بیژن روحانی – سرنوشت پارک بزرگ پردیسان در تهران همچنان در پرده ابهام قرار دارد. در حالی که اخباری مبنی بر احتمال فروش یا تغییر کاربری بخش‌هایی از این پارک جنگلی توسط سازمان محیط زیست و به قصد درآمدزایی منتشر شده است، مسئولان این سازمان بر غیر قابل فروش بودن پردیسان پای فشاری می‌کنند. اما برخی اعضای شورای شهر تهران می‌گویند طرح فروش پارک پردیسان وجود دارد و این خطر، کل این منطقه طبیعی را به شدت تهدید می‌کند.
پارک پردیسان در غرب تهران، با وسعت ۲۷۵ هکتار یکی از بزرگترین بوستان‌های شهری است. طبق طرحی که از پیش برای این پارک به تصویب رسیده بود، این پارک یک پروژه بزرگ ملی به شمار آمده و قرار بود با تبدیل آن به ذخیره‌گاه گیاهان و جانوران، به بزرگترین پارک حیات وحش دورن‌شهری در خاورمیانه تبدیل شود. در صورت اجرای چنین طرحی، شهروندان تهران علاوه بر آن که از مزایای این پارک به عنوان یک فضای سبز بزرگ بهره‌مند می‌شدند، می‌توانستند از امکانات آموزشی آن نیز استفاده کنند.
پردیس محیط زیست یا بهشت هتل سازان؟
انتشار اخباری مبنی بر آن‌که سازمان محیط زیست قصد فروش بخشی از این پارک را دارد و این‌که قرار است در بخش‌های فروخته شده هتل‌سازی شود، به نگرنی‌های فراوانی دامن زد.
گروهی از فعالان محیط زیست ایران نیز با انتشار بیانیه‌ای فروش پارک پردیسان را «زدن تیر خلاص به آینده زیست‌بوم تهران» خوانده و اجرا شدن آن را باعث محروم کردن تهران از یک فرصت بزرگ در حوزه اکوتوریسم و آموزش محیط زیست دانسته‌اند.
مطابق این اخبار، سازمان محیط زیست ایران در سال ۱۳۸۹ از هیئت دولت خواسته است تا با فروش ۱۰۰ هکتار از این منطقه موافقت کند، و به تازگی هیئت دولت با این تقاضا موافقت کرده است. این خبر توسط معصومه ابتکار، عضو شورای شهر تهران، و رییس پیشین سازمان محیط زیست در دولت محمد خاتمی، تایید شد. خانم ابتکار که هم اکنون نیز رییس کمیته محیط زیست در شورای شهر تهران است به روزنامه همشهری گفت که شورای شهر به تازگی متوجه شده است که این مصوبه دولت قطعی است و چنین سیاستی دنبال می‌شود. او همچنین به روزنامه اعتماد گفته است که از اواسط سال ۱۳۹۰ گزارش‌هایی دریافت می‌شد مبنی بر آن‌که به درخواست سازمان محیط زیست، مصوبه‌ای برای فروش پارک پردیسان در دولت صادر شده است؛ اما آن‌ها بسیار تلاش می‌کردند این مساله مخفی بماند. با این‌حال افرادی در داخل سازمان محیط زیست نسبت به این موضوع حساس شدند و این گزارش‌‌ها را به بیرون فرستادند.
بیانیه فعالان محیط زیست
در همین حال گروهی از فعالان محیط زیست ایران نیز با انتشار بیانیه‌ای فروش پارک پردیسان را «زدن تیر خلاص به آینده زیست‌بوم تهران» خوانده و اجرا شدن آن را باعث محروم کردن تهران از یک فرصت بزرگ در حوزه اکوتوریسم و آموزش محیط زیست دانسته‌اند.
در این بیانیه آمده است که پارک پردیسان با قرار داشتن در مسیر بادهای غربی نقش مهمی در تلطیف و خودپالایی هوای کلانشهر آلوده تهران دارد و ساخت و ساز در عرصه آن می‌تواند راه تنفس را برای میلیون‌ها شهروند ساکن این شهر باز هم تنگ‌تر کند. فعالان محیط زیست از دولت خواسته‌اند که یک بار برای همیشه طرح فروش پارک پردیسان را ملغی کند و به جای آن طرح تبدیل این پارک به پارک حیات وحش را عملی سازد.
شهرداری: اگر می‌فروشند به ما بدهند
با راه یافتن خبر احتمال فروش پارک پردیسان به رسانه‌ها، شهرداری تهران اعلام کرد اگر طرحی برای فروش این پارک وجود دارد، این نهاد حاضر است آن را خریداری کند.
شهرداری تهران اعلام کرده است که این نهاد حاضر است پارک پردیسان را خریداری کند.
علی محمد مختاری، رییس سازمان پارک‌ها و فضای سبز در شهرداری تهران اعلام کرد چنان‌چه سازمان محیط زیست قصد فروش این پارک به بخش خصوصی را دارد، آن را به شهرداری واگذار کند تا شهرداری این پارک را برای استفاده عموم آماده سازد. این مقام مسئول در شهرداری تهران از ارسال نامه رسمی به سازمان محیط زیست و طرح رسمی این تقاضا خبر داد. به گفته آقای مختاری، شهرداری قصد دارد گونه‌های موجود در این پارک را حفظ کند و قسمت‌های لازم را ترمیم و احیاء کند. شهرداری همچنین از وضعیت نگهداری این پارک توسط سازمان محیط زیست نیز انتقاد کرده است.
محیط زیست: نمی‌فروشیم اما شاید بخش خصوصی بیاید
اما با این که شورای شهر تهران و فعالان محیط زیست می‌گویند که از وجود مصوبه‌ای برای فروش این پارک مطمئن هستند، مقامات سازمان محیط زیست ایران طرح فروش پردیسان را تکذیب کرده‌اند.
محمد جواد محمدی‌زاده، رییس این سازمان، اعلام کرد این پارک هیچ وقت به فروش نخواهد رسید. به گفته او، مطالعات زیست محیطی این پارک حدود ۴۰ سال پیش توسط کارشناسان فرانسوی انجام شده است و اکنون نیز این مطالعات بازنگری شده‌است، و تمام روسای سازمان محیط زیست قصد اجرای طرح اکو پارک پردیسان را داشته‌‌اند اما موفق نشده‌‌اند. با این حال او در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا در خصوص قیمت‌گذاری پارک پردیسان گفته است: «برای مشارکت طرح مورد نظر مراحل طی شده بر اساس کاربری‌های محیط زیست، از مجوزهای قانونی استفاه شده است». او همچنین ضمن تایید احتمال ورود بخش خصوصی به پارک پردیسان گفت برای ورود بخش غیردولتی باید آورده‌ها را محاسبه کنیم. به گفته آقای محمدی زاده احداث آکواریم و همچنین ساختن «طرح اقلیم ایران» در این پارک، جزء طرح مورد نظر است.
سازمان محیط زیست اعتبار کافی برای نگهداری ندارد
در همین حال یکی دیگر از مقامات سازمان محیط زیست با تاکید بر غیرقابل فروش بودن پارک پردیسان از اعتبارات اندک سازمان محیط زیست برای حفاظت از این منطقه خبر داده است.
تاکنون حدود هفتاد هکتار از مساحت پارک پردیسان تخریب شده و یا به برخی نهادها و موسسات واگذار شده است.
به گفته علمی محمد شاعری، قائم مقام سازمان محیط زیست، پارک پردیسان از نظر ارزش و اهمیت ملی در کنار میدان آزادی و برج میلاد قرار می‌گیرد بنابراین حفظ و نگهداری آن الزامی است. اما در همین حال او تاکید کرده است اعتبار مالی پارک پردیسان سالانه بین یک تا دو میلیارد تومان است، که این مبلغ حتا برای آبیاری این اراضی نیز کافی نیست. به گفته این مقام سازمان محیط زیست، طرح جامع پارک پردیسان با هدف معرفی زیست‌بوم ایران و جهان به گردشگران طراحی شده است، اما اجرای آن ده‌ها میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد. او اجرا شدن این طرح را مستلزم کمک دولت، شهرداری تهران، دانشگاه‌ها و سایر نهادهای پژوهشی دانسته است.
آسیب‌های پیشین به پارک پردیسان
پارک پردیسان تهران که در اختیار سازمان محیط زیست است، در سال‌های گذشته با آسیب‌هایی رو به رو شده و بخش‌هایی از آن تغییر کاربری یافته است. به گفته قائم‌مقام سازمان محیط زیست، به طور کلی تاکنون حدود هفتاد هکتار از مساحت پارک پردیسان تخریب شده و یا به برخی نهادها و موسسات واگذار شده است. در سال‌های گذشته، سازمان محیط زیست ایران با ساختن یک ساختمان بزرگ، مرکز اصلی این سازمان را از خیابان نجات الهی و همچنین ساختمان جلسات را به این پارک منتقل کرد. همچنین احداث بزرگرا‌ه‌هایی در غرب تهران نیز باعث تخریب بخش‌هایی از ارضی این پارک در گذشته شده است. بزرگراه یادگار امام این پارک را به دو بخش تقسیم کرده و اکنون پیوند این دو بخش از طریق دو پل برقرار شده است.
تمام اخبار و شایعات موجود درمورد پارک پردیسان نشان می‌هد، حال و روز یکی از بزرگترین عرصه‌های زیست محیطی پایتخت خوش نیست. بودجه نداشتن سازمان محیط زیست برای حفاظت از آن از یک طرف و زمزمه‌هایی برای هتل‌سازی در آن، از طرف دیگر، زنگ خطری است برای آن‌که این ذخیره‌گاه ارزشمند درقلب تهران، به این سادگی از دست نرود.
