ظریف: حتی پس از کشته شدن قاسم سلیمانی، مذاکره با آمریکا غیرمحتمل نیست

وزیر امور خارجه ایران با اشاره به کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس توسط نیروهای نظامی آمریکا گفت که جمهوری اسلامی در طول ۴۰ سال گذشته بارها در آستانه وقوع جنگ با آمریکا قرار گرفته اما این بار وضعیت «بسیار خطرناک» بوده است. محمدجواد ظریف با تروریستی توصیف کردن اقدام ارتش آمریکا در کشتن قاسم سلیمانی گفت که حتی پس از کشته شدن سلیمانی، به شرط آنکه آمریکا تغییر رویه دهد، مذاکره با آمریکا غیر محتمل نیست.

محمدجواد ظریف روز شنبه ۲۵ ژانویه/ ۵ بهمن ماه در گفت‌وگو با روزنامه اشپیگل با تأکید بر خواست ایران مبنی بر خروج نظامیان آمریکایی از منطقه خاورمیانه ادعا کرد که آمریکایی‌ها بر این باور بودند که کشته شدن سلیمانی می‌تواند موقعیت آنها را در منطقه بهتر کند اما آنچه که اتفاق افتاده، خلاف آن بوده است:

«ما به آمریکا آسیب‌های زیادی وارد کرده‌ایم زیرا با تمام توان و قدرت نظامی آنها نمی‌توانند مانع از حمله موشک‌ها به پایگاه‌هایشان شوند. این نشان می‌دهد که آمریکا چه‌قدر آسیب‌پذیر است. ترور سلیمانی، آغاز پایان حضور آمریکا به‌ویژه در عراق و دیگر نقاط منطقه است. ممکن است این اتفاق همین فردا رخ ندهد اما ما قدمتی هزاران ساله داریم و عجله‌ای نداریم.»

موضوع خروج نیروهای نظامی آمریکا از سوی وزیر امور خارجه ایران در حالی مطرح می‌شود که با فراخوان مقتدی صدر، روحانی شیعه عراقی نزدیک به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و همچنین همراهی اعضا و هواداران گروه شبه‌نظامی حشدالشعبی، وابسته به سپاه پاسداران، روز جمعه ۲۴ ژانویه/ ۴ بهمن، تظاهراتی بر ضد نیروهای آمریکایی مستقر در عراق در میدان التحریر بغداد برگزار شد.

برهم صالح رئیس جمهوری عراق اما روز چهارشنبه در حاشیه اجلاس داووس در دیداری غیر رسمی با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، تلویحا بر ادامه حضور نیروهای نظامی ایالات متحده در عراق تأکید کرد و گفت دولت عراق به همکاری نظامی خود با ایالات متحده ادامه خواهد داد.

محمدجواد ظریف اما در مصاحبه خود با اشاره به یکی از توئیت‌های مارک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا که در خصوص کشته شدن قاسم سلیمانی منتشر شده بود گفت:

«وزیر خارجه پمپئو توئیت کرد که عراقی‌ها پس از این اتفاق در خیابان رقص و پایکوبی کرده‌اند اما ما شاهد برگزاری مراسم‌های بزرگ تشییع بودیم. این شرایط لحظه بسیار سختی برای منطقه ایجاد کرد و به‌طور قطع آمریکا از آن سود نخواهد برد.»

ظریف در ادامه کشته شدن قاسم سلیمانی را یک فقدان برای ایران تلقی کرد و گفت که این اتفاق تاثیری بر سیاست ایران در منطقه ندارد.

این در حالی است که آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد روز ۱۶ دی‌ ماه در خصوص بالا گرفتن تنش‌ها پس از کشته شدن فرمانده قدس سپاه پاسداران، در سخنرانی خود در صحن علنی سازمان ملل از کلیه طرف‌های درگیر تنش میان ایران و آمریکا خواست نهایت خویشتن‌داری را در پیش گیرند، گفت‌وگو را آغاز کنند و برای جلوگیری از وقوع جنگی جدید با جامعه بین‌المللی همکاری کنند.

جمهوری اسلامی اما پس از کشته شدن قاسم سلیمانی توسط نیروهای نظامی آمریکا در بغداد، به اقدامات تحریک آمیز خود در عراق علیه نیروهای آمریکایی مستقر در این کشور ادامه داده است؛ گرچه ظریف تاکید کرده که جمهوری اسلامی مسئول عمل دیگران نیست.

در نهایت اما به نظر می‌رسد چنانچه این اقدامات جمهوری اسلامی در منطقه منجر به وقوع جنگ میان ایران و ایالات متحده نشود، در نهایت دو طرف را پای میز مذاکره بکشاند.

آمریکا واقعیت منطقه را نمی‌فهمد

وزیر امور خارجه ایران اما در ادامه گفت‌وگوی مطبوعاتی خود مدعی شد آمریکا، اروپا و تمام جامعه بین‌الملل مدیون سردار سلیمانی برای شکست داعش هستند.

او گفت که آمریکا واقعیات منطقه را درک نمی‌کند.

اظهارات ظریف در حالی‌ست که نیروهای هوا فضای سپاه پاسداران در پاسخ به کشته شدن قاسم سلیمانی توسط ارتش آمریکا در عراق، شامگاه ۱۸ دی ‌ماه با پرتاب چند موشک بالستیک به سمت پایگاه‌های نظامی آمریکا، این اقدام خود را «انتقام سخت» از آمریکا خواندند. در همان شب حمله موشکی سپاه به عراق اما پدافند هوایی سپاه پاسداران یک هواپیمای مسافربری خطوط هوایی اوکراین را در آسمان تهران هدف قرار داد که به جان باختن ۱۷۶ نفر انجامید.

مقامات جمهوری اسلامی تا سه روز پس از این حادثه از پذیرش مسئولیت شلیک پدافند هوایی سپاه به این هواپیما خودداری کردند اما در نهایت زیر فشارهای بین‌المللی، ستاد کل نیروهای مسلح ایران با انتشار بیانیه‌ای شلیک به هواپیمای مسافربری از سوی سپاه پاسداران را تأیید کرد.

محمدجواد ظریف در پاسخ به سوال خبرنگار اشپیگل در رابطه با تعلل دولت برای اذعان و اعتراف به هدف قرار گرفتن این هواپیما از سوی سپاه، این حادثه را مسأله‌ای پیچیده عنوان کرد و با مقایسه حمله ناو آمریکایی به هواپیمای مسافربری ایران در سال ۱۳۶۷ با این اقدام سپاه پاسداران، گفت:

«تقریبا ۳۲ سال پیش بود که آمریکا یک هواپیمای مسافربری ایران را هدف قرار داد. آنها هرگز به‌طور رسمی عذرخواهی نکرده‌اند. حتی افسر آمریکایی مسئول این حمله مدال گرفت اما فردی که در ایران به اشتباه هواپیمای اوکراینی را هدف قرار داد، اکنون در زندان است.»

بر اساس این گفته وزیر خارجه جمهوری اسلامی به نظر می‌رسد که «نظام» بار دیگر در تلاش است تا مسئولیت فاجعه‌ای عظیم و مسئولیت ناپذیری سیستماتیک را به گردن یک فرد بیندازد و او را قربانی شرایط و وضعیت موجود کند.

او در باره اعتراضات سراسری صورت گرفته علیه ساقط شدن هواپیمای مسافربری توسط سپاه گفت که مردم حق داشتند نسبت به اینکه چرا حقیقت از آنها دریغ شده، معترض باشند اما دولت مسئول آن نبود.

ظریف با حمایت تلویحی از عدم جلوگیری از پروازهای داخلی در هنگام وضعیت جنگی که سپاه پاسداران با حمله موشکی خود به عراق پیش آورده بود گفت که بسته نشدن حریم هوایی ایران «یک تصمیم فنی» و همچنین «یک تصمیم سیاسی» بود:

«تهران در محدوده درگیری‌ها نبود. ما هشت سال با عراق در جنگ بودیم در حالی که هرگز حریم هوایی خود را نبستیم.»

او در ادامه گفت‌وگوی مطبوعاتی خود با انکار آمار اعلام شده از سوی مجامع بین المللی در خصوص جان‌باختگان اعتراضات سراسری آبان ماه، آمارها را غلط توصیف کرد و گفت که شمار کشته‌شدگان حتی کمتر از یک سوم آن چیزی است که در گزارش‌ها آمده است.

با وجود این مشخص نیست که چرا این آمار به شکل رسمی منتشر نمی‌شود.

ظریف همچنین دلیل فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی کشورهای اروپایی و احتمال از سرگیری تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران را داشتن «چشمان آبی» اروپایی‌ها توصیف کرد و گفت:

«آنها تنها به این دلیل موضوعی را به شورای امنیت ارجاع می‌دهند که اروپایی‌ هستند و چشمان آبی دارند. فقط ما نیستیم که این گونه فکر می‌کنیم، بلکه روس‌ها و چینی‌ها هم همین عقیده را دارند.»

ظریف در پایان گفته‌های خود درباره احتمال مذاکره با آمریکا گفت که دولت ترامپ می‌تواند گذشته‌اش را جبران کند؛ تحریم‌ها را بردارد و به میز مذاکره بازگردد.

---

• در همین زمینه

خامنه‌ای: منع مکرر مذاکره، ابزار مهم بستن راه ورود آمریکا به ایران است