سرانجام پس از ۱۸ ماه گفت‌وگوهای سخت میان آمریکا و گروه طالبان، توافق‌نامه صلح امضا شد. این توافق‌نامه روز شنبه ۲۹ فوریه/ ۱۰ اسفند با حضور مایک پومپئو، وزیر امورخارجه آمریکا، از سوی زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه ایالات متحده برای صلح افغانستان و ملا عبدالغنی برادر، مسئول دفترسیاسی طالبان و معاون این گروه، در دوحه پایتخت قطر، امضا شد. طالبان، امروز را یک روز پیروزی برای مردم افغانستان دانست.
توافق‌نامه صلح میان آمریکا و طالبان، با حضور وزیران خارجه و نمایندگان ویژه بیش از۳۰ کشور امضا شد.
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا پیش از امضای این توافق‌نامه از طالبان خواست به تعهداتشان در این توافق‌نامه پای‌بند بمانند و همکاری خود را با القاعده قطع کنند.
پومپئو در سخنرانی خود در جریان امضای توافق‌نامه صلح آمریکا با طالبان گفت:
«طالبان باید به تعهد‌شان وفادار بمانند و رابطه‌شان را با القاعده قطع کنند. ما نیز نیروهایمان را از افغانستان خارج خواهیم کرد. طالبان باید اطمینان دهند که افغانستان بار دیگر پناهگاه امن هراس‌افگنان جهانی نخواهد شد. طالبان ثابت کرده که اگر بخواهد می‌تواند خشونت‌ها را کاهش دهد.»
ملا برادر، مسئول دفتر سیاسی طالبان در قطر اما در سخنرانی‌اش پیش از امضای این توافق‌نامه، تعهد سپرد که گروه طالبان متعهد بر عملی شدن این توافق‌نامه خواهد بود.
ملا عبدالغنی برادر، مسئول دفترسیاسی طالبان در قطر:
«مذاکرات کامیاب امارت طالبان و آمریکا، یک گام مثبت است. طالبان در عملی شدن توافق‌نامه با آمریکا، متعهد است. ما به عنوان قوت نظامی و سیاسی با همسایه‌ها و جهان کار خواهیم کرد.»
اما شهاب‌الدین دلاور، عضو دفتر سیاسی طالبان در قطر، در پاسخ به سوال زمانه در پیوند با آغاز گفت‌وگوهای میان افغانان و تأمین صلح در کشور گفت:
«امروز یک روز مهم و پیروزی است که ما با آمریکا به توافق رسیدیم. پس از خروج تمامی نیروهای خارجی از افغانستان، مردم افغانستان شاهد تأمین یک صلح پایدار، امنیت دائمی و استقلال در کشور خواهند بود.»
ملا هبت‌الله آخوند‌زاده، رهبر گروه طالبان نیز امضای توافق صلح میان آمریکا و طالبان را پیروزی خواند و ازجنگجویان این گروه، خواست تا مواد توافق‌نامه را نقض نکنند.
وزیردفاع ایالات متحده آمریکا و دبیرکل ناتو نیز امروز به کابل رفتند.
هدف از سفر آنان همزمان با امضای توافق‌نامه صلح میان طالبان و آمریکا، صدور یک اعلامیه مشترک با حکومت افغانستان بود.
بر بنیاد این اعلامیه، کمک و همکاری‌های واشنگتن و ناتو با افغانستان، پایدار خواهد بود.
چگونگی فراهم شدن شرایط گفت‌وگوهای مستقیم میان افغانان، تضمین برای جلوگیری از بهره بردن از خاک افغانستان از سوی گروه‌های هراس‌افگن، مشخص شدن جدول زمانی برای بیرون شدن تمامی نیروهای خارجی از افغانستان و برقراری آتش‌بس همیشگی و جامع، از شرایطی هستند که در اعلامیه مشترک ایالات متحده آمریکا و افغانستان، به آن‌ها اشاره و بر آن‌ها تأکید شده است.
بر این اساس، تمامی نیروهای خارجی در جریان ۱۴ ماه از افغانستان بیرون خواهند شد.
بیرون شدن نام‌های طالبان از فهرست سیاه هراس‌افگنی و آزادی پنج هزار زندانی طالب نیز از بخش‌های مهم این اعلامیه است.
این اعلامیه که به رسانه‌ها درزکرده است، سه بخش دارد.
پیش از امضای توافق‌نامه صلح میان واشنگتن و طالبان در دوحه، اشرف غنی، رییس جمهوری افغانستان در یک نشست خبری با مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا و ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو، در کابل حضور یافتند.
در این نشست خبری، رییس جمهور غنی از طالبان خواست تا به تعهداتشان در توافق‌نامه صلح عمل کنند.
اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان:
«تمام مواد توافق‌نامه آمریکا با طالبان مشروط است و مواد این توافق‌نامه، زمانی قابل تطبیق خواهد بود که طالبان به همه تعهدات مندرج در آن عمل بکنند. یکی از شرط‌ها در پیوند با تعداد و چگونگی موجودیت نیروهای خارجی در افغانستان، بستگی به این دارد که طرف مقابل (طالبان) چقدر پای‌بند به تعهداتشان هستند.»
عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی هم با استقبال از امضای توافق‌نامه صلح میان آمریکا و طالبان، گفت که این یک پیشرفت و پیروزی در پایان جنگ در کشور است.
در بخشی از اعلامیه ریاست اجرایی حکومت وحدت ملی، آمده است:
«ما و مردم افغانستان امضای این توافق را یک رویداد تاریخی و مهم می‌دانیم و از آن استقبال می‌کنیم. دستیابی به نتیجه که منازعه جاری از راه گفت‌وگو و مذاکره حل و فصل شود، یک پیشرفت است.»
رییس جمهور غنی اما تأکید کرد که برخی از بخش‌های توافق‌نامه به ملاحظه‌هایی نیازدارد که در جریان گفت‌وگوهای مستقیم با طالبان باید مطرح شوند.
در این میان، حمدالله محب، مشاور شورای امنیت افغانستان، در یک نشست خبری گفت که افغانستان با برخی از موارد ذکر شده در این توافق‌نامه موافق نیست.
حمدالله محب:
«مواردی در توافق‌نامه هست که ما با آن موافق نیستیم. در توافق‌نامه از طالبان به نام امارت اسلامی نام برده شده است و ما با این موافق نیستیم.»
در سر برگه توافق‌نامه آمریکا با طالبان نیز آمده است:
«اتوافق‌نامه صلح افغانستان میان “امارت اسلامی افغانستان” که از سوی آمریکا به رسمیت شناخته نمی‌شود و به نام طالبان شناخته می‌شود و ایالات متحده آمریکا، امضا می‌شود.»
توافق‌نامه صلح آمریکا با طالبان، یک مقدمه و سه بخش دارد:
در بخش نخست به خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان پرداخته شده. در بخش دوم بر عدم استفاده از خاک افغانستان در برابر آمریکا و متحدانش تاکید کرده و در بخش سوم، گام‌های بعدی که قرار است پس از توافق برداشته شوند، گفته شده.
قرار است در درازای ۱۰ روز پس از امضای توافق صلح میان آمریکا و طالبان، گفت‌وگوهای میان افغانان آغاز شود.
با وجود رویکرد مثبت به توافق‌نامه صلح میان آمریکا و طالبان، هستند کسانی که این توافق را بازگشت به نقطه صفر می‌دانند و از تلفات مالی و جانی به دنبال سال‌ها جنگ در افغانستان پس از سقوط طالبان ابراز تأسف می‌کنند.
- در همین زمینه
این نه پیروزی مردم افغانستان است, چونکه خودشان دستی در این مذاکرات نداشته اند و همه چیز از روی سرشان و توسط آمریکا مهندسی شده.
این مذاکرات چندان بازگشت به نقطهء صفر هم نیست, طالبان مثلا “تغییر” پیدا کرده است و ….
جالب اینجاست که دغدغه های آمریکا و مردم افغانستان (خصوصا زنان افغان) در دو مسیر مختلف است.
شرط اصلی آمریکا برای مذاکرات و پیشرفت آن رد و محکوم کردن القاعده و داعش از سوی طالبان است.
دلهره و دغدغهء اصلی زنان افغان و اقشار مترقی و پیشرفتهء افغانستان چگونگی برخورد طالبان به نقش زنان در کشور است و آیا اینکه در برخوردهای فاشیستی آنان به زنان واقعا تغییری کیفی حاصل شده یا نه؟
به هر رو, “کاچی بعض هیچی!”؛ همین چند روز و چند هفته, یا احیانا چند ماه صلح و آرامش بدون درگیری های نظامی و ماشینهای بمب گذاری شده و غیره هم خود غنیمتی است.
به امید اینکه این روند صلح ادامه پیدا کند.
اما مقداری بعید به نظر می رسد.
مینا / 29 February 2020