حسن روحانی صبح روز شنبه ۲۸ دی از چند روستای سیل‌زده سیستان و بلوچستان دیدار کرد و گفت که دولت مشکلات را برای «مرزبانان عزیز کشور ایران» حل می‌کند. با وجود گذشت یک هفته از سیل گسترده و تخریب‌گر در سیستان و بلوچستان، تعداد زیادی از روستاهای سیل‌زده هنوز از هر گونه امدادرسانی دولت و مسئولان بی‌بهره مانده‌اند. همچنین نبود مدیریت کلان در کشور موجب شده شماری از روستاهای خارج از محدوده سیل که با سرمای بی‌سابقه مواجه شده‌اند، از نگاه‌ها دور بمانند و سوختی برای گرم کردن خود دریافت نکنند. همزمان اخباری حاکی از کلاهبرداری سودجویان از کمک‌های مردمی به گوش می‌رسد. با این حال، آرزوی سیل‌زدگان سیستان و بلوچستان این است که همین کمک حداقلی پس از فروکش کردن اخبار قطع نشود.
سیستان و بلوچستان از هفت روز پیش گرفتار بارش‌های سنگین و سیل و طوفان است. ریزش سنگین باران و رگبار، وقوع تندباد لحظه‌ای، بارش برف، مه‌گرفتگی، کاهش ۱۰ درجه‌ای دمای هوا و یخبندان شبانه از مهم‌ترین پدیده‌هایی هستند که در روزهای گذشته این استان را درگیر کرده است. منازل مسکونی، اراضی زراعی و باغی، دام‌های مردم و زیرساختهای شهری و روستایی در شهرهای خاش، چابهار، نیکشهر، فنوج، سرباز، کنارک، دلگان، ایرانشهر، میرجاوه، زاهدان و … دچار خسارت‌های صدها میلیارد تومانی شده‌اند. در این میان دست‌کم ۲۰ هزار واحد مسکونی در سیستان و بلوچستان خسارت ۲۰ تا ۱۰۰ درصدی دیده‌اند.
برخی روستاها که راه‌های ارتباطی آنها در بستر خشک‌شده رودخانه قرار داشته، اکنون با طغیان رودخانه از دسترس خارج شده‌اند و تنها از طریق بالگرد امکان ارتباط با آنها وجود دارد.
قطع ارتباط؛ امدادرسانی محدود
از سرنوشت برخی روستاهای سیل‌زده در استان سیستان و بلوچستان اطلاع کمی در دست است. به گزارش خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا)، روستای کوچینگ، آبگاه و وانان از توابع نیکشهر از جمله روستاهایی هستند که ارتباط با آنها مسدود شده است. پیش از وقوع سیل، زنان باردار را به نیکشهر منتقل کرده‌اند، اما از وضعیت خانواده‌های آنها اطلاعی در دست نیست.
مدیر یک مدرسه در وانان به ایلنا گفته است که مردم منطقه سال‌ها نسبت به خرابی جاده‌ها و احتمال وقوع سیل هشدار داده‌اند و خواستار ایجاد ساختارهای مناسب شده‌اند؛ اما فریادهای آنها بی‌نتیجه بوده است. او گفته که حالا «یک هفته است که مدارس تعطیل شده، مدرسه‌ها را آب برداشته و معلم‌ها راهی برای آمدن به روستا ندارند.»
در واقع دانش‌آموزان روستاهای سیستان و بلوچستان که از داشتن مدرسه امن و استاندارد بی‌بهره بوده اند، حالا دیگر همان مدارس کپری، خشتی، گلی و کانسکی دیروز را هم ندارند.
در روستای کوچینگ، یکی از ساکنان به ایلنا گفته است که دارو در دسترس نیست و کسی برای کمک به روستای آنها نرفته است.
دمای هوا در بلوچستان به شدت کاهش یافته و مردم به وسایل گرمایشی نیاز دارند. ساکنان روستاهای بلوچستان که پیشتر با خشکسالی و گرمای تابستان دست و پنجه نرم می‌کردند، انتظار بروز چنین سرمایی را نداشته‌اند و از این رو، آسیب‌پذیری بیشتری در برابر آن دارند.
یکی از ساکنان روستای خاش در گفت‌وگو با ایلنا از وضعیت بد این روستا شکایت کرده و گفته که گرچه مردم در آنجا سیل‌زده نیستند، اما سرمای بی‌سابقه موجب شده که ذخیره نفت آنها تمام شود و کسی هم به وضعیت آنها رسیدگی نمی‌کند.
علاوه بر این، تعدادی از روستاهای فنوج مانند بیرمین، ریتک و گیران در بی‌خبری کامل قرار دارند و به دلیل صعب‌العبور بودن، مسیر ارسال کمک‌ها مسدود شده و مردم تاکنون هیچ کمکی دریافت نکرده‌اند.
بخشدار قصرقند نیز از مسدود بودن راه‌های کاجو خبر داد. به گفته او، «مسیرهای ۳۲ منطقه کاجو بعد از گذشت یک هفته همچنان مسدود است، بارها برای رسیدن به روستاها از شهرستان‌های همجوار اقدام کرده‌ایم اما موفق نشدیم به مردم امدادرسانی کنیم.»
دهیار منطقه غلامک نیز از عدم کمک‌رسانی به روستاهای سیل‌زده این منطقه خبر داد و گفت:
«با گذشت یک هفته از بارندگی و سیل متاسفانه کمترین کمکی به اهالی منطقه غلامک (گوجگ ، بورک بالا و پایین) نشده و ما همچنان شاهد قطع ارتباط تلفن و همچنین جاده هستیم. ایاب و ذهاب برای اهالی برای تهیه مواد غذایی و … سخت شده و انگار مسئولان دست روی دست گذاشته‌اند.»
وعده رئیس‌جمهوری: مشکلات حل می‌شوند
رئیس‌جمهوری ایران شنبه ۲۸ دی/ ۱۸ ژانویه از برخی روستاهای سیل‌زده استان سیستان و بلوچستان دیدار کرد. حسن روحانی در روستای کلانی از بخش دشتیاری شهرستان چابهار به مردم اطمینان داد که دولت مشکلات آنها را حل می‌کند.
او مردم این منطقه را «مرزبانان عزیز کشور ایران» نامید که «کنار مرز کشور دوست، پاکستان» قرار دارند و امروز دچار سیل‌زدگی شده‌اند.
رئیس‌جمهوری «بازسازی ویرانی‌ها و درمان مصدومان احتمالی و جبران خسارت‌ها» را از جمله اقدام‌های فوری و ضروری دانست. او از اینکه خسارت جانی در سیل وجود نداشته ابراز خرسندی کرد و گفت:
«خسارت‌های مالی قابل جبران است.»
این در حالی است که به علت عدم ارتباط برخی روستاها و عدم اطلاع‌رسانی هنوز تلفات جانی و مالی این سیل به درستی ارزیابی نشده است. همچنین برخلاف گفته رئیس‌جمهوری، مدیر عامل جمعیت هلال‌احمر استان از یک مورد فوتی در شهرستان سرباز خبر داده که ممکن است تا اینجا تنها مورد نیز نباشد.
علاوه بر این با گذشت یک هفته، هنوز مسئولان تخمین جامعی از میزان خسارت‌های مالی ارائه نکرده‌اند.
رئیس جمهوری با وجود وعده جبران خسارت نگفت که این خسارت‌ها از چه منابعی و به چه طریقی جبران خواهند شد.
روحانی از این فرصت برای دادن برخی شعارهای سیاسی نیز استفاده کرد و با اشاره به ترور قاسم سلیمانی از سوی آمریکا، این فرمانده نظامی سپاه قدس را «سردار دل‌های ما» توصیف کرد. او به سقوط هواپیمای مسافربری نیز اشاره کوتاهی کرد و گفت مردم در این اتفاق «غم و اندوه خود» را نشان دادند.
رئیس‌جمهوری در ادامه از دستاوردهای دولت اکبر هاشمی رفسنجانی در سدسازی تجلیل کرد و گفت این حادثه باعث می‌شود که «طرح‌های توسعه استان» تسریع شوند و سیل منشاً خیر شود.
رئیس جمهوری در حالی این سخنان را مطرح کرد که طبق اظهارات استاندار سیستان و بلوچستان سرریز شدن آب دو سد بزرگ پیشین (سرباز) و زیردان (چابهار) روستاهای دشتیاری و باهوکلات را در محاصره سیل قرار داده است.
همچنین روح الله سرگزی، معاون ستاد مدیریت بحران سیستان و بلوچستان نیز پیشتر اعلام کرده بود که علاوه بر دو سد مذکور، سدهای خیرآباد شهرستان نیکشهر و شی‌کلک شهرستان قصرقند هم در پی حجم زیاد بارندگی تاکنون سرریز شده‌اند و در راستای کاهش خطرات احتمالی ساکنان پایین دست این سدها تخلیه شده‌اند.
اما امروز محمد حاج‌رسولی‌ها، مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، این اخبار را رد کرد و گفت «سدهای بزرگ استان توانستند از شدت سیلاب بکاهند و ذخیره خوبی داشته باشند.»
به گفته حاج‌رسولی‌ها، استان سیستان و بلوچستان رودخانه‌های فصلی زیادی دارد و برای مهار آب و سیلاب باید سدهای بیشتری روی آنها ساخته شود.
گفته‌های ضد و نقیض مسئولان کمکی به شناسایی مشکلات استان و یافتن راهکارهای بلندمدت و پایدار نمی‌کند. ظاهراً عزمی نیز در این خصوص برای حل مشکلات به شیوه ریشه‌ای وجود ندارد.
به کمک‌های مالی نیاز است
نماینده مردم خاش، نصرت آباد، میرجاوه و کورین در مجلس شورای اسلامی نیز از خسارت‌های زیاد سیل به «حوزه‌های زیرساختی راه و برق و آب و منازل، کشاورزی و دام‌های مردم» خبر داد. او گفت برای جبران این خسارت‌ها به کمک‌های مالی نیاز است.
علی کرد بر نیاز به کمک‌های «توسعه‌ای و زیرساختی» در کنار خدمات امدادی تاکید و ابراز امیداواری کرد که دولتمردان به وعده‌های خود عمل کنند و اجرای پروژه‌های زیرساختی را تسریع کنند.
علی کرد هفته پیش خطاب به دولت گفته بود از سال ۹۲ تاکنون خسارت چند هزار میلیاردی به حوزه‌های زیرساختی، کشاورزی، راه، گردشگری، خدماتی، عمران شهری و روستایی و …، ناشی از طوفان‌های شدید، بارش‌های تند و رگباری، سیلاب، برف، سرما و یخبندان به مردم این شهرستان‌ها که «بیش از ۹۵ درصد آنها زیر خط فقر زندگی می‌کنند»، پرداخت نشده است.
در مواقع بحران‌های بزرگ طبیعی بسیاری از مردم شهرهای دیگر ایران برای کمک مالی و امدادرسانی بسیج می‌شوند. کمک‌های مردمی در جبران موضعی و موقت بی‌کفایتی مسئولان نقش به‌سزایی دارد، اما این راه حل نه تنها موقتی است، بلکه مورد سوءاستفاده سودجویان نیز قرار می‌گیرد.
از جمله امروز شنبه معاون اجتماعی پلیس فتا در مورد «کلاهبرداران اینترنتی در پوشش کمک‌های مالی به سیل زدگان» هشدار داد.
رامین پاشایی از مردم خواست تا «فقط از طریق ارگا‌ن‌های ذی صلاح اقدام کرده و از پرداخت‌های اینترنتی در این گونه صفحه‌ها خودداری کنند.»
پاشایی گفت که افراد سودجو با ایجاد صفحاتی در شبکه‌های اجتماعی و تحت عناوین موسسه‌های خیریه، اقدام به جمع‌آوری کمک‌های مالی مردمی می‌کنند.