی که در ایران بوده دو بار بازداشت شده: بار اول در اسفند ماه ۱۳۹۳ به دلیل شرکت در تجمعی در حمایت از کارگران، معلمان و اقشار فقیر جامعه در مقابل مجلس که همراه ۱۳ نفر دیگر بازداشت و بعد از یک روز با قرار وثیقه آزاد شده. دومین بار هم در مهر ماه سال ۱۳۹۴ در تهران توسط ماموران وزارت اطلاعات بازداشت و پس از تفتیش کامل منزل محل سکونتش، به زندان اوین منتقل شده است.
در رابطه با پرونده سحر الیاسی، دو متهم دیگر نیز به نامهای سینا دهقان و محمدمهدی نوری بازداشت شدهاند. اتهام هر سه نفر آنها فعالیت در شبکههای اجتماعی و در نهایت «سبالنبی» اعلام شده است.
سحر الیاسی و سینا دهقان اما پس از یک روز نگهداری در زندان اوین، به زندان اراک منتقل شدهاند.
سینا دهقان و محمدمهدی نوری در اسفند ۱۳۹۴ به اعدام محکوم شدند و حکم اعدام آنها در دادگاه تجدید نظر استان مرکزی و دیوان عالی کشور تأیید شده است.
به گفته سحر الیاسی او نیز ابتدا به اتهام «سبالنبی» به اعدام محکوم شده، اما بعدا این حکم لغو شده است.
دادگاه استان مرکزی سحر الیاسی را به اتهام «توهین به مقدسات» به پنج سال و یک ماه حبس، به اتهام «توهین به رهبری و بنیانگذار انقلاب» به دو سال و یک ماه حبس، به اتهام «نشر اکاذیب» به دو سال و یک ماه حبس و به اتهام «انتشار تصاویر موهن» نیز به دو سال و یک ماه حبس، یعنی جمعا ۱۱ سال و چهار ماه زندان و پرداخت هشت میلیون و ۲۰۰ هزار تومان جریمه نقدی به همراه ۸۰ ضربه شلاق محکوم کرد.
حکم اجرایی علیه سحر الیاسی اما پنج سال و یک ماه حبس (اشد مجازات) بوده است و او پس از تحمل سه سال حبس، از زندان آزاد شده است.
سحر الیاسی درباره بازداشت و بازجوییهاییهایش در زندان اراک به زمانه میگوید:
«خانواده ما اطلاع نداشتند که ما را به اراک بردهاند و هر روز به زندان اوین میرفتند، ولی به آنها میگفتند افرادی به این اسم اینجا نیستند. من را به اتاقی بردند برای بازجویی، صندلی من رو به دیوار و پشت به میز بازجو بود. روبهروی من دوربینهایی روی سه پایه بود و از بازجویی من کامل فیلم میگرفت و آنها بازجویی را که شروع کردند، در مورد من و نوع فعالیتم میپرسیدند. من را مجبور میکردند و میگفتند بگو که با یک حزب کار میکردی. من به آنها گفتم شخصا و به خاطر دردی که داشتم و چیزهایی که میدیدم در این جامعه، فعالیت کردم، اما آنها اصرار داشتند بگو که از آمریکا و اسرائیل پول میگرفتی و فعالیت میکردی.»
سحر الیاسی میگوید در زمان بازجویی در اداره اطلاعات اراک مورد شکنجه روحی و جسمی قرار گرفته است:
«من نمیدانم شلاق خوردن شکنجه جسمی است یا نه و من نمیدانم وقتی بازجو با لگد به پشت صندلی من میکوبد و من پرت میشوم سرم به دیوار میخورد، این شکنجه جسمی هست یا نیست. ولی اگر اینها شکنجه جسمی است، من شکنجه جسمی شدم. اگر سیلی خوردن توسط مامور مرد اداره اطلاعات شکنجه جسمی است، من شکنجه جسمی شدم.»
پس از پایان مراحل بازجویی در اداره اطلاعات اراک، سحر الیاسی به زندان منتقل میشود و نزدیک به پنج ماه در یک اتاق به صورت تنها نگهداریاش میکنند. او میگوید هنگامی که به زندان برده شده، تا مدتها دیگر زندانیان از او فاصله میگرفتند و میترسیدند که به او نزدیک شوند چرا که قبل از انتقالش به زندان اراک، به زندانیان گفته بودهاند یک زن داعشی دستگیر شده که بسیار خطرناک است. به همین علت زندانیان از ارتباط برقرار کردن با او هراس داشتهاند.
بعد از آزادی اما او را مجبور میکردهاند هر روز به اداره اطلاعات مراجعه کند، به صورتی که تحمل این شرایط برایش دشوار شده، زیرا از او میخواستهاند «برای مقاصد مختلف در راه خدمت به انقلاب»، با آنها همکاری کند.
سحر الیاسی در نهایت به صورت ناخواسته مجبور به ترک ایران شده است.
از وضعیت دو متهم دیگر این پرونده، یعنی سینا دهقان و محمدمهدی نوری اطلاعی در دست نیست، اما آنها همچنان در زندان به سر میبرند.